Przypomnijmy, 31 sierpnia 1980 r. o godz. 17 w Sali BHP Stoczni Gdańskiej robotnicy Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego, reprezentującego ponad 700 zakładów z całej Polski, po wielodniowym strajku wynegocjowali i podpisali porozumienie z Komisją Rządową.
Pierwsze niezależne związki zawodowe
Wtedy delegacja ówczesnego komunistycznego rządu zgodziła się m.in. na utworzenie nowych, niezależnych od władz, samorządnych związków zawodowych, co było ewenementem w bloku państw socjalistycznych. Ponadto robotnicy wywalczyli m.in. prawo do strajku, do zbudowania pomnika pomordowanych robotników w Grudniu 1970 oraz transmisje niedzielnych mszy św. w Polskim Radiu.
- Przed 42 laty powstał ruch społeczny, który przyczynił się do bezkrwawego obalenia systemu - mówił wczoraj w Gdańsku premier Mateusz Morawiecki w 42. rocznicę podpisania Porozumień Sierpniowych i w konsekwencji powstania NSZZ Solidarność.
Skromnie w Rzeszowie
Natomiast w Rzeszowie złożeniem kwiatów rozpoczęły się regionalne obchody 42. rocznicy powstania NSZZ Solidarność.
Uroczystość obchodów rocznicowych odbyła się przy ul. Adama Matuszczaka 14 w Rzeszowie i miała skromny charakter bez oficjalnych przemówień. W delegacji od Zarządu Regionu Rzeszowskiego NSZZ Solidarność wiązanki kwiatów złożyli i zapalili znicze Andrzej Filipczyk, Bogumiła Stec-Świderska i Marek Hojło.
Warto dodać, że tablica „Znanym i Nieznanym Ludziom Solidarności…”, umieszczona w 2021 roku na cokole - obelisku poświęconym pamięci Adama Matuszczaka (odsłoniętym 31 VIII 1998 r. w 18. rocznicę powstania Solidarności), ma ważny, symboliczny wydźwięk. Upamiętnia pierwszego przewodniczącego NSZZ Solidarność WSK PZL-Rzeszów, jak też znanych i nieznanych ludzi Solidarności w dowód dumy i pamięci w 41. rocznicę powstania NSZZ Solidarność oraz w 40. rocznicę stanu wojennego.
Czy Solidarność zmieniła bieg historii?
Wielu z pośród tych, którzy w 1980 r. zakładali niezależne związki zawodowe, uczestniczyło w debacie pokoleniowej „O Solidarności, która zmieniła bieg historii”. Miała ona miejsce w Podkarpackim Urzędzie Wojewódzkim i została przygotowana przez Wojewodę Podkarpackiego i Region Rzeszowski NSZZ „Solidarność”. Moderatorem debaty był dr hab. Dariusz Iwaneczko, dyrektor Oddziału IPN w Rzeszowie.
– Bardzo ważne jest to, aby młodzi ludzie czuli, rozumieli, czym była „Solidarność” i dlaczego zmieniła bieg historii. Jeżeli będą mieć tę wiedzę, to będą cenić wolność i niepodległość swojego państwa. Nic nie buduje ludzkiej świadomości bardziej, niż kontakt ze świadkiem. Jeśli chcemy, by wiedza o tych procesach docierała do kolejnych pokoleń, to zetknięcie z doświadczeniem działaczy, świadków jest konieczne – tłumaczyła wojewoda podkarpacki Ewa Leniart, otwierając spotkanie.
Znaczenie dyskusji i wymiany myśli oraz doświadczeń pomiędzy ludźmi Solidarności, osobami represjonowanymi, świadkami historii, a młodymi ludźmi podkreśliła Bogumiła Stec-Świderska, zastępca szefa Zarządu Regionu Rzeszowskiego NSZZ „Solidarność”.
– Perspektywa młodych ludzi jest dziś zupełnie inna niż nasza i myślę, że to jest wielka wartość tej debaty – powiedziała Bogumiła Stec-Świderska.
W panelach dyskusyjnych wzięli udział: członkowie „Solidarności”, działacze opozycji demokratycznej oraz przedstawiciele młodego pokolenia – przedstawiciele Koła Naukowego Powszechnej Historii Prawa Uniwersytetu Rzeszowskiego.
W gronie zaproszonych gości znaleźli się m. in. podkarpaccy parlamentarzyści Piotr Babinetz, Andrzej Szlachta, Adam Śnieżek, marszałek województwa podkarpackiego Władysław Ortyl, przedstawiciele służb mundurowych i administracji rządowej.
- W tej debacie aktywnie uczestniczyli założyciele i działacze Solidarności oraz studenci, młodzi ludzie, którzy nie pamiętają tamtych czasów. W trakcie debaty padło też pytanie: Czy Solidarność zmieniła bieg historii? Odpowiedź była jednoznaczna. Tak.
Solidarność robotników i mieszkańców wsi
- W 1980 roku do Solidarności zapisało się 12 800 pracowników WSK Rzeszów. Pamiętam atmosferę braterstwa i nadziei na lepsze inne życie - wspominał Adam Śnieżek.
- Po powrocie z internowania przez 6 lat esbecy przeprowadzali ze mną rozmowy w ropczyckich Magnezytach. Różne rzeczy sugerowali, straszyli, ale byłem młody, to się zbyt nimi nie przejmowałem - mówił Stanisław Hulek.
Pamiętam strajk chłopski w budynku w Domu Kolejarza w styczniu 1981 roku. Bardzo dużo pomogli nam wtedy robotnicy z WSK Rzeszów i dziś chcę podziękować tym, którzy nam pomagali. Niezależne Związki zawodowe na wsiach też powstały – przypomniał Henryk Cząstka, współorganizator Solidarności Wiejskiej.
Mieczysław Liber, przewodniczący Komitetu Założycielskiego „Solidarności” w Fabryce Maszyn w Leżajsku, przypominał, że ta działalność w obronie praw pracowników wtedy przynosiła satysfakcję i gdyby miał jeszcze raz wybierać, bez wahania by się podjął tej działalności. Teraz większość pracodawców nie chce w zakładach pracy związków zawodowych, aby nikt im nie patrzył na ręce.
Stanisław Alot, współorganizator struktur związkowych „Solidarności” w szkołach woj. rzeszowskiego mówił o tym, przed jakimi wyzwaniami stali wtedy nauczyciele. Chociaż w szkołach nie mogli strajkować, to i tak były sprawy, które udało im się wywalczyć, jak choćby wprowadzenie utworów księdza J. Twardowskiego i Czesława Miłosza do programu nauczania.
O godz. 17 w kościele farnym w Rzeszowie odprawiona została msza św. w intencji NSZZ Solidarność i ojczyzny. Po niej nastąpiło zapalenie zniczy i złożenie kwiatów przed Krzyżem Misyjnym.
Powrót reprezentacji z Walii. Okęcie i kibice
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?