Chcą odtworzyć zapomnianą wieś

Poprzednie władze samorządowe sprawę pokpiły, jednak nowe mogą potraktować ją serio.

Jedną trzecią gruntów Chocenia zarządza Nadleśnictwo Baligród. Dwie trzecie należą do Joanny Dominiczak, Polki mieszkającej w USA. Kupiła ziemię od Agencji Nieruchomości Rolnych i opracowała plan odtworzenia układu architektonicznego wioski sprzed 1947 r. Wtedy to w ramach akcji "Wisła" mieszkańcy zostali wysiedleni, a zabudowania spalono.

W 2003 r. Dominiczak przedstawiła projekt Jackowi Zającowi, ówczesnemu burmistrzowi Zagórza. Prośbę o ujęcie w planach przestrzennego zagospodarowania Chocenia strefy ochrony krajobrazu kulturowego wysłało także Nadleśnictwo Baligród.

Nadleśniczy Ryszard Paszkiewicz napisał: - W Bieszczadach istnieje niewiele miejscowości, gdzie nie zmieniono układu przestrzennego pól, dróg oraz siedlisk domowych obrazujących sposób zagospodarowania terenów w XIX w. Jedną z nich jest Choceń, który oprócz unikatowych wartości kulturowych ma duże walory krajobrazowe i przyrodnicze.

Burmistrz Zając nie zainteresował się tymi planami.

- Mnie to nie zniechęciło do dalszych działań, ale pani Dominiczak trochę podcięło skrzydła - mówi nadleśniczy Paszkiewicz. - W Zagórzu są nowe władze, więc trzeba wrócić do sprawy.

Jeszcze w 2003 r. Regionalny Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków w Rzeszowie opracował kompleksową dokumentację Chocenia, łącznie z zamierzeniami konserwatorskimi - na zlecenie i za pieniądze J. Dominiczak.

- Wiemy, gdzie stały chaty i cerkiew, którędy biegła droga, kto i w którym miejscu miał grunty itp. - mówi Paszkiewicz.

Projekt przewiduje oczyszczenie i zabezpieczenie starych studni i piwnic, odnowienie cmentarza wraz z fundamentami cerkwi z 1870 r., odbudowanie jednej chałupy, zachowanie odmian zdziczałych drzew. Według pomysłodawców, Choceń miałby się stać dla turystów miejscem pamięci o tragicznej historii Bieszczadów i miejscem edukacji przyrodniczej.

- My prace rozpoczniemy w kwietniu lub w maju - mówi Paszkiewicz. - Wytniemy krzaki i inne zarośla, poprawimy teren wokół cmentarza, choć nie ma tam ani jednego nagrobka.

Co na to obecne władze Zagórza? Ernest Nowak, sekretarz Urzędu Miasta i Gminy: - Właścicielka części gruntów w Choceniu powinna skontaktować się z samorządem. Miło nam będzie ją gościć i zapoznać się z projektem.