1 marca - Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Uroczystości na Podkarpaciu

Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych został uchwalony przez parlament i jest obchodzony od 2011 roku. Święto przypada w rocznicę stracenia w 1951 roku przez bezpiekę 7 przywódców IV Zarządu Głównego Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość" – kierownictwa ostatniej ogólnopolskiej konspiracji kontynuującej od 1945 roku dzieło Armii Krajowej. W więzieniu na Rakowieckiej w Warszawie śmierć ponieśli: pułkownik Łukasz Ciepliński, major Mieczysław Kawalec, major Adam Lazarowicz, kapitan Józef Batory, kapitan Franciszek Błażej, kapitan Józef Rzepka i porucznik Karol Chmiel.

- Mianem Żołnierzy Wyklętych określani są żołnierze tworzący powojenną konspirację. Byli najliczniejszą formą zorganizowanego oporu społeczeństwa polskiego wobec narzuconej władzy - podaje IPN w Rzeszowie. - W 1945 r. działało w nim nawet 200 tys. konspiratorów. 20 tys z nich walczyło w oddziałach partyzanckich, a kolejnych kilkadziesiąt tysięcy zapewniało partyzantom m.in. schronienie i łączność. Propaganda komunistyczna w PRL nazywała żołnierzy konspiracji niepodległościowej „zaplutymi karłami reakcji”. Bohaterowie podziemia antykomunistycznego za swoje działania skazywani byli na śmierć, wieloletnie więzienie lub pobyt w obozach. Wśród ofiar byli m.in. rotmistrz Witold Pilecki „Witold”, generał August Fieldorf „Nil”, Danuta Siedzikówna „Inka”, Józef Kuraś „Ogień”, Zygmunt Szendzielarz „Łupaszka”, Mieczysław Dziemieszkiewicz „Rój”, Hieronim Dekutowski „Zapora” czy mjr Władysław Koba „Żyła”, ppor. Leopold Rząsa „Wacław” i ppor. Michał Jan Zygo „Szymon” z Podkarpacia.

Program obchodów na Podkarpaciu:

• 1 marca, godz. 10, w kościele pw. św. Wojciecha i św. Stanisława (Fara) w Rzeszowie odbędzie się uroczysta msza św., a o 11.30 - apel pod Pomnikiem Żołnierzy Wyklętych przy al. Łukasza Cieplińskiego w Rzeszowie.
• 1 marca. godz. 11, wykład dra Piotra Szopy pt. „Policjanci w Polskim Państwie Podziemnym na Podkarpaciu” podczas konferencji połączonej z wernisażem fotografii historycznej pn. „Policjanci w służbie Niepodległej” w Zespole Szkół w Tyczynie.
• 1 marca, godz. 9, pokaz filmu „Wyklęty” w reżyserii Konrada Łęckiego dla uczniów Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Pawła II Sióstr Prezentek w Rzeszowie.
• 1 marca, godz. 10, zajęcia poświęcone Żołnierzom Niezłomnym w Sali Pamięci na Zamku Lubomirskich dla uczniów i Liceum Ogólnokształcącego w Rzeszowie.
• 1 marca, godz. 10.30 w I Liceum Ogólnokształcącym w Jaśle odbędzie się prelekcja dra Krzysztofa Kaczmarskiego poświęcona działalności antykomunistycznego podziemia niepodległościowego na Rzeszowszczyźnie, podczas sesji naukowej, poświęconej pamięci Adama Lazarowicza i Żołnierzy Wyklętych. Sesję poprzedzi uroczyste odsłonięcie tablicy pamiątkowej poświęconej pamięci Adama Lazarowicza, absolwenta I LO w Jaśle.
• 3 marca, w Parku Miejskim im. Kazimierza Pilata w Stalowej Woli zostanie wystawione stoisko promocyjne Instytutu Pamięci Narodowej.
• 5 marca, godz. 11.15, wykład dra Krzysztofa Tochmana pt. Major Hieronim Dekutowski „Zapora” (1918-1949)- Cichociemny, oficer AK i WiN , Żołnierz Niezłomny w auli Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Krośnie.
• 5 marca, godz. 11, w Środowiskowym Domu Kultury w Skopaniu odbędzie się prelekcja dra Mirosława Surdeja pt. „Działalność antykomunistycznego podziemia niepodległościowego na Rzeszowszczyźnie” oraz pokaz filmu dokumentalnego „Kwatera Ł” w reż. A. Gołębiewskiego.
• 6 marca, godz. 17 w Muzeum Okręgowym w Rzeszowie odbędzie się prelekcja dra Mirosława Surdeja pt. „Lwowska Armia Krajowa w latach 1944-1945” w ramach cyklicznych spotkań pt. „Spotkanie z dziedzictwem Kresów”.

