DEBATA NOWIN: Czego potrzeba rolnictwu?

Fryderyk Kapinos, poseł PiS

Sytuacja polskich rolników i polskiej wsi jest przedmiotem szczególnej troski rządu Prawa i Sprawiedliwości. Najlepszym tego przykładem może być kwestia wyrównania dopłat bezpośrednich dla polskich rolników względem rolników w innych państwach Unii Europejskiej. Od 2023 roku średni poziom wsparcia dla gospodarstw będzie co najmniej równy średniej unijnej. To sukces polskiego rządu i zwieńczenie wieloletniej batalii o równe szanse dla polskich rolników.

Rząd PiS jasno określa swoje cele w polityce rolnej i stawia na bezpieczeństwo żywnościowe Polaków. Dzięki naszym działaniom zostało wprowadzone zregionalizowanie, polegające na uwzględnieniu różnic struktury gospodarstw w różnych województwach pod względem średniej wielkości gruntów w gospodarstwie. W tych regionach, gdzie jest ona niższa niż średnia krajowa (m. in. w woj. podkarpackim), rolnicy będą mogli ubiegać się o płatność już od posiadanej 1 sztuki młodego bydła lub krów, podczas gdy w regionach kraju z wyższą niż średnia krajowa wielkością gruntów w gospodarstwie płatność przysługuje od 3 sztuk.

W maju ubiegłego roku powstał Parlamentarny Zespół ds. Rolnictwa Ekologicznego i Przetwórstwa Ekologicznego, któremu przewodniczę. W toku jego prac poruszamy wiele istotnych tematów dotyczących rozwoju ekologicznego rolnictwa i przetwórstwa, jak również przedsiębiorczości bezpośrednio z nim związanej.

Ważną reformą dla rolników jest obowiązująca od 15 czerwca 2022 roku nowelizacja ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, w myśl której rolnicy na emeryturze nie muszą zaprzestać działalności rolniczej, aby uzyskać świadczenie emerytalne w pełnej wysokości. Do tej pory istniała niesprawiedliwość polegająca na tym, że osoby prowadzące działalność gospodarczą mogły z powodzeniem kontynuować ją po przejściu na emeryturę, a w przypadku rolników konieczne do uzyskania pełnego świadczenia emerytalnego było np. przekazanie lub sprzedaż gospodarstwa.

Rząd Prawa i Sprawiedliwości chce w dalszym ciągu wprowadzać rozwiązania ustawowe służące polskim rolnikom. Trwają już na przykład prace nad ustanowieniem instytucjonalnych możliwości reprezentowania rolników, jak ma to miejsce m. in. w przypadku przedsiębiorców. Zadań w kwestii rolnictwa nie brakuje, ale jestem przekonany, że wsłuchując się w głos rolników, jesteśmy w stanie je zrealizować.

Mieczysław Kasprzak, poseł PSL

Polska dysponuje ogromnym potencjałem rolniczym. Po przemianach lat dziewięćdziesiątych udało się przekształcić krajowe rolnictwo w wysokoprodukcyjną gałąź naszej gospodarki. Należy zaznaczyć, że za 11 miesięcy ubiegłego roku polscy rolnicy wyeksportowali za granicę produkty o wartości ponad 43 mld euro, a nadwyżka eksportu nad importem w tym okresie wyniosła 14,5 mld euro. Taka tendencja utrzymuje się od wielu lat, co pokazuje, jak ważnym dla nas wszystkich jest sektor rolniczy.

To ogromny potencjał i ogromne wyzwania, gdyż ostatni okres pokazuje bardzo trudną i pogarszającą się sytuację w większości branż rolniczych. Drastycznie zlikwidowana została hodowla trzody w Polsce, ogromny wzrost cen środków do produkcji przy jednoczesnym dużym spadku cen na artykuły rolne pogorszył opłacalność u większości rolników. Ogromne kłopoty ma drobiarstwo, mleczarstwo, producenci zbóż rzepaku i sadownicy.

Bardzo wysoka cena nawozów azotowych jest dla mnie niezrozumiała. Pomimo że ceny gazu już są niższe niż przed wybuchem wojny, ceny nawozów w dalszym ciągu są bardzo wysokie, wręcz zaporowe, a to przekłada się na wysokość plonów i koszty produkcji rolnej. Temat ten wymaga pilnej regulacji, aby nie było takiej sytuacji, że cena mocznika czy saletry będzie wyższa o kilkaset procent.

Kolejna bardzo pilna sprawa to ceny energii, które są bardzo wysokie. Dzisiaj państwo do nich dopłaca, ale to się szybko skończy i wszyscy odczujemy bardzo boleśnie, jakie są dziś ceny rynkowe energii. Rolnictwo posiada ogromny potencjał, aby produkować zieloną, tanią i czystą energię, potrzebną do produkcji rolnej i dla mieszkańców wsi. Fotowoltaika, do której już chyba nie trzeba przekonywać nikogo; wiatraki, które produkują prąd kilkakrotnie tańczy od tego, co dzisiaj płacimy, powinny w pierwszej kolejności przeznaczać ten prąd dla społeczności lokalnej. Taki projekt ostatnio głosowaliśmy w Sejmie, ale w dalszym ciągu brakuje zrozumienia dla tego, by to społeczność lokalna mogła decydować, gdzie będzie postawiona farma fotowoltaiczna, wiatrak czy biogazownia.

