Ból to alarm ze strony organizmu

- Ból bywa zwykle sygnalizatorem choroby lub nieprawidłowości, jakie pojawiły się w naszym organizmie. Na tyle skutecznym, że jeśli szybko nie minie lub nie jesteśmy w stanie zlikwidować go samodzielnie, chcąc nie chcąc pukamy do gabinetu lekarza - tłumaczy dr n. med. Włodzimierz Wnęk, anestezjolog z Rzeszowa.

Zdiagnozowanie źródła bólu, o ile jest właściwe, to już połowa sukcesu. Bo wraz z podjętym leczeniem mija, a przynajmniej powinna, związana z bólem dolegliwość.

Dobrze znamy ból związany z urazem, bólem zęba czy skaleczeniem. Mija, gdy ranka się goi lub dentysta zakłada plombę. Istnieje jednak także inny rodzaj bólu, wywoływany uszkodzeniem układu nerwowego. To tzw. ból neuropatyczny. Kiedy nam grozi? W neuralgii po półpaścu, w miejscu gdzie wystąpiła choroba, może pojawić się długotrwała nadwrażliwość. Wówczas nawet dotyk, otarcie koszuli, wywołuje silny dyskomfort.

Z kolei w cukrzycy uszkodzenie nerwów objawia się palącym i piekącym bólem dłoni. W neuralgii nerwu trójdzielnego dolegliwości bywają tak silne, że uniemożliwiają spożywanie posiłków, powodują bezsenność. Natomiast w bólach kręgosłupa niekiedy pojawia się dokuczliwe drętwienie i mrowienie nóg.

Bywa, że pacjent skarży się na ból stopy, którą mu amputowano. W takim przypadku układ nerwowy chorego "zapamiętał" źródło cierpienia, ale nie zarejestrował, że zostało ono zlikwidowane.
- Mamy wówczas do czynienia z tzw. bólem fantomowym - tłumaczy lekarz.

Dolegliwości bólowe trwające długo prowadzą do zmian w funkcjonowaniu układu nerwowego. Trwający latami ból słabo poddaje się leczeniu, a skuteczność terapii podjętej zbyt późno może być niewielka. Dlatego ważne jest jak najwcześniejsze podjęcie właściwego leczenia w poradni leczenia bólu.

W terapii przewlekłych zespołów bólowych istotne jest określenie mechanizmu powstawania bólu. Umożliwia to zastosowanie właściwego leczenia. Ból głowy może być spowodowany migreną, ale niekiedy może być objawem rozwijającej się choroby, wymagającej np. leczenia operacyjnego. W neuralgii po półpaścu popularne leki przeciwzapalne nie przyniosą ulgi, gdyż mechanizm powstawania bólu jest w takim przypadku inny niż działanie tych środków. Trzeba też zaznaczyć, że niekiedy lekarze są bezsilni. Istnieją zespoły bólowe bardzo słabo poddające się leczeniu, np. po udarze mózgu.

Leczenie niektórych dolegliwości bólowych, związanych z chorobami narządu ruchu, np. chorobą zwyrodnieniową kręgosłupa, nie ogranicza się tylko do zażywania leków przeciwbólowych. W tych schorzeniach równie ważna jest aktywność fizyczna, zabiegi rehabilitacyjne, fizykoterapia, codzienne ćwiczenia fizyczne. Szkodliwa jest nadwaga.

- Bez zaangażowania pacjenta skuteczność leczenia jest wówczas niska - podkreśla Włodzimierz Wnęk.

W przypadku stosowania farmakoterapii, niezwykle ważne jest właściwe dobranie leków. Złe środki nie tylko nie przyniosą ulgi, ale mogą szkodliwie oddziaływać na organizm. Mogą stać się przyczyną choroby wrzodowej, nasilać nadciśnienie, chorobę niedokrwienną serca czy pogorszyć pracę nerek. Jest to szczególnie częste u pacjentów w starszym wieku.