Prezentowane wystawy:

• „Żołnierze Wyklęci. Antykomunistyczne podziemie na Rzeszowszczyźnie po 1944 roku” w Liceum Ogólnokształcącym w Dębicy (luty – marzec), w Zakładzie Karnym w Łupkowie (20 marca – kwiecień), w Zespole Szkół w Ropczycach (26 lutego – 12 marca) oraz w Bieszczadzkim Zespole Szkół Zawodowych w Ustrzykach Dolnych (14 - 27 marca)
• „Śladami zbrodni komunistycznych na Rzeszowszczyźnie” w Muzeum Ziemi Leżajskiej w Leżajsku (1 – 31 marca)
• „Władysław Koba (1914–1949)” w Publicznej Salezjańskiej Szkole Podstawowej w Polanie (1 marca – 3 kwietnia)

Pokazy filmowe:
W cyklu „Filmowy

wtorek z IPN w Kinie Zorza” 13 marca -pokaz filmu „Wyklęty” w reż. Konrada Łęckiego.

Marsz pamięci

W Rzeszowie, po raz siódmy, przejdzie Rzeszowski Marsz Pamięci Żołnierzy Wyklętych, zainicjowany przez Narodowy Rzeszów, a organizowany we współpracy z Młodzieżą Wszechpolską i Związkiem Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych. - Inicjatywa marszu, organizowanego w stolicy województwa od 2012 roku, jest wyrazem uznania dla bohaterów podziemia antykomunistycznego oraz ich ideałów - mówią organizatorzy. - W tym roku marsz przejdzie w szczególnych okolicznościach jubileuszu stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości, która uformowała pokolenie Żołnierzy Wyklętych.

Marsz rozpocznie się 1 marca, o godz. 17.30 na płycie rynku w Rzeszowie. Przejdzie ulicami: Rynek-Kościuszki-3 Maja-Zamkowa-Zygmuntowska-rondo ŻW-pomnik Łukasza Cieplińskiego i członków IV zarządu WiN. Na rynku i pod pomnikiem odbędą się okolicznościowe przemówienia. Pod pomnikiem zmówiona zostanie także modlitwa i złożone kwiaty i znicze.

Koncert "Niezłomni Wojownicy Rzeczypospolitej" w Rzeszowie

Politechnika Rzeszowska, Dowództwo 3 Podkarpackiej Brygady Obrony Terytorialnej, Stowarzyszenie Rodzin Żołnierzy Niezłomnych Podkarpacia oraz redakcja magazynu historycznego „Tajna Historia Rzeszowa”, z okazji Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych oraz rocznicy śmierci płk. Łukasza Cieplińskiego organizują uroczysty koncert objęty patronatem prezydenta RP.

Koncert odbędzie się dzis o godz. 16 z udziałem m.in. gości honorowych, weteranów walk o niepodległość Rzeczypospolitej: Stanisława Ruska „Tęczy”, Kazimierza Rzucidło „Kowala”, Józefa Lisa „Tajfuna”, Edwarda Pieczonki „Zegarka” - żołnierzy antykomunistycznego powstania zbrojnego, którzy w okresie II wojny światowej i po jej zakończeniu brali udział w działaniach zbrojnych wymierzonych zarówno w niemieckich jak i sowieckich okupantów.

Będzie można wysłuchać na żywo ich relacji oraz zrobić sobie pamiątkowe fotografie ze spotkania. Opowieści partyzanckie uzupełnią m.in. pokaz filmu dokumentalnego o pochodzącym ze Zwięczycy Hieronimie Bednarskim oraz koncert zyskującego coraz większą popularność Tadeusz Polkowskiego "Tadka", którego sugestywne teksty oddają dramat pokolenia "wyklętych". Uroczystość będzie ponadto doskonałą okazją do uczczenia pamięci płk. Łukasza Cieplińskiego i żołnierzy antykomunistycznego podziemia oraz rocznicy Stulecia Odzyskania Niepodległości.

W trakcie koncertu przewidziano wystąpienia Dowódcy 3PBOT oraz JM Rektora Politechniki Rzeszowskiej.