Czym wcześniej przejdziemy w naszych gospodarstwach towarowych na produkcję w warunkach niskoemisyjnych, tym będzie ona bardziej konkurencyjna, tańsza, zdrowsza i łatwiej będzie ją sprzedawać. Ten czynnik będzie miał istotny wpływ na konkurencyjność polskiego rolnictwa.

Wieńczysław Nowacki, Stronnictwo Ludowe „Ojcowizna” RP

Polsce niezbędna jest zmiana Konstytucji RP. Przemawia za tym zagrożenie dla suwerennego bytu Rzeczpospolitej Polskiej, a w szczególności sekowanie demokratycznie wybranego przedstawicielstwa Narodu i państwa polskiego na forum Unii Europejskiej, co jeszcze dobitniej pokazała trwająca agresja zbrojna Rosji na Ukrainę. Niezbędnym jest wzmocnienie nadrzędności prawa krajowego nad prawem unijnym, a w szczególności jasne odwołanie się do wartości i tradycji chrześcijańskiej, i ukonstytuowanie prawodawstwa w oparciu o prawo naturalne, chroniące życie każdego człowieka od poczęcia do naturalnej śmierci.

W zakresie gospodarczym zmiany Konstytucji RP dotyczyć muszą ochrony rodzinnych gospodarstw rolnych celem zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego oraz upodmiotowienia gospodarki poprzez rozwój rodzimej małej i średniej przedsiębiorczości oraz własności Polaków.

Porozumienia rzeszowsko-ustrzyckie nie zostały w pełni zrealizowane. Apelujemy o realizację postulatów zapisanych w tych porozumieniach, a zaktualizowanych w Konstytucji Polskiej Wsi, która jest programem Ojcowizny RP. Zasadniczą sprawą, która wymaga prawnej regulacji, jest status gospodarstwa rodzinnego opartego na niepodważalnej gwarancji własności prywatnej ziemi. Tego domagają się sygnatariusze porozumień i szereg organizacji, których liczba sukcesywnie się zwiększa. Są też sprawy lokalne niezrealizowane do dziś, np. reaktywowanie zlikwidowanego przez komunistów ośrodka terapii w Bieszczadach w miejscowości Caryńskie, gm. Lutowiska, który mógłby służyć jako ośrodek terapii PTSD (przewlekły zespół stresu stanu wojennego) dla osób represjonowanych i ich rodzin. Byłaby to pierwsza tego typu placówka zdrowotna w Polsce. A przecież ludziom, którzy ponieśli konsekwencje stanu wojennego: osobiste, materialne czy rodzinne, te szkody nie zostały do dzisiaj w żaden sposób zrekompensowane. Rozmowy z obecnymi władzami na temat realizacji tych postulatów, czy to na poziomie władz centralnych, czy lokalnych, nie przynoszą jak dotąd żadnych rezultatów. Brak jest również konstruktywnych reakcji na liczne pisma, rezolucje i apele.

Jerzy Bednarz, NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”

Czego najbardziej potrzeba dziś polskiemu rolnictwu? Pierwszy postulat to STABILNOŚĆ, czyli stworzenie takich mechanizmów, aby nie było huśtawki cen i istniała pewność zbytu produktów po rozsądnych cenach. Ustawodawstwo powinno chronić rolnika przed pośrednikami, którzy bardzo często dyktują niekorzystne ceny za produkty rolne, czerpiąc nieuzasadnione korzyści, a jednocześnie ponosząc minimalne ryzyko.

Kolejny postulat to BEZPIECZEŃSTWO ŻYWNOŚCIOWE. Ostatnie wydarzenia związane z epidemią Covid-19 oraz wojną na Ukrainie pokazują, jak łatwo można przerwać łańcuchy dostaw i jak istotna jest samowystarczalność. Państwo powinno bardziej zaangażować się w działania proeksportowe, aby nadwyżki produktów rolnych mogły być eksportowane. Trzeba przyznać, że polska zdrowa żywność dobrze sprzedaje się za granicą, o czym świadczy bardzo wysoki wolumen eksportu produktów rolnych, od kilku lat na poziomie powyżej 40 mld euro, ale zawsze można zrobić jeszcze więcej działając bardziej aktywnie.

Następny postulat to SZACUNEK. Rolnicy, czyli ludzie ciężko pracujący na roli w różnych warunkach pogodowych, nie powinni być ośmieszani w mediach, a praca rolnika powinna cieszyć się poszanowaniem i być doceniana przez konsumentów. Obecnie prowadzenie gospodarstwa wymaga wszechstronnej wiedzy, dlatego należy odbudować w świadomości społeczeństwa postrzeganie rolnika jako osoby postępowej. Takie podejście jest szczególnie istotne ze względu na to, iż młodzi ludzie niechętnie przejmują gospodarstwa rolne.

Rolnictwo jest ważną gałęzią gospodarki, więc powinno korelować z innymi uczestnikami rynku również jako nabywca dóbr wytwarzanych przez przemysł: maszyny rolnicze i ciągniki, nawozy i środki ochrony zwierząt i roślin, a także energia i paliwa. Rolnictwo należy traktować jako ważnego gracza na rynku, a nie „kulę u nogi” lub „zło konieczne”.

Ostatni postulat to UPRASZCZANIE PROCEDUR. Mam tu na myśli wszystko to, co dzieje się wokół dopłat obszarowych oraz działania instytucji okołorolniczych. Wprowadzanie skomplikowanych i zawiłych procedur przynosi nie tylko wątpliwe korzyści środowisku, ale także ogromne niezadowolenie rolników działających w sieci niezrozumiałych algorytmów.