Koniec bezkarności dłużników?

Niewydolny system sądowniczy, to – obok trudności z dostępem do kredytów, niejasnego i skomplikowanego systemu podatkowego i barier administracyjnych – podstawowe problemy w prowadzeniu biznesu w Polsce.
Od 1 czerwca ma być lepiej tym wszystkim, którzy zmuszeni są dochodzić swoich należności na drodze sądowej. Najważniejsze zmiany dotyczą skrócenia formalnych etapów postępowania sądowego, dwukrotnie podwyższono limit wartości przedmiotu sporu w trybie uproszczonym i uproszczono też rozstrzyganie spraw przedsiębiorców w postępowaniu grupowym. Te zmiany, to ukłon prawodawców w stronę wierzycieli, próbujących odzyskać pieniądze od ich dłużników.

Z danych Krajowego Rejestru Długów Biura Informacji Gospodarczej i Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce wynika, że 81 proc. polskich firm ma kłopoty z terminowym odzyskaniem swoich należności od kontrahentów. Pomóc ma im program Ministerstwa Rozwoju, pod nazwą #100zmianDlaFirm, którego część zaczęła obowiązywać właśnie 1 czerwca.
- Systematycznie rośnie liczba spraw, które wpływają do sądów - zauważa Konrad Siekierka, radca prawny z kancelarii prawnej Via Lex. - Z danych Ministerstwa Sprawiedliwości wynika, że w 2015 r. na wokandę trafiło ogółem około 6,5 mln spraw cywilnych. W sądach okręgowych 41 proc. spraw gospodarczych trwało dłużej niż rok. Przeszło 25 proc. takich spraw trwa dłużej niż dwa lata. W 10 proc. przypadków sprawy, które rozpoczęły się w 2015 roku trwają do dzisiaj. Już teraz możemy powiedzieć, że dzięki temu zapisowi sąd zajmie się meritum sprawy w ciągu kilku, a nie jak dotychczas kilkunastu miesięcy. Kluczowe zmiany zajdą również w postępowaniach grupowych. Do tej pory dostępne były one dla konsumentów. Po wejściu w życiu części zapisów w ramach pakietu wierzycielskiego, roszczeń w tym trybie będą mogli dochodzić też przedsiębiorcy. Aby jednak postępowania grupowe były sprawne, potrzebne jest również odpowiednie przygotowanie do tego sędziów. Musimy zdawać sobie sprawę z faktu, że to zdecydowanie bardziej skomplikowana procedura niż indywidualne procesy – dodaje Konrad Siekierka.

W opinii prawników, ogromnym ułatwieniem dla wierzycieli będzie też podwyższenie do 20 tys. złotych progu wartości przedmiotu sporu, który sąd rozpozna w postępowaniu uproszczonym. Wcześniej granicą była kwota 10 tys. złotych. Zmiana będzie także korzystna finansowo, bo nowe zapisy prawne nie wpływają na ustawę o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. W przypadku roszczenia w wysokości 20 tys. złotych rozpoznawanego na zasadach ogólnych, opłata sądowa wynosi 1 tys. złotych, czyli 5 proc. wartości roszczenia. Jeśli sprawa o tej wartości będzie rozpoznawana w postępowaniu uproszczonym, powód uiści jedynie opłaty w wysokości 300 złotych.
Nowelizacja ustawy powoduje, że dłużnikowi trudniej będzie „schować kapitał”, by uniknąć sądowej egzekucji długu.
– Obecnie nie ma instrumentów prawnych, które pozwoliłyby ustalić, czy dłużnik wyzbył się majątku w celu pokrzywdzenia wierzyciela - komentuje Jakub Kostecki, prezes Zarządu firmy windykacyjnej Kaczmarski Inkasso. - Często na etapie pozwu poszkodowany przedsiębiorca czy konsument nie dysponuje informacjami właśnie m.in. o ukryciu jego majątku. Dzięki wprowadzanym zapisom, podczas składania komornikowi wykazu, dłużnik będzie musiał dodatkowo uwzględnić składniki majątkowe, których wyzbył się w ciągu minionych pięciu lat.