Małpia ospa, szkarlatyna, bąblowica... Wiemy, na co chorowali mieszkańcy Rzeszowa i powiatu rzeszowskiego

Raport o stanie sanitarnym zostanie przedstawiony na najbliższej, wtorkowej sesji Rady Miasta Rzeszowa.

Czytamy w nim, że w 2022 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Rzeszowie zarejestrował 26122 zachorowania na choroby zakaźne, z czego 15923 wśród mieszkańców Rzeszowa, natomiast 10199 wśród mieszkańców powiatu rzeszowskiego. Hospitalizowane były 2464 osoby.

Jakie to były m.in. choroby?

• salmoneloza - 73 przypadki,
• bakteryjne zakażenia jelitowe wywołane przez E. coli biegunkotwórczą - 3,
• bakteryjne zakażenia jelitowe wywołane przez Campylobacter - 5,
• giardioza (lamblioza) - 11,
• wirusowe zakażenia jelitowe wywołane przez rotawirusy - 299,
• wirusowe zakażenia jelitowe wywołane przez norowirusy - 76,
• wirusowe zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 - 196,
• listerioza - 2,
• krztusiec - 2,
• szkarlatyna - 292,
• legioneloza - 1,
• kiła - 23,
• rzeżączka - 4,
• borelioza - 188,
• choroba Creutzfeldta-Jakoba - 1,
• kleszczowe zapalenie mózgu - 2,
• wirusowe zapalenie opon mózgowych - 6,
• choroba wywołana przez hantawirusy - 1,
• ospa wietrzna - 1548,
• wirusowe zapalenie wątroby - 46,
• AIDS - 1,
• nowo wykryte zakażenia HIV - 24,
• świnka - 12,
• malaria - 1,
• bąblowica - 1,
• choroba wywołana przez Streptococcus pneumoniae, inwazyjna - 22,
• Covid-19 - 22466,
• ospa małpia - 1.

W opracowaniu rzeszowskiego sanepidu czytamy: "Podczas epidemii COVID-19 od marca 2020 r. do marca 2022 r. właściwie nie rejestrowano potwierdzonych badaniami laboratoryjnymi zachorowań na grypę. Wirus SARS-CoV-2 zdominował w tym czasie całkowicie infekcje dróg oddechowych. Zachorowania na grypę w 2020 r. zarejestrowano w pierwszym kwartale, jeszcze przed wybuchem pandemii. Początek sezonu epidemicznego grypy, który rozpoczął się w październiku 2022 r. pokazuje, że grypa w tym sezonie uaktywnia się po ponad 2-letnim okresie uśpienia, a szczególnie narażone na zachorowania na grypę są dzieci".

Raport wskazuje, że w 2022 roku do Oddziału Epidemiologii wpłynęły 33 zgłoszenia rozpoznania gruźlicy. Zgłoszono 21 zachorowań u mieszkańców Rzeszowa oraz 12 zachorowań u osób z powiatu rzeszowskiego. Rozpoznano gruźlicę płuc i opłucnej u 28 osób, gruźlicę płuc i opłucnej niepotwierdzoną bakteriologicznie i histologicznie u 4 osób oraz gruźlicę układu nerwowego u 1 osoby.

Epidemiolodzy zwracają uwagę, że liczba zachorowań w 2022 r. była na podobnym poziomie, jak w ostatnich dwóch latach przed pandemią COVID-19. - Spadek liczby zgłoszeń w 2020 r. nie jest zapewne wynikiem zmniejszonej zachorowalności na gruźlicę, a wynikał raczej z utrudnień w dostępności do lekarzy specjalistów i poradni gruźlicy oraz zmniejszonych możliwości diagnostyki w tym kierunku w pierwszym roku pandemii. Wzrost w roku 2021 wynika ze zwiększonej zgłaszalności do poradni osób, które chorowały już w 2020 r., ale nie miały dostępu do właściwych świadczeń z uwagi na sytuację epidemiologiczną COVID-19 w Polsce.

Z danych wynika, że na gruźlicę choruje więcej mężczyzn niż kobiet. W 2022 r. w Rzeszowie i powiecie rzeszowskim zachorowało 28 mężczyzn (8 zmarło) oraz 5 kobiet. Najwięcej zachorowań stwierdzono w grupie wiekowej 40-49 lat oraz w grupie powyżej 60 roku życia.

PPIS w Rzeszowie wydał 3 decyzje nakazujące chorym na gruźlicę poddanie się obowiązkowemu leczeniu do czasu uznania ich przez lekarza prowadzącego za osoby zdrowe. Nadzorem epidemiologicznym objął 30 osób z najbliższego otoczenia chorych w okresie prątkowania (członkowie rodziny, pensjonariusze domu pomocy społecznej, współpracownicy), kierując ich do lekarza
rodzinnego po poradę oraz niezbędną diagnostykę w kierunku gruźlicy.

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Rzeszowie zarejestrował 181 zachorowań na bakteryjne zakażenia jelitowe, w tym 69 zachorowań na salmonellozę, 509 zachorowań na wirusowe zakażenia jelitowe oraz 155 zakażeń jelitowych o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu.

