Mamo, tato, czy już czas do przedszkola?

Czego uczy przedszkole

- Wiek przedszkolny jest okresem najbardziej intensywnych przemian rozwojowych w życiu człowieka. To czas osiągania kolejnego stadium dojrzałości fizjologicznej i rozwoju intelektualnego, budowania podstawowych struktur osobowości, to złoty wiek uczenia się poprzez zabawę, zdobywania doświadczeń społecznych oraz rozwijania indywidualnych zdolności. Dlatego powinien on być intensywnie wykorzystany i dlatego tak ważne jest, kiedy dziecko zacznie uczęszczać do przedszkola i jakie to przedszkole będzie - tłumaczy dr psychologii Anna Wańczyk-Welc, właścicielka przedszkola "Wyspa Skarbów" w Rzeszowie.

Jak pokazują badania psychologiczne, inteligencja dziecka w ciągu pierwszych czterech lat życia zwiększa się i osiąga taki pułap, że stanowi połowę zakresu, do jakiego dochodzi człowiek przez następne 13 lat życia. To, co osiągamy na starcie, ma ważne znaczenie dla naszego rozwoju w późniejszych okresach. Dlatego ważnym zadaniem rodziców i wychowawców jest inicjowanie, inspirowanie i wspomaganie działań dzieci.

- Na rozwój malucha, obok wrodzonych talentów, wpływ mają również korzystne warunki zewnętrzne, atmosfera zachęty i aprobaty ze strony rodziny oraz przyjaciół, systematyczna nauka danej działalności pod kierunkiem kompetentnego nauczyciela - tłumaczy dr Anna Wańczyk-Welc.

W przedszkolu dziecko może się dobrze rozwijać i odnosić sukcesy pod warunkiem, że jest to placówka dobrze zorganizowana, współdziałająca z rodziną i mogąca zaspokoić najistotniejsze potrzeby wychowanka.

Przygotowanie do szkoły

Przedszkole ma przede wszystkim przygotować dziecko do pójścia do szkoły, by było gotowe do spędzenia kilku godzin poza domem, w otoczeniu obcych ludzi i nieznanej przestrzeni.

- Szkoła wymaga dużej samodzielności, która w przedszkolu jest nieustannie doskonalona - mówi psycholog.

- Rodzice mogą pomóc dziecku w tym procesie, pozwalając mu ćwiczyć pewne codzienne umiejętności, jak ubieranie się, spacery, zakupy, spotkania rodzinne czy zabawy na placu zabaw z rówieśnikami.

Jak tłumaczy dr Anna Wańczyk-Welc, poprzez samodzielność i "oddalenie" od rodziców i domu, dziecko uczy się także samokontroli. Znajduje się przecież w momencie określanym wiekiem koziołka - kiedy działa spontanicznie i beztrosko, koncentrując się na czerpaniu radości z życia. Działając instynktownie, naraża się jednak często na niebezpieczeństwo, a w grupie przedszkolnej szybciej uczy się panowania nad własnymi działaniami i emocjami, uczy się funkcjonować w innym środowisku niż dom.

Kiedy ruszać do przedszkola

[obrazek3]

NASI EKSPERCI

Dr Anna Wańczyk-Welc, psycholog, mama trójki dzieci i właścicielka Przedszkola Niepublicznego "Wyspa Skarbów" w Rzeszowie

Katarzyna Być, dyrektor przedszkola, magister pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej z 11-letnim doświadczeniem w pracy z dziećmi, mama dwójki dzieci

Renata Jaranowska, nauczycielka, mgr pedagogiki przedszkolnej z 9-letnim doświadczeniem w pracy z dziećmi, mama dwójki dzieci

Z pewnością warto dziecko posłać do przedszkola. Ale trzeba zdać sobie sprawę, że to, jak szybko maluch się zaadoptuje w nowym miejscu, zależy od kilku czynników (zarówno po stronie dziecka, jak i przedszkola). Nie każdy trzylatek będzie gotowy na taką edukację i nie każde przedszkole będzie idealnie odpowiadać jego potrzebom.

- Do przedszkoli przyjmuje się najczęściej dzieci po ukończeniu 3 roku życia (w uzasadnionych przypadkach od 2,5 w przedszkolach niepublicznych), ale jest to kryterium kalendarzowe, a nie rozwojowe - wyjaśnia psycholog.

- Dla jednych dzieci może to być jeszcze ostatnia faza wieku poniemowlęcego (który trwa od 2 do 3 r.ż.), a dla innych już wiek przedszkolny. W adaptacji w nowym miejscu ważną rolę odgrywa także układ nerwowy, który u trzylatka najczęściej jest bardzo słaby i delikatny. Oznacza to, że maluch nie jest zdolny do odbierania większej ilości silnych bodźców (np. hałas) czy do dłuższego jednostajnego wysiłku (zajęcia powyżej 15 minut). Tymczasem przy zbyt dużej liczbie dzieci w grupie takie niekorzystne warunki mogą się pojawić.

Ponadto łatwiej przyzwyczaić się do przedszkola malcowi, który samodzielnie zaspokaja potrzeby fizjologiczne.

- Adaptację mogą utrudniać także nie w pełni jeszcze rozwinięte i ukształtowane procesy umysłowe - myślenie, mowa czy spostrzeżenia - uczula psycholog. - Do tego dochodzą emocje. Trzylatek jest uzależniony emocjonalnie od opiekuna (najczęściej matki) i ma trudności z identyfikowaniem swojego "ja" oraz w nawiązywaniu dłuższych kontaktów z nieznanymi osobami, nawet rówieśnikami.

Dlatego tak ważne jest podkreślanie odrębności dziecka w rodzinie, budowanie w nim wiary we własne siły. Wiąże się z tym samodzielność dziecka, której bardzo szkodzi nadopiekuńczość rodziców. Tymczasem większe poczucie sprawstwa i wewnętrznej mocy doskonale wpływa na radzenie sobie i samopoczucie dziecka podczas pobytu w przedszkolu.

Poczucie bezpieczeństwa

Mądrzy rodzice wiedzą, że bardzo ważna dla rozwoju dziecka jest nie tylko odpowiednia dieta, ale i zaspokajanie potrzeby bezpieczeństwa i miłości.

- U dziecka z poczuciem bezpieczeństwa nowa sytuacja wywołuje odruch badawczy, któremu towarzyszy sprawne działanie - dodaje dr Anna Wańczyk-Welc.

- Daje to uczucie satysfakcji z odkrywania nieznanego i ma wpływ na przystosowanie się do nowego miejsca, jakim jest przedszkole. Z kolei potrzeba miłości jest zaspokajana przede wszystkim przez rodzica, więc malec obawia się, kiedy ten znika. Dlatego najlepiej, jeśli początkowo dziecko przebywa w przedszkolu krótko i czas ten stopniowo jest wydłużany. Dobrze, jeśli dziecko wcześniej pozna nauczyciela.

Ostatnim czynnikiem, o którym tu warto wspomnieć, jest poziom rozwoju społecznego. Trzylatek jest na etapie intensywnego poznawania siebie, jest nieskory do wtapiania się w grupę, a wszelkie sytuacje niosące poczucie zagrożenia utraty własnej odrębności wyzwalają w nim niechęć i sprzeciw. Dlatego w przedszkolu niezbędne jest indywidualne podejście do każdego wychowanka. Z czasem nauczy się on funkcjonować w grupie, uczestniczyć we wspólnych zabawach i zajęciach.

10 rzeczy, na które warto zwrócić uwagę przy wyborze przedszkola

Radzi KATARZYNA BYĆ, dyrektor przedszkola "Wyspa Skarbów".

1. Nauczyciel - idealny jest człowiekiem otwartym, pogodnym, konsekwentnym, ciekawym świata i łatwo nawiązuje dobre relacje z dziećmi i z rodzicami. Zna i realizuje w wychowaniu różne metody, posiada odpowiednie wykształcenie i doświadczenie w pracy z dziećmi.

2. Wielkość grup przedszkolnych - im mniejsza, tym łatwiej dziecku zaadoptować się do nowego środowiska. Dziecko 3-letnie łatwiej adaptuje się w grupie 15-20 osób.

3. Stały rytm dnia - jest czas na pobyt na świeżym powietrzu oraz na zabawę z rówieśnikami - oprócz szeregu zajęć planowanych, dziecku musi mieć czas na zabawę z rówieśnikami, ponieważ właśnie w grupie uczy się relacji społecznych.

4. Zajęcia dodatkowe - zwróć uwagę na ich jakość, różnorodność, ilość w tygodniu, miesiącu. Dowiedz się, czy przedszkole współpracuje z teatrem, filharmonią itp.

5. Otoczenie - powinno być dostosowane do potrzeb dziecka (np. miejsce do leżakowania, do zajęć indywidualnych, duży plac zabaw), chroniące prywatność (własna szafeczka na prace, zamykane ubikacje itp.).

6. Adaptacja - ustal z nauczycielem, jak zaplanować i przeprowadzić okres adaptacji dziecka do przedszkola.

7. Czynności porządkowe - stałe elementy życia grupowego uczą dobrych nawyków np. systematyczne mycie zębów, rąk, składanie ubrań, odkładanie rzeczy na miejsce, szanowanie przedmiotów.

8. Metody pracy z dziećmi - dobrze, jeśli przedszkole wykorzystuje różnorodne metody pracy, dostosowane do zainteresowań dzieci. Powinny przeważać metody zabawowe.

9. Przestrzeganie praw dziecka - np. do nauki, do zabawy, do decydowania o sobie, do zadawania pytań itd.

10. Rodzaj grup przedszkolnych - grupy wiekowe dają dziecku możliwość przebywania wśród równolatków i wybrania sobie spośród dużego grona kolegi czy koleżanki o podobnych zainteresowaniach. Grupy rodzinkowe (dzieci z różnych roczników w jednej grupie) - wykształcają u starszych dzieci wrażliwość na młodszego człowieka, a u młodszych budują zaufanie do starszych dzieci (młodsi także się od nich uczą).