Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Co było pierwsze - jajko czy kura? Biolodzy wreszcie odpowiedzieli na to pytanie!

Damian Kelman
Damian Kelman
Chyba poznaliśmy odpowiedź na odwieczne pytanie, czy pierwsza była kura czy jajko
Chyba poznaliśmy odpowiedź na odwieczne pytanie, czy pierwsza była kura czy jajko pixabay
Co było pierwsze - jajko czy kura? Od lat ludzie zadają sobie to pytanie. Urosło ono nawet do rangi filozoficznej. Odpowiedź okazuje się jednak bardziej przyziemna. Zagadkę wyjaśniają biolodzy.

Spis treści

Kura czy jajko - co było pierwsze?

Kury wykluwają się z jaj, ale jaja są znoszone przez kury. Co więc pojawiło się jako pierwsze? Zagadka ta wydaje się być nie do wyjaśnienia, ale biolodzy nie mają wątpliwości. Większość zdecydowanie stwierdza, że pierwsze było jajo. Na najbardziej podstawowym poziomie, jaja to po prostu żeńskie komórki płciowe.

Jaja, o których myślimy, to jaja owodniowe. Są twarde zewnętrznie i można je złożyć na lądzie. Były przełomowe dla rozwoju kręgowców.

„Jajo jest tak ważnym krokiem w ewolucji kręgowców, ponieważ pozwalało owodniowcom oddalać się coraz bardziej od wody” – powiedział w rozmowie z Live Science Koen Stein, paleontolog z Królewskiego Belgijskiego Instytutu Nauk Przyrodniczych.

Przed pojawieniem się jaj w twardej skorupce, wypełnionych pożywnymi żółtkami, kręgowce musiały polegać na zbiornikach wodnych, aby się rozmnażać. Większość płazów wciąż boryka się z tym wodnym ograniczeniem — muszą utrzymywać wilgotne jaja, aby przetrwać.

Według badań opublikowanych w czasopiśmie "Current Biology", prawdziwe ptaki nie pojawiły się na świecie w epoce kamienia, ale w środkowym lub późnym okresie jury, czyli około 165-150 milionów lat temu.

Pierwsze jaja w skorupkach miały jednak wyewoluować na długo przedtem - około 325 milionów lat temu.

Oznacza to, że jajko pojawiło się „na długo przed kurczakiem” – powiedział Stein.

Pierwsze jaja były prawdopodobnie plastyczne i skórzaste, podobnie jak jaja składane przez dzisiejsze gady i dziobaki.

Dinozaury a jaja

W okresie karbonu, permu czy triasu wiele lądowych kręgowców składało jaja owodniowe. Najbardziej znane są jednak dinozaury.

Belgijski instytut zbadał część z najwcześniejszych znanych skorupek jaj dinozaurów pochodzących z czasów około 200 milionów lat temu. Jaja te miały bardzo cienkie skorupki zewnętrzne o grubości zaledwie około 100 mikronów, czyli grubości ludzkiego włosa.

Te wcześniejsze miały jednak inną strukturę. Miały być sztywne jak porcelana. To sprawia, że są najwcześniejszym znanym przykładem jajka, jakie kojarzymy dziś.

Grubość skorupki jaja, a raczej jej chudość, jest prawdopodobnie powodem, dla którego badacze nie mogli znaleźć wcześniejszych przykładów skorupek. Gdy stykało się ono z bogatą i kwaśną glebą, zaczęło się rozpuszczać.

"Gleba uniemożliwiłaby zachowanie tak cienkiej warstwy wapiennej"– powiedział Stein.

Inną możliwością jest natomiast miękkość, która miała uniemożliwić dobre zachowanie się.

Jajko czy kura? Nieoczekiwany zwrot

Sprawa wydaje się wyjaśniona - jajko jest starsze od kury. Nauka ma jednak drugie dno, jeśli weźmiemy pod uwagę jajko kurze i samą kurę.

Kury wyewoluowały prawdopodobnie z podgatunku ptactwa czerwonego około 50 milionów lat temu. Według niektórych badaczy, zwierzęta te po raz pierwszy zostały udomowione przez ludy z Azji Południowo-Wschodniej w okolicach 1650-1250 roku przed naszą erą.

Nauka mówi, że w pewnym momencie procesu udomowienia ostatni przodek współczesnych kurcząt złożył jajo zawierające zarodek z wystarczającymi różnicami genetycznymi, by odróżnić go od gatunku rodzicielskiego. Oznacza to, że ten embrionalny ptak rozwinął się w jajku nie do końca zgodnym z tym, jakie kury dają obecnie.

To by kazało uważać, że jednak kura była wcześniej, niż kurze jajko. Historia ewolucji jest jednak dużo bardziej złożona. Istnieją dowody, że kurczaki krzyżowały się z innymi podgatunkami ptactwa dżunglowego nawet po staniu się odrębnymi genetycznie podgatunki. Niektóre cechy są bardziej lub mniej widoczne u współczesnych kurcząt.

Samo udomawianie kurczaków miało też miejsce wielokrotnie i niezależnie od siebie w różnych częściach Indii czy Oceanii na przestrzeni kilku tysięcy lat. Nie pozwala to zatem jednoznacznie określić, kiedy powstał pierwszy, oryginalny kurczak.

Polecjaka Google News - Portal i.pl
od 16 lat

źródło: Live Science.

mm

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo

Materiał oryginalny: Co było pierwsze - jajko czy kura? Biolodzy wreszcie odpowiedzieli na to pytanie! - Portal i.pl

Wróć na nowiny24.pl Nowiny 24