Dawny Res – Drob wciąż emituje hałas i smród w centrum Rzeszowa. Ludzie czują się opuszczeni przez władze [ZDJĘCIA]

Ulica Różana biegnie na tyłach ul. Marszałkowskiej w śródmieściu Rzeszowa. W niektórych ogródkach kwitną nawet róże, ale wdzięczna nazwa ulicy kłóci się z koszmarem, jaki przeżywają od co najmniej kilkunastu lat mieszkańcy. Za wysoką palisadą kryje się bowiem fabryka smrodu. Tak śmiało można określić zakłady drobiarskie, które mają pozwolenie zintegrowane wydane 8 sierpnia 2023 roku przez prezydenta miasta Rzeszowa na „prowadzenie instalacji do uboju drobiu o zdolności produkcyjnej ponad 50 ton tusz na dobę oraz instalacji pomocniczych”.

Konsekwencje tego pozwolenia są dla ludzi fatalne. Odczuwają smród nawet w nocy oraz permanentny hałas. W dzień hałas jest stłumiony przez tło pulsującego miasta, natomiast w nocy wzmaga się.

Nowiny rozmawiają z mieszkańcami ul. Różanej.

– O, słyszy pan, jak nasila się hałas? Musieli uruchomić jakieś urządzenie.

Nie tylko słychać hałas, ale i można wyczuć wiszący w powietrzu smród.

– Na ul. Różanej i Gołębiej śmierdzi zwykle wtedy, gdy zawieje od południowego - zachodu. Nie można wtedy otwierać okien. Ale jak ich nie otwierać w lecie? – ludzie są bezradni.

Hałas trwa do godz. 23, a rano pojawia się już ok. 3.30, gdy włączana jest chłodnia. Nie ma więc mowy o ciszy nocnej. Systemy nerwowe ludzi są nadwątlone.

Ludzie mają poczucie, że zostali opuszczeni przez władze. Interweniują w Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska, ale kontrole niczego nie wykazują. W czasach poprzedniego Res-Drobu organizowali pikiety i spotkania z byłym prezydentem Rzeszowa, ale to też nie dało efektu. W PRL, wiadomo, władza nie pytała o zgodę, ale żeby teraz, w demokracji, była głucha i ślepa na ludzkie bolączki, nie mogą się temu nadziwić.

- Pod koniec działalności Res - Drobu w 2022 roku przestało śmierdzieć, bo prawdopodobnie przestano ubijać kurczaki, tylko przerabiano tuszki. Firma splajtowała, ale w ub. roku weszła w jej miejsce firma Podwisłocze Inwestycje, spółka, która ma dopisaną działalność żywnościową. I od tamtego czasu znowu śmierdzi. Wzięli od syndyka zakład bez długów i robią interesy – mówi jeden z naszych rozmówców.

Trauma związana z uciążliwym sąsiedztwem przechodzi z pokolenia na pokolenia.

– Mojej babci groziło wywłaszczenie, gdy w poprzednim systemie powstawały te zakłady. Kawałek ogródka nam wtedy zajęto za grosze – mówi pewna kobieta.

Ludzie mówią, że teren jest skażony

Właściciele posesji boją się cokolwiek uprawiać w ogródkach. Mówią, że teren jest skażony.

– Moja mama posadziła kilka drzewek owocowych, ale zaczęły chorować. Czereśnie na początku były dobre, ale po kilku latach zaczęły się zważać. Nie było mnie stać na laboratorium, aby sprawdziło, z jakiego powodu. Gdy ten zakład nie był jeszcze tak uciążliwy, przyjemne chwile spędzałam na tarasie siedząc na białych krzesłach. Na tych krzesłach po jakimś czasie pojawiły się ślady żółto - brązowego wżeru. Nie dało się ich wyczyścić. Takie ślady mają też okna plastikowe. Czyli jakaś emisja jest. Jaka, tego nie wiem - mówi kobieta.

Na jednej posesji wbity jest głęboko potężny betonowy stempel, do którego przytwierdzony był komin węglowy jeszcze pierwszego, państwowego Res-Drobu. Komin dawno został zdemontowany, ale beton nie. Podobnie rury biegnące przez tę samą działkę.

– Nie wiem, czy nimi coś płynie. Jedno jest pewne, że zajmują nam część działki – mówi jej właściciel.

Mieszkańcy przypuszczają, że śmierdzi głównie podczyszczalnia ścieków, a w zasadzie długo magazynowane w niej odpady. W podczyszczalni są wstępnie oczyszczane odpady przed wywiezieniem do zakładów utylizacyjnych. Podczyszczalnia mieści się w dawnym magazynie opakowań, tuż za palisadą oddzielającą zakład od ul. Różanej. Prawdopodobnie zamontowane są w niej filtry, które perfumują powietrze, ale efekt jest marny.

W fachowej literaturze można przeczytać, że największa ilość problemów związanych z gospodarowaniem odpadami dotyczy zakładów przetwórstwa mięsa i drobiu oraz powiązanych z nimi zakładów utylizacyjnych. Taki przypadek mamy w centrum 200-tysięcznego Rzeszowa.

Jak informuje Urząd Miasta Rzeszowa, właściciele dawnego Res - Drobu nie przedstawili do daty upadku w 2023 r. raportu na temat oddziaływania podczyszczalni na środowisko. Dlatego miasto zawiesiło postępowanie o wydaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla podczyszczalni. Takiej decyzji miasto nie wydało też syndykowi masy upadłościowej, który odwołał się do SKO. Sprawa utknęła w urzędach.

Jest jeszcze problem zbiorników płynnego gazu postawionych w 2023 roku na działce położonej nie na terenie zakładu, ale przy ul. Różanej. Działka należała do Res - Drobu.

– Czy w centrum miasta między zabudową mieszkalną mogą stać takie zbiorniki? – pyta się zaniepokojony mieszkaniec.

Syndyk masy upadłościowej Jan Zawada nie odpowiedział nam, czy dzierżawca zakładu drobiarskiego wykorzystuje te zbiorniki. Nie odpowiedział też na wiele innych pytań, ma to zrobić dopiero po powrocie z urlopu. Tłumaczył się brakiem dostępu do dokumentów źródłowych i tym, że trwają postępowania sądowe. M.in. sędzia komisarz wyłączył wszystkie nieruchomości dawnego Res - Drobiu z masy upadłościowej. Jeśli wyrok się uprawomocni, to syndykowi zostaną tylko ruchomości warte 6 mln zł. Część maszyn jest własnością banków.

Wybudowany przy ul. Konopnickiej 18 w Rzeszowie Res - Drob długo był firmą państwową, potem został sprywatyzowany i trafił w ręce przedsiębiorcy znanego w Rzeszowie z wielu biznesów, m.in. z prowadzenia sieci sklepów spożywczych Jedynka, która kilka lat temu upadła. W 2023 roku upadł też zadłużony na około 100 mln zł Res - Drob. Syndyk masy upadłościowej wypłacił zaległe pensje pracownikom i wydzierżawił majątek spółce Podwisłocze Inwestycje z siedzibą Warszawie, z którą, jak można przeczytać w KRS, jest powiązana osoba z rodziny byłego właściciela Res-Drobu.