"Między Zdroje" - rajd szkolnych kół PTSM

PTSM to stowarzyszenie utworzone w 1926 roku. Ma w celach statutowych: tworzenie sieci schronisk młodzieżowych - niedrogiej formy noclegu, organizowanie imprez turystycznych, upowszechnianie najtańszej i najbardziej wartościowej wśród młodzieży formy letniego wypoczynku - obozów wędrownych.

Szkolne Koła Krajoznawczo-Turystyczne Polskiego Towarzystwa Schronisk Młodzieżowych działające przy Gimnazjum w Iwoniczu-Zdroju i Szkole Podstawowej w Biance pod opieką: Danuty Maciejewskiej, Andrzeja Borka i Krzysztofa Maciejewskiego, wraz z Zarządem Oddziału PTSM w Krośnie, zorganizowały w dniach 13-14 maja 2011, XIV Wojewódzki Rajd Szkolnych Kół PTSM "Między Zdroje".
Nazwa jest nieco myląca, gdyż nie chodzi o słynny nadbałtycki kurort, ale o tereny pomiędzy dwoma podkarpackimi uzdrowiskami, Iwoniczem i Rymanowem.

Rajd odbywa się rokrocznie od 1995 roku i choć tegoroczna edycja była już 14, trasa rajdu jeszcze nie powtórzyła się. Świadczy to o atrakcyjności regionu. Te części Beskidu Niskiego: Beskid Dukielski, Wzgórza Rymanowskie i Garby Iwonickie kryją jeszcze sporo ciekawych, mało znanych turystom miejsc.

13 maja na zbiórce przy zaporze w Sieniawie stawiło się ponad 70 uczestników rajdu w 10 osobowych zespołach z: Brzozowa, Bzianki, Długiego, Iwonicza-Zdroju, Krempnej, Krosna i Żarnowca. Obsługę przewodnicką zapewnili przewodnicