"Przemyśl, złamane marzenia" - film dokumentalny o niezwykłej 18-letniej Żydówce zamordowanej przez Niemców. Dzisiaj w TVP 1 [ZDJĘCIA]

Pamiętnik nastoletniej Reni Spiegel od razu stał się sensacją, zaczęto go porównywać do słynnych dzienników Anny Frank. Pamiętnik Reni, która poprzez swoje prywatne przeżycia opisuje II wojnę światową w Przemyślu, okupację sowiecką i hitlerowską w tym mieście, mówi o koszmarze II wojny światowej więcej niż niejedna książka historyczna.

Dzisiaj w TVP 1, o godz. 22.50 rozpocznie się emisja filmu dokumentalnego "Przemyśl, złamane marzenia", w reżyserii Tomasza Magierskiego.

- Bohaterkami filmu są dwie siostry Spiegel. Ariana, okrzyknięta przed wojną „cudownym dzieckiem”, „polską Shirley Temple” przez polską prasę, występowała w wieku ośmiu lat na scenie Cyrulika Warszawskiego. Grała też w epizodach kilku filmów fabularnych nakręconych przed wybuchem II wojny światowej, między innymi w Gehennie Michała Waszyńskiego (1938). Z Polski wyjechała w 1944 r. i dzisiaj mieszka w Nowym Jorku

- film przybliża Agata Czereba, rzecznik Urzędu Miejskiego w Przemyślu.

Nastoletnia Renia Spiegel opisuje horror II wojny światowej w Przemyślu

Jej starsza o sześć lat siostra, Renia urodziła się w 1924 roku. Od stycznia 1939 r. Renia pisze swój dziennik. W momencie wybuchu wojny ma 15 lat. Razem z siostrą przebywają w Przemyślu u dziadków, odseparowani od rodziców.

Renia pisze wiersze, które czasem drukuje w szkolnej gazetce. Czasem umieszcza je w ręcznie ilustrowanych zbiorkach poezji. Jej dziennik opisuje przede wszystkim samotność bez matki, pierwszą miłość, codzienność najpierw w czasie sowieckiej, a potem niemieckiej okupacji (po raz pierwszy pocałowała swojego chłopca 4 godziny przed hitlerowską inwazją na Związek Radziecki w 1941 roku).

Renia opisuje swoje lęki i przerażenie w czasie tworzenia getta w Przemyślu, upokorzenia, jakich doświadcza sama, czy których jest naocznym świadkiem. Pisze prawie do ostatniego dnia swojego krótkiego życia. Zostaje zastrzelona na ulicy, tydzień po skończeniu 18 lat.

Przez 76 lat pamiętnik Reni Spigel z Przemyśla pozostawał w ukryciu

Pozostaje po niej pamiętnik. Jakiś cudem udaje się wywieźć z Przemyśla, z potem z Polski. Trafia do pani Ariany, przez wiele lat jest tylko bolesną, rodzinną pamiątką. Prawie siedemset stron to niespotykany wgląd w życie nastolatki.

- Mam nadzieję, że widz oglądający mój film poczuje, że odkrywa nieznaną historię przedwojennej polskiej artystki – Arianki. Jej losy są fascynujące same w sobie, ale w moim filmie są wstępem do tragicznej historii jej siostry Reni, opowiedzianej niejako „zza grobu” dzięki jej dziennikowi, który ocalony wraca do nas po osiemdziesięciu prawie latach. Film, będąc wciągającą, podaną w atrakcyjnej wizualnej formie lekcją historii jest jednocześnie dramatyczną i pełną emocji opowieścią

– mówi Tomasz Magierski, reżyser filmu.