- Bakteryjne zakażenia jelitowe wywołują najczęściej bakterie: Salmonella, Eschierichia coli, Campylobacter oraz Clostridioides difficile. Natomiast wirusowe zakażenia jelitowe są zazwyczaj wywołane przez rotawirusy i norowirusy. W wielu przypadkach zakażeń jelitowych nie udaje się określić badaniami czynnika chorobotwórczego, a lekarze rozpoznają zakażenie jedynie na podstawie rodzaju objawów klinicznych u pacjenta - czytamy w raporcie.

W 2022 r. zarejestrowano 7 ognisk zbiorowych zatruć pokarmowych:

• w mieszkaniu prywatnym w Rzeszowie wśród uchodźców z Ukrainy (dwie kobiety z dziećmi);
• podejrzenie zbiorowego zatrucia pokarmowego w restauracji hotelowej w powiecie rzeszowskim wśród uczestników 2 przyjęć komunijnych – nadzorem objęto 44 osoby tj.: dwie rodziny uczestniczące w przyjęciach, pracowników kuchni i zaplecza kuchennego oraz pracowników cukierni przygotowujących ciasta i torty komunijne;
• w domu prywatnym w Rzeszowie, najprawdopodobniej podczas spożywania rodzinnego obiadu – wśród 7 osób narażonych u 3 wystąpiły objawy chorobowe, w tym u 2 dzieci;
• podejrzenie zbiorowego zatrucia pokarmowego podczas przyjęcia weselnego w restauracji w Rzeszowie – przyjęciu uczestniczyło 10 osób, z czego u 4 wystąpiły objawy chorobowe;
• w czteroosobowej rodzinie z powiatu rzeszowskiego (podczas spotkania spożywano m.in. sałatkę z brokułem i kurczakiem oraz ciasto z kremem);
• w pięcioosobowej rodzinie – u 2 dzieci wystąpiły objawy zatrucia pokarmowego;
• u 2 kobiet w domu prywatnym w powiecie rzeszowskim.

W minionym roku w Rzeszowie i powiecie rzeszowskim odnotowano zwiększoną liczbę zakażeń wirusem HIV oraz zachorowań na kiłę w porównaniu z ubiegłymi latami. Sanepid tłumaczy, że może to mieć związek z poprawą w dostępności do badań diagnostycznych, ale również z dużą migracją ludności w 2022 roku w związku z konfliktem zbrojnym na Ukrainie. Dużą część zakażeń wykryto u obcokrajowców.

Tu liczby wyglądają tak: w 2022 roku PPIS w Rzeszowie zarejestrował łącznie 178 zachorowań na boreliozę, w tym 157 przypadków postaci skórnej, 10 przypadków neuroboreliozy i 11 przypadków postaci kostno-stawowej boreliozy. Nieznacznie większą zapadalność na boreliozę zaobserwowano na terenie powiatu rzeszowskiego niż w Rzeszowie - 82 zachorowania dotyczyły mieszkańców Rzeszowa, natomiast 96 przypadków zachorowań wykryto u osób z powiatu rzeszowskiego.

- Wścieklizna jest jedną z najgroźniejszych, śmiertelnych chorób odzwierzęcych, wywołaną przez wirusa z rodzaju Lyssavirus, atakującą centralny układ nerwowy. W Polsce rezerwuarem wścieklizny jest lis rudy, z którego wirus może przenieść się na inne
zwierzęta (np. psy, koty). Wirus wścieklizny szerzy się głównie poprzez kontakt śliny zakażonego zwierzęcia z uszkodzoną skórą lub błoną śluzową (np. pogryzienie). Okres inkubacji wścieklizny zależy od ilości i zjadliwości wirusa, miejsca zranienia, wielkości
obrażeń oraz gatunku zwierzęcia (może trwać nawet kilka miesięcy) - wyjaśniają autorzy opracowania.

W ub. r. do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Rzeszowie wpłynęły 493 zgłoszenia, że dana osoba mogła się zarazić wścieklizną. Do szczepień przeciw wściekliźnie zostało zakwalifikowanych 113 osób podejrzanych o styczność i narażenie na wirusa wścieklizny.

Nazwa choroby wzięła się stąd, że po raz pierwszy wirus powodujący tę chorobę został wyizolowany od małp.

- Objawy choroby to początkowo m. in. wysoka gorączka, powiększenie węzłów chłonnych, ból głowy, ból pleców, osłabienie. Następnie u pacjenta rozwija się charakterystyczna wysypka utrzymująca się od 2 do 4 tygodni. Drogi szerzenia się zakażenia MPXV to droga kropelkowa albo poprzez krew i wydzieliny w czasie bezpośredniego kontaktu z osobą zakażoną - podaje sanepid w Rzeszowie.

W 2022 r. do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Rzeszowie wpłynęły informacje o 5 przypadkach podejrzenia małpiej ospy, z czego potwierdzono laboratoryjnie 1 przypadek - u mężczyzny z Rzeszowa.

- Osoby podejrzane o zachorowanie na MPX lub u których rozpoznano MPX podlegają obowiązkowej hospitalizacji lub izolacji domowej, a osoby z bliskiego kontaktu – obowiązkowej kwarantannie.