Kobieto, zrób sobie prezent. Zbadaj się

- Nowotwory są wciąż częstsze u mężczyzn, ale w tej grupie szczyt zachorowań przypada dopiero po 70 roku życia. Między 25 a 54 rokiem życia większość tych chorób diagnozuje się natomiast u pań. Granica wieku regularnie się przesuwa i niestety już po 30 roku życia rak tarczycy, skóry, czy jajnika nie jest już rzadkością – mówi dr n. med. Jan Gawełko, radioterapeuta, ginekolog.

Statystycznie nieźle, ale...

Według danych Urzędu Statystycznego w Rzeszowie, średnia długość życia na Podkarpaciu rośnie. W 2006 roku wynosiła 72,6 lat dla mężczyzn i 80,8 dla kobiet. Dzisiaj mężczyźni żyją statystycznie 75,1 roku, a kobiety 82,8. Chociaż dane są obiecujące, lekarze nie mają wątpliwości, że bez odpowiedniej kontroli z ich strony wiele osób nie będzie w stanie osiągnąć takiego wieku.

Dotyczy to szczególnie kobiet, które przez lata mogły się pochwalić lepszym zdrowiem, tymczasem dzisiaj chorują niemal równie często i poważnie, jak mężczyźni. Na przestrzeni lat zapadalność na nowotwory wśród kobiet zmieniła się. Najbardziej powszechnym, zarówno w skali kraju jak i województwa jest rak piersi, który stanowi ok. 19 procent wszystkich zachorowań. Najczęściej wykrywa się go po 60 roku życia, ale lekarze zauważyli, że zachorowalność rośnie w grupie wiekowej 40+. W medycznych statystykach kolejne miejsca zajmują nowotwór jelita grubego i trzonu macicy (oba po ok. 10 procent wszystkich zachorowań). Czwartym na liście występujących najczęściej wśród pań jest nowotwór skóry, a na piątym – płuc.

- Gdyby z kolei wziąć pod uwagę wyłącznie nowotwory ginekologiczne, za schorzeniami trzonu macicy mamy raka jajnika oraz szyjki macicy, które stanowią odpowiednio 5 i 3 procent wszystkich nowotworów. Szczególnie w tym ostatnim przypadku zmiana jest bardzo duża. Jeszcze w latach 70-tych stanowił on ok. 20 procent wszystkich raków u pań – mówi dr Gawełko.
Raka szyjki macicy w inwazyjnej postaci oraz trzonu macicy diagnozuje się zazwyczaj u kobiet w wieku powyżej 60 roku życia, płuc w wieku 66 lat. Szczyt zachorowań na nowotwór tarczycy przypada w wieku 65-69 lat, ale choroba jest coraz bardziej powszechna u wielu kobiet w wieku powyżej 25 lat. Nowotwory skóry, wynikające w dużej mierze z nierozsądnego opalania są coraz częstsze już po 30 roku życia.

Dr n med. Marian Futyma, kardiolog i internista z Rzeszowa zwraca uwagę, że coraz częściej paniom dokuczają także choroby serca. – Przed laty choroba wieńcowa u kobiet była rzadkością, ale postęp cywilizacyjny sprawił, że dziś jest zupełnie inaczej. Proporcje się wyrównały, z zawałem serca do szpitala trafiają już kobiety wieku 30 lat, często dotknięte nadwagą i nadciśnieniem tętniczym – mówi dr Futyma.

Warto się badać

Lekarze nie mają wątpliwości, że kluczem do zachowania zdrowia są częste badania profilaktyczne, rozsądny tryb życia i coraz powszechniejsza, zdrowa żywność. - Np. spadająca zapadalność na raka żołądka wynika z faktu, że w pewnym momencie rozpoczęto masowo przechowywać jedzenie w warunkach chłodniczych i wycofano saletrę z procesu peklowania żywności oraz – mówi dr Gawełko.

Olbrzymie znaczenie mają badania profilaktyczne. – Płuca – prześwietlenie lub tomograf, przewód pokarmowy - gastroskopia lub kolonoskopia, szyjka macicy – cytologia, piersi – USG lub mammografia. Mamy tak dużą wiedzę o nowotworach, że regularne badania pozwalają wychwycić choroby w stadium pozwalającym na wyleczenie – dodaje Jan Gawełko.
Zgadza się z nim dr Futyma, który dodaje, że idealny moment na kompleksowe badania pozwalające zaplanować późniejszą kontrolę lekarską to już szkoła średnia.

– Najważniejszy jest jednak zdrowy styl życia. Ruch dostosowany intensywnością do możliwości człowieka, dzięki temu przyjemny i pożyteczny. Dieta – czerpiąca z kuchni śródziemnomorskiej, gdzie liczb zawałów serca jest dziesięciokrotnie niższa niż u nas. Bogata w świeże owoce, warzywa i ryby. Wreszcie uśmiech i życzliwość, które redukują stres – wylicza dr Futyma. Zapewnia, że kobieta niepaląca, wyspana, prawidłowo odżywiająca się i uśmiechnięta, będzie znacznie dłużej cieszyć się zdrowiem.

Darmowe badania
Narodowy Fundusz Zdrowia wspólnie z przychodniami w całym regionie prowadzi aktualnie kilka programów profilaktyki zdrowotnej. Dzięki temu bezpłatne badania można wykonać w kierunku chorób odtytoniowych (w tym przewlekłej obturacyjnej choroby płuc) jaskry, raka szyjki macicy i raka piersi. Szczegółowe informacje na temat warunków uczestnictwa w badaniach i listę placówek, które je prowadzą można znaleźć na stronie www.nfz-rzeszow.pl/cztery-pory-roku.

W Rzeszowie badania piersi finansuje także urząd miasta. Kobiety w wieku od 25 do 44 lat mogą już umawiać się na USG piersi. Na ten program profilaktyczny z miejskiej kasy pójdzie 39 tys. zł. Z tej puli uda się sfinansować 660 badań ultrasonograficznych oraz 15 biopsji, które wykonuje się, gdy podczas badania lekarz zlokalizuje podejrzaną zmianę. Z kolei panie w wieku 45 do 49 lat oraz od 70 roku życia mogą skorzystać z mammografii. W tym roku, w ramach programu profilaktycznego, zostanie wykonanych 250 badań. Więcej informacji na temat programów na stronie www.rzeszow.pl.
W Krośnie od czerwca do listopada miasto zorganizuje bezpłatną profilaktykę chorób układu krążenia dla osób w wieku 30 lat i więcej. Szczegółowe informacje będą dostępne na stronie www.krosno.pl.