Podczas wieloletnich badań, zakończonych w 1998 r., w podziemiach tej zabytkowej bazyliki dokonano cennego odkrycia. Odsłonięto mury świątyni powstałej jeszcze w czasach Mieszka I. Nieco wcześniej natrafiono tam także na XI-wieczną rotundę pod wezwaniem św. Mikołaja.
Zdaniem badaczy, udało się odkryć prawdziwe perły architektury romańskiej, których zwiedzanie mogłoby stać się ogromną atrakcją turystyczną.
Rządowy parasol
Rotunda okazała się najdalej wysuniętą na wschód świątynią obrządku łacińskiego monarchii wczesnopiastowej. Ponadto rezultaty badań rzuciły nowe światło na dzieje chrystianizacji w tej części Europy.
Wspaniały relikt dziedzictwa kulturowego został ujęty w rządowym programie ochrony zabytków sztuki romańskiej w Polsce. Stwarza to możliwość finansowania przez państwo w 50 procentach całego przedsięwzięcia. Aby tak się stało, trzeba znaleźć pozostałe 50 procent. Wstępny koszt tej inwestycji, to około 150 tysięcy złotych.
Pieniądze z Unii?
Przemyska parafia archikatedralna, która prowadzi obecnie prace remontowo-konserwatorskie w swej zabytkowej bazylice, nie dysponuje jednak taką kwotą. Pojawiła się natomiast możliwość zdobycia pieniędzy z Unii Europejskiej.
Władze samorządowe Przemyśla deklarują, że będą wspierać starania parafii o uzyskaniu unijnych pieniędzy. Im również zależy na uruchomieniu rezerwatu, który wspaniale promowałby Przemyśl.