Budżety podkarpackich gmin są coraz większe. Różnice dochodów i wydatków w poszczególnych samorządach są olbrzymie

Pieniądze, zwłaszcza duże, (bo chodzi o miliardy - o czym będzie za chwilę) wzbudzają duże emocje. Na początek warto wyjaśnić, że w 2021 r. łączne dochody budżetów jednostek samorządu terytorialnego woj. podkarpackiego wyniosły 17 463,8 mln zł - wynika z najnowszych danych GUS. Te dochody ciągle rosną i od 2005 r., zwiększyły się ponad trzykrotnie.

Oczywiście, rosną nie tylko dochody, ale również wydatki. Co jednak istotne, łączne wydatki podkarpackich samorządów w 2021 r. były niższe od przychodów o ponad 1 miliard zł i wyniosły dokładnie 16 376,7 mln zł.

Jeśli te miliardy, którymi dysponują podkarpaccy samorządowcy, odnieść do liczby mieszkańców naszego regionu, to na statystycznego obywatela województwa podkarpackiego przypadała w ub.r. kwota 8 274 zł po stronie przychodów (ludność Podkarpacia według stanu na 31 grudnia 2021 r. liczyła 2 110 694 mieszkańców).

W porównaniu z 2020 rokiem przychody zwiększyły się o 5,5 procent. Natomiast wydatki w 2021 roku wyniosły 16 376,7 mln złotych i zwiększyły się o 3,6 procent w odniesieniu do 2020 r. Dodajmy też, że na 1 przeciętnego mieszkańca Podkarpacia po stronie wydatków przypadała kwota 7 758,9 złotych.

Kiedy widzimy już oczami wyobraźni, te nasze indywidualne 7 - 8 tys. zł i nasze wspólne 16 - 17 mld zł, to zobaczmy, kto nimi dysponuje.

Otóż samorządy dzielą się na: gminy, które w sumie mają do swojej dyspozycji 61,5 proc. dochodów i wydatków. Następnie miasta na prawach powiatu 17,2 proc. dochodów (18,4 proc. wydatków). Po nich są powiaty - 13,7 proc. dochodów i wydatków. Na koniec samorząd województwa (sejmik, marszałek z zarządem) 7,6 proc. dochodów i 6,5 proc. wydatków.

Głównym źródłem dochodów samorządów podkarpackich są dochody własne oraz subwencje, które w ub.r. stanowiły odpowiednio 36 proc. i 32,2 proc. dochodów ogółem, a więc ponad 2/3 wpływów.

Warto wiedzieć, że w dochodach własnych samorządów najważniejszą pozycję stanowił podatek dochodowy od osób fizycznych. Wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych PIT wyniosły 2 317,2 mln zł (36,4 proc. dochodów własnych).

Samorządy terytorialne różnią się znacznie jeśli chodzi o dochody na 1 mieszkańca. Przeciętnie ten wskaźnik dla gmin w 2021 r. wyniósł 6078 zł. Najwyższy odnotowano w gm.: Cisna (11 416 zł), Solina (10 752 zł) i Ostrów (10 322 zł), a najniższy w gm. Nowa Dęba (4884 zł), i w gm. wiejskiej Jarosław (5132 zł). Jak widać, dochody gmin o najwyższych dochodach na mieszkańca były dwukrotnie wyższe niż w tych o najniższych dochodach.

Statystycy GUS obliczyli wydatki inwestycyjne gmin na 1 mieszkańca. Wyniosły one przeciętnie 805 zł, ale na inwestycje najwięcej wydała gm. Solina (3382 zł), a najmniej gm. wiejska Dynów (181 zł). Wydatki ogółem budżetów powiatów na 1 mieszkańca wyniosły przeciętnie 1267 zł, w tym wydatki inwestycyjne po 203 zł.

Przeciętne wydatki budżetów miast na prawach powiatu na 1 mieszkańca wyniosły 8597 zł, z czego wydatki inwestycyjne to 1259 zł. Najwyższe wydatki w przeliczeniu na 1 mieszkańca ogółem odnotowano w Krośnie (9741 zł, inwestycyjne 1619 zł), następnie w Rzeszowie (8751 zł, inwestycyjne 1427 zł) i w Tarnobrzegu (8079 zł, inwestycyjne 1465 zł). Najniższe wydatki natomiast zanotowano w Przemyślu (7602 zł, a inwestycyjne 256 zł).