Energetyka wodna to jedna z najstarszych form wytwarzania energii elektrycznej

W Polsce jest ona również popularna, choć z różnych przyczyn jest wykorzystywana w mniejszym stopniu, niż mogłaby być.
Najstarsze elektrownie na obszarze ziem polskich powstały niewiele później od pierwszych, bowiem już w latach 1894 - 1896 w śląskim Nowogrodzie Bobrzańskim i w pomorskiej Soszycy. Pierwsza przy młynie wodnym, druga przy tartaku, których właściciele połączyli turbiny napędzające maszyny młyńskie i traki z generatorami energii elektrycznej i zaczęli produkować prąd elektryczny nie tylko na potrzeby własne. Ich śladem szli dalsi, do początku XX w. wiele tradycyjnych siłowni wodnych (m.in. młynów, tartaków, papierni, foluszy), podjęło produkcję energii elektrycznej.

Nowe możliwości rozwoju energetyki wodnej pojawiły się wraz z energetyką zawodową. Z początkiem XX stulecia, w 1907 roku powstała elektrownia w Leśnej (koło Zielonej Góry). Jest najstarszą z zawodowych elektrowni wodnych na dzisiejszym obszarze Polski.

Do produkcji energii wykorzystywane są wody rzeki Kwisy, spiętrzonej zaporą, usytuowaną u wylotu wąskiej doliny. Budowę tej zapory podjęto w celu ochrony doliny Kwisy przed powtarzającymi się powodziami, również dla pozyskiwania energii elektrycznej.
Po II wojnie światowej, w ramach odbudowy kraju, powstały kolejne elektrownie wodne. W latach 50. i 60. XX wieku zbudowano m.in. elektrownię wodną Rożnów, Czorsztyn i Żarnowiec. W latach 70. i 80. XX wieku zbudowano najwięcej elektrowni wodnych w Polsce, m.in. elektrownie na Wiśle (Włocławek, Łęczyca, Dębe) oraz na Odrze (Głogów, Żagań, Słup). Najsłynniejszym tego typu obiektem w województwie podkarpackim jest Zespół Elektrowni Wodnych Solina - Myczkowce. Obiekt w Myczkowcach powstał w 1961 roku, w Solinie w 1968 roku.

Obecnie w Polsce działa około 40 elektrowni wodnych, a ich łączna moc wynosi około 2,5 GW.

Energetyka wodna w Polsce stanowi około 10 proc. całkowitej mocy zainstalowanej w kraju. Jednym z głównych powodów takiego stanu rzeczy jest brak odpowiedniej infrastruktury i technologii umożliwiających w pełni wykorzystać potencjał energetyki wodnej. Jeśli chodzi o udział zawodowych elektrowni wodnych w produkcji energii elektrycznej, to w Polsce wynosi on ok. 2,8 proc. (dane Polskich Sieci Elektroenergetycznych, 2021 rok).

W przypadku elektrowni wodnych na terenach objętych programem Natura 2000, decyzja o budowie i eksploatacji musi być poprzedzona dokładnym badaniem wpływu na środowisko naturalne oraz konsultacjami z władzami i organizacjami zajmującymi się ochroną przyrody. W przypadku, gdyby działalność elektrowni wodnych była uznana za szkodliwą dla przyrody, projekt taki nie zostanie zatwierdzony. Budowa i eksploatacja elektrowni wodnych na terenach chronionych przez program Natura 2000 musi być zgodna z przepisami i standardami ochrony środowiska, aby zminimalizować negatywny wpływ na przyrodę.

Podkarpacie to region w Polsce, który ze względu na swoją geografię i klimat, jest bardzo atrakcyjny pod względem energetyki wodnej. Na terenie tego regionu znajduje się wiele rzek i potoków, które mogą być wykorzystane do wytwarzania energii elektrycznej.

Woda jest jednym z najważniejszych zasobów naturalnych w regionie Podkarpacia i ma kluczowe znaczenie dla gospodarki wodnej i energetycznej kraju. Z tego powodu na terenie Podkarpacia jest wiele elektrowni wodnych, które wytwarzają znaczną część energii elektrycznej w Polsce.

Najwięcej elektrowni wodnych na Podkarpaciu znajduje się na rzece San oraz jej dopływach, takich jak Solinka, Osława, Jasiołka czy Wisłok. W sumie na Sanie i jego dopływach działa około 20 elektrowni wodnych, a ich łączna moc wynosi około 600 MW. Największe elektrownie wodne na Sanie to: Solina, Myczkowce, Dębno, Rożnów i Pilchowice.

Na terenie Podkarpacia działa również wiele mniejszych elektrowni wodnych, które zasilają lokalne sieci energetyczne. Wiele z nich to elektrownie wodne run-of-river, czyli elektrownie wodne, które nie wykorzystują zbiorników retencyjnych i są bardziej przyjazne dla środowiska.

Energetyka wodna na Podkarpaciu ma znaczący wpływ na gospodarkę regionu i kraju.