Malownicza wieś uzdrowiskowa Rymanów-Zdrój. Idealne miejsce na spacer [ZDJĘCIA]

To niepowtarzalne miejsce nie tylko ze względu na walory lecznicze, ale także przyrodniczo – krajobrazowe Beskidu Niskiego. Nie każde uzdrowisko może pochwalić się tak pięknym, starym, ponad stuletnim drzewostanem.

Położony na południe od Rymanowa wmalowniczej dolinie Taboru, wśród gór zwanych Wzgórzami Rymanowskimi. Uzdrowisko leży na pograniczu Beskidu Niskiego i Pogórza Bukowskiego, w dolinie rzeki Tabor i jej prawego dopływu - Czarnego Potoku, na wysokości od 360 do 390 m n.p.m.

Uzdrowisko założyli Anna Zofia z Działyńskich Potocka i jej mąż hrabia Stanisław Potocki. Fundatorka ma swoją ławeczkę z rzeźbą, wykonaną przez artystę Andrzeja Samborowskiego – Zajdla, cieszącą się zainteresowaniem turystów i kuracjuszy, którzy robią sobie zdjęcia z hrabiannką.

Potoccy byli właścicielami Rymanowa od 1872 roku i stali się założycielami Rymanowa-Zdroju. W sąsiednim Iwoniczu-Zdroju wody lecznicze były już znane. Anna i Stanisław Potoccy zaczęli poszukiwać podobnych źródeł. Na terenach obecnego uzdrowiska w 1876 roku nie było prawie żadnej zabudowy. Istniało tylko kilkanaście gospodarstw. Kiedy 16 sierpnia 1876 roku podczas spaceru Anny Potockiej, jej syn Józef odkrył źródło lecznicze wody, na dworze Potockich przebywał chemik Tytus Sławik. Badania trwały do 1879 roku. Pobieżnie wykonane badania źródła nad brzegiem rzeki Taba (dzisiaj Tabor), wykazały duże stężenie jodu i żelaza. Dokładne badania wykonał w 1877 roku chemik z Wiednia prof. dr Wesselshy. Wtedy też zaczęto budować pierwsze pensjonaty oraz wykonano obudowę ujęć wodnych według wskazań prof. dr Bolesława Lutostańskiego. Trzeciego badania chemicznego składu zdrojów mineralnych dokonał dr Bronisław Radziszewski.

Z przekazów najstarszych mieszkańców, wynikało, że to nie syn Potockich odkrył lecznicze źródło wody, a …krowy miejscowych chłopów. Zwierzęta miały bowiem ulubione źródło, gdzie piły wodę, co zaintrygowało właścicieli Rymanowa. Potoccy weszli w posiadanie terenów, na których odkryto źródła, w wyniku zamiany gruntów z miejscowymi rolnikami.

Nowe uzdrowisko zyskało szybko uznanie. Na wystawie przyrodniczej w Krakowie zostało odznaczone w 1882 roku srebrnym medalem. Trzy lata później, wybudowano pierwszą kolonię „Lwowską”, która zainaugurowała lecznictwo dziecięce. Zaczęły powstawać pierwsze domy zdrojowe, stylowe wille i pensjonaty w stylu secesyjnym min. „Pod Matką Boską” zaprojektowaną przez Jana Sas – Zubrzyckiego czy „Pogoń” i „Leliwa”. Lekarzem zdrojowym był dr Eugeniusz Wajgiel, a właścicielem Zakładu Zdrojowego w Rymanowie został syn założycieli uzdrowiska – Jan Nepomucen Potocki.

Uzdrowisko mocno ucierpiało podczas I wojny światowej, bowiem przez Rymanów-Zdrój trzy razy przebiegała linia frontu. W 1915 roku wojska rosyjskie całkowicie zdewastowały uzdrowisko, które zaczęło ponownie funkcjonować dopiero w 1926 roku. Wtedy został oddany do użytku nowy zakład przyrodoleczniczy oraz pawilon dla dzieci. Dokończona została też w tym samym roku budowa kaplicy, rozpoczętej jeszcze przed wybuchem I wojny światowej. Świątynię poświęcił ks. bp Karol Józef Fischer.
W willi „Opatrzność” w latach 1936 – 1938 znajdowała się siedziba kurii Apostolskiej Administarcji Łemkowszczyzny.

W 1928 roku, Rymanów Zdrój został uznany za uzdrowisko, posiadające charakter użyteczności publicznej. Rok później na stoku góry Mogiła powstało sanatorium Związku Kasy Chorych „Gozdawa”, a także budynek Polskiego Towarzystwa Higienicznego oraz wiele willi prywatnych. Przed wybuchem II wojny światowej leczyło się tutaj w sezonie około 5 tysięcy osób.

II wojna światowa doprowadziła uzdrowisko do ponownej ruiny. 7 września 1939 roku do Rymanowa-Zdroju wkroczyły oddziały słowackie, wspomagające Niemców. W latach 19140 – 1942 uzdrowisko było nieczynne. Zostało poniwnie otwarte w 1943 roku. Przebywała w nim m.in. Emma Goring, żona Hermana Goringa.

Po zakończeniu II wojny światowej Rymanów-Zdrój stał się dziecięcym uzdrowiskiem czynnym przez cały rok. W 1965 r. w rozbudowanym gmachu dawnych „Łazienek Mineralnych” uruchomiono sanatorium „Eskulap”. Wybudowane zostały nowe sanatoria dla dzieci „Polonia” i „Zimowit”, a także sanatoria dla branżowe, ośrodki Funduszu Wczasów Pracowniczych, spółdzielcze oraz turystyczne. Od 1980 r. funkcjonuje nowa rozlewnia wód mineralnych w pobliskim Desznie.

Rymanów-Zdrój istnieje faktycznie od 1876 roku, ale dopiero 16 sierpnia 1996 roku, w sto dwudziestą rocznicę odkrycia zdrojów mineralnych, uchwałą Rady Miejskiej w Rymanowie utworzono wieś Rymanów-Zdrój składającą się z obszarów dotychczasowych wsi Deszno, Wołtuszowa i południowej części Posady Górnej.

Zdrój gościł wiele znanych postaci. Kuracjuszmai byli m.in. arcyksiążę Albrecht, stryj cesarza Franciszka Józefa, Stanisław Wyspiański (1901 i 1903 roku), kompozytor Ludomir Różycki, a także pisarze: Kazimeirz Przerwa – Tetmajer, Kornel Makuszyński, Janusz Meissner.

Na scenie „Dworca Gościnnego” występowała Hanka Ordonówna, a także Zula Pogorzelska, Adolf Dymsza czy Mieczysław Fogg.

Najpopularniejsze wody mineralne z Rymanowa-Zdroju:

• „Tytus” – dla upamiętnienia ojca Anny z Działyńskich Potockiej,
• „Celestyna” – dla upamiętnienia matki Anny z Działyńskich Potockiej,
• „Klaudia” – dla upamiętnienia matki Stanisława Antoniego Potockiego.

Inne wody z rymanowskiego zdroju to:

• Staś
• Marysieńka
• Ignacy
• Jan
• Naftusia
• Anna
• Krokusowe
• Mieczysław
• Danuta