Do Rymanowa zjeżdżają potomkowie rymanowskich Żydów

Polacy i potomkowie Żydów rymanowskich, spotkają się w miasteczku raz w roku, w rocznicę likwidacji rymanowskiego getta. Tegoroczne uroczystości rozpoczną się w czwartek, potrwają do soboty.

Organizujące je stowarzyszenie Spotkanie Rymanów przygotowało program, który zainteresuje wszystkich, dla których ważna jest pamięć o wielokulturowym Rymanowie, których ciekawi żydowska tradycja, religia i kultura.

Rymanowskim spotkaniom towarzyszyć będą różne nastroje. Będzie dzień radości i dzień wspomnień, nawiązujący do tragicznych dziejów rymanowskich Żydów.

Najważniejszym punktem pierwszego dnia Dni Pamięci o Żydowskiej Społeczności Rymanowa jest artystyczne widowisko, prezentujące tradycyjne wesele chasydzkie.

- Chcemy przypomnieć słynne przedwojenne wesele Mani, najstarszej córki Horowitza, rabina Rymanowa, z młodym rabinem z Jedlicza - opowiada Michał Lorenc ze stowarzyszenia Spotkanie Rymanów. - Będzie pokaz tańców, modlitw, śpiewu, a przede wszystkim tradycyjna weselna chupa, czyli rodzaj namiotu, z siedmioma błogosławieństwami i rozbijaniem kieliszków na szczęście.

Pokaz ubarwią swą żywiołową muzyką klezmerzy, a na dowód obecności na tej uroczystości każdy będzie mógł podpisać Ketubę - kontrakt ślubny.

- Smakoszy poczęstujemy tradycyjną żydowską potrawą - zapowiada Lorenc.

Szczegółowy program: IV Dni Pamięci o Żydowskiej Społeczności Rymanowa.

Wszystkich, którzy chcą zobaczyć chasydzkie wesele, organizatorzy zapraszają w czwartek o godz. 15.30 pod rymanowską synagogę. Wieczorem, o godz. 20.30, w hotelu Jaś Wędrowniczek odbędzie się koncert chasydzkich pieśni w wykonaniu Olgi Mieleszczuk i Mendyego Cahana. Towarzyszyć im będzie orkiestra klezmerska Rzeszów Klezmer Band.

Wcześniej, do południa, zaprezentowane zostaną filmy: "Miasteczko Rymanow - Main Sztetełe, Rymanow" w reżyserii Andrzeja Potockiego i przedwojenny film polski w języku jidysz Dybuk.

Dzień kolejny, piątek, będzie dniem wspomnień. Po ekumenicznej modlitwie i warsztatach na cmentarzu żydowskim odsłonięty zostanie pomnik - tablica poświęcona tym wszystkim, którzy ratowali swoich żydowskich sąsiadów.

Później odbędzie się tradycyjny marsz z Rymanowa do oddalonego o 5 km Wróblika. 13 sierpnia 1942 roku była to ostatnia droga 1500 mieszkańców rymanowskiego getta. Na stacji czekały na nich bydlęce wagony, którymi wywieziono ich na śmierć.

- Wieczorem, już w Synagodze, wysłuchamy nagrań słynnego rymanowskiego kantora Izraela Schorra, a po nich weźmiemy udział w modlitwie na powitanie Szabatu - mówi Lorenc.

Poprowadzi ją urodzony w Rymanowie 85-letni Moshe Barth, najstarszy uczestnik rymanowskich Dni Pamięci. Całą jego rodzinę zamordowali Niemcy, on uratował się, bo wcześniej znalazł się w komandzie młodych, silnych mężczyzn, którzy trafili do obozu pracy. Takich jak on, którzy urodzili się w Rymanowie, ocaleli z zagłady i żyją gdzieś za granicą, jest dziś bardzo niewielu.

W Rymanowie jest już, jak co roku od pierwszej edycji spotkań, Malka Shachan-Doron. Urodziła się w Izraelu i Rymanów znała tylko opowieści matki, która ocalała, bo przed likwidacją getta została wywieziona na Syberię. Malka odwiedziła miasteczko po raz pierwszy po 50 latach i od razu poczuła się jak w domu. - I tak jest za każdym razem, gdy tu wracam - mówi.

Dni Pamięci zakończą się w sobotę, ścieżką historyczną w językach polskim i angielskim.