Balazs: - Do Jasionki przyjadą najważniejsze osoby związane z rolnictwem. Także unijnym

23 i 24 marca w Jasionce k. Rzeszowa odbędzie się Europejskie Forum Rolnicze. Podczas tego wydarzenia zostanie wręczona Nagroda im. Józefa Ślisza. Kim był dla pana Józef Ślisz?

Gdy poznaliśmy się, w czasie strajku okupacyjnego w Ustrzykach Dolnych, miałem ok. 30 lat, on prawie 50. Od razu się polubiliśmy, a ze względu na wiek była to relacja: syn - ojciec. Łączyła nas potrzeba zmian w kraju, troska o rolnictwo, walka o obecność Kościoła w mediach. Z Józkiem braliśmy udział w negocjacjach z peerelowskim rządem, podpisywaliśmy porozumienia rzeszowsko-ustrzyckie, potem uczestniczyliśmy w obradach Okrągłego Stołu.

A jaki był prywatnie?

Serdeczny, otwarty, ciepły, mądry i rozważny. Gdy zostałem posłem, a on senatorem, zamieszkaliśmy razem w hotelu poselskim. Przyjaźniliśmy się do końca jego życia w 2001 r. W pierwszą rocznicę śmierci Józefa, który był nie tylko rolnikiem, ale i wicemarszałkiem Senatu I i II kadencji, postanowiliśmy ustanowić nagrodę jego imienia. W skład Collegium Nagrody wchodzą: Elżbieta Bieniasz – córka Józefa Ślisza, Jarosław Kaczyński – prezes PiS oraz ja. W tym roku przyznamy ją po raz drugi.

Minęło 37 lat od porozumień rzeszowsko-ustrzyckich, których sygnatariuszami byli m.in. przedstawiciele Ogólnopolskiego Komitetu Strajkowego, a wśród nich Józef Ślisz i pan. Jak z perspektywy czasu ocenia pan to, co udało się wam wówczas wywalczyć dla rolników?

Walczyliśmy m.in. o rejestrację rolniczego związku (w stanie wojennym stworzyliśmy podziemne struktury rolniczej „Solidarności”), trwałość polskich gospodarstw rodzinnych, które za komuny władza próbowała odebrać rolnikom. To się udało, chociaż do dzisiaj w polskim rolnictwie pozostały duże różnice regionalne. Np. w woj. zachodniopomorskim średnia wielkość powierzchni gruntów rolnych w gospodarstwie wynosi ok. 30 ha, zaś w woj. małopolskim czy podkarpackim to wciąż zaledwie ok. 4 ha.

I tak już pozostanie?

Te różnice trudno zniwelować chociażby dlatego, że w południowej czy wschodniej części Polski nie było rezerwy ziemi w gospodarstwach uspołecznionych, którą potem przejmowali rolnicy.

W rządzie Tadeusza Mazowieckiego był pan ministrem do spraw warunków życia na wsi. Gdyby był pan nim dzisiaj, co chciałby zmienić na polskiej wsi?

Postawiłbym na regionalizację w polityce rolnej. Bo gospodarstwa np. w zachodniej czy północnej części kraju sporo zyskały na zmianach ustrojowych, skorzystały z pomocy unijnej i dziś śmiało mogą konkurować z gospodarstwami z Europy Zachodniej. Krajobraz polskiej wsi zmienił się na korzyść (infrastruktura, usługi na wsi), ale pewne dysproporcje pozostały. Szczególnie w południowej i wschodniej części kraju wiele osób musiało poszukać źródeł dochodu poza rolnictwem. No i warto postawić na edukację na wsi, ochronę zdrowia i sprawy socjalno- kulturalne.

Prestiż zawodu rolnika w Polsce rośnie. Coraz więcej osób nie tylko nie wstydzi się, że jest ze wsi, ale wręcz się tym chwali. To może być stały trend, czy tylko moda?

Mam nadzieję, że tak pozostanie. Dziś wręcz bardzo dobrze widziane są związki z rolnictwem, wiejskie pochodzenie! Kiedyś na roli zostawał biedny Janek, który nie miał szans na inną przyszłość. Teraz w gospodarstwie poradzi sobie ten, który jest wszechstronnie wykształcony i zna się nie tylko na rolnictwie, ale i np. na marketingu, ekonomii. Tacy ludzie odnoszą sukcesy i także dzięki nim wieś się rozwija.

Jest pan założycielem Europejskiego Funduszu Rozwoju Wsi Polskiej, który powstał w 1990 r. w wyniku umowy pomiędzy rządem polskim a Europejską Wspólnotą Gospodarczą. Przez pierwsze lata nad działaniami EFRWP nadzór sprawowała Komisja Europejska. Dziś unijni komisarze, ministrowie rolnictwa państw UE bywają gości w Jasionce. Fundusz postawił sobie za cel pomoc w dogadaniu się członków Unii?

Cieszę się, że debaty w Jasionce mogą wpływać na reformę Wspólnej Polityki Rolnej. Wszak dyskutuje się tam o sprawach bardzo ważnych dla unijnego rolnictwa. Dzięki tym spotkaniom Polska może odegrać istotną rolę w zreformowaniu np. systemu dopłat.

Podczas forum będzie mowa m.in. o Wspólnej Polityce Rolnej po 2020 r. W jakim kierunku mogą pójść te zmiany?

Zmiany powinny pójść w kierunku ułatwień, przepisy muszą być bardziej zrozumiałe, takie dla ludzi.

A jeśli tak się nie stanie? Unijna kołdra staje się coraz krótsza i szczególnie państwa ze starej części Wspólnoty ciągną ją w swoją stronę.

Dotyczy to np. dopłat bezpośrednich dla rolników - wciąż istnieją różnice w starej i nowej części Unii Europejskiej. Czas zamknąć ten rozdział, wyrównać konkurencyjność. Jeśli UE nie znajdzie wspólnego mianownika, zasady solidarności będą łamane, to trudno jej będzie przetrwać. Także dlatego wydarzenie w Jasionce jest bardzo ważne.

________________________________
Europejskie Forum Rolnicze odbędzie się 23-24 marca w Centrum Wystawienniczo-Kongresowym Województwa Podkarpackiego G2A Arena w Jasionce k. Rzeszowa. To nowa, rozszerzona formuła międzynarodowej konferencji rolniczej organizowanej od 2011 r. przez Fundację Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej pod patronatem honorowym Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, który od dwóch lat jest współorganizatorem wydarzenia. Tym razem do udziału w debacie o nowej perspektywie budżetowa WPR zaproszono Phila Hogana - komisarza ds. rolnictwa UE oraz ministrów rolnictwa Polski, Węgier, Czech, Słowacji, Portugalii, Niemiec, Francji i Hiszpanii.
Rejestracja uczestników dostępna za pośrednictwem strony internetowej: www.forum-jasionka.pl