Jest decyzja wojewody o przeniesieniu pomnika radzieckiego ze śródmieścia Rzeszowa na cmentarz przy ul. Lwowskiej

- Wojewoda podkarpacki Ewa Leniart wysłała w styczniu pismo do prezydenta Rzeszowa Konrada Fijołka, w którym wyraziła zgodę na przeniesienie Pomnika Wdzięczności Armii Czerwonej z pl. Ofiar Getta na cmentarz żołnierzy radzieckich przy ul. Lwowskiej w Rzeszowie, jednocześnie poprosiła prezydenta o konsultacje w sprawie jego umiejscowienia na terenie cmentarza – informuje Nowiny rzecznik wojewody Michał Mielniczuk.

Prezydent Konrad Fijołek poinformował na ostatniej sesji Rady Miasta Rzeszowa, że czeka na decyzję IPN-u w sprawie pokrycia kosztów przeniesienia pomnika na cmentarz. W ubiegłym roku IPN zadeklarował swoją współpracę w sprawie demontażu pomnika i realizacji nowego upamiętnienia na pl. Ofiar Getta.

Do usunięcia z przestrzeni Rzeszowa pomnika gloryfikującego Armię Czerwoną zobowiązuje prezydenta miasta ustawa o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego w przestrzeni publicznej.

Jak czytamy na stronie IPN, rzeszowski pomnik został odsłonięty 6 listopada 1951 r., osiem miesięcy po zamordowaniu działaczy IV Zarządu Głównego Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość z płk. Łukaszem Cieplińskim na czele.

O ideologicznej wymowie monumentu mówią widniejące na cokole płaskorzeźby, m.in. portret radzieckiego gen. Koniewa i gen. Świerczewskiego i dwie postaci składające na sztandarze wspólną przysięgę wierności i w ten sposób symbolizujące pakt przyjaźni polsko - radzieckiej.

Pierwszym krokiem do powstania pomnika było zawiązanie komitetu budowy. W protokole z posiedzenia tego komitetu z 26 V 1948 r. czytamy m.in.: „Wdzięczność nasza za czyn ten trwa i trwać będzie i okazywać się będzie w przyjaźni obu narodów. Na cześć bohaterskiej Armii Radzieckiej, wyswobodzicielki Polski, stanęły we wszystkich już wojewódzkich i mniejszych miastach pomniki, Rzeszów jest jedynym miastem, nie mającym jeszcze takiego pomnika”.

Owszem, w 1944 r. Armia Czerwona wyparła wojska niemieckie z okupowanej Polski, jednocześnie rozpoczęła represje wymierzone w patriotów. Od sierpnia 1944 do stycznia 1945 r. z obszaru Podokręgu AK Rzeszów wywieziono do łagrów około 2,5 tys. żołnierzy AK i innych formacji, a także ziemian i działaczy społecznych. 16 października 1944 r. do Rzeszowa przybył tysiącstuosobowy oddział NKWD, którego zadaniem było zwalczanie podziemia. W 1945 r. w całym kraju stacjonowało ponad 30 tys. żołnierzy NKWD. Na Rzeszowszczyźnie działały obozy filtracyjne NKWD. Żołnierze sowieccy dopuszczali się na cywilach wielu ekscesów, Sowieci rozgrabili też polski majątek narodowy.