Czternaście szkieletów znalezionych w Jaworniku Ruskim to szczątki żołnierzy Wojska Polskiego. Zostali zamordowani przez UPA [ZDJĘCIA]

Na ślad szczątków ofiar natrafili członkowie nieformalnej grupy, zajmującej się poszukiwaniem ofiar UPA w okolicach Birczy i Dynowa. O sprawie został poinformowany Instytut Pamięci Narodowej. Oddziałowa Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Rzeszowie wszczęła śledztwo.

Podczas badań archeologicznych w Jaworniku Ruskim znaleziono czternaście szkieletów ludzkich. Przy dwóch znaleziono szkaplerze, jeden wykonany ze srebra, drugi prawdopodobnie z cyny. Jeden z wizerunkiem Matki Boskiej z Dzieciątkiem, drugi z wyobrażeniem Matki Boskiej na awersie oraz św. Franciszka na rewersie. Przy innym szkielecie, w zaciśniętej dłoni, sygnet z inicjałami, dużą literą H, wpisaną w literę K. Prawdopodobnie jego właściciel wiedział, że wkrótce zginie, a ukrywając w dłoni sygnet liczył, że ułatwi to rozpoznanie go przez ludzi, którzy odnajdą jego szczątki. Ponadto znaleziono naboje, pociski, łuski.

- Ciała musiały zostać wrzucone do jamy grobowej szybko i bezładnie, ale na tyle przemyślanie, żeby wszystkie ofiary zmieściły się na dnie. Ponadto biegły ustalił, że układ kończyn trzech osób może wskazywać, że przed śmiercią byli skrępowani. W wyniku badań biegli stwierdzili, że ujawnione kości noszą liczne ślady uszkodzeń, pęknięć i złamań, o charakterze urazów powstałych „okołośmiertnie”, które powstały na skutek postrzałów i silnych uderzeń, pobicia — twierdzi Prokuratura Krajowa.

- Żołnierze Wojska Polskiego przed śmiercią byli przesłuchiwani i zapewne torturowani — na podstawie zebranego materiału twierdzi prokuratura.

W archiwach prokuratorzy odnaleźli akta UPA dotyczące walki 24 lipca 1946 r. w Jaworniku Ruskim, pomiędzy UPA i Wojskiem Polskim. W jej trakcie UPA wzięła do niewoli 14 polskich żołnierzy. Jako jeńcy zostali zamordowani na rozkaz Michała Dudy „Hromenki”, jednego z dowódców UPA, przez członków jego sotni.

Śledczym udało się ustalić nazwiska wszystkich 14 żołnierzy i dotrzeć do rodzin 13 z nich.

- Nadal żyje siostra jednego z zamordowanych żołnierzy. Dotarliśmy do niej. Ta kobieta przez całe życie szukała swojego brata. Ci żołnierze powinni być godnie pochowani, z należytymi honorami. Kiedyś był pomysł, aby pochować ich w Borownicy, niedaleko Jawornika Ruskiego — mówi historyk, dr hab. Andrzej Zapałowski.

MATERIAŁ ARCHIWALNY: W Jaworniku Ruskim (Podkarpackie) IPN szuka szczątków ofiar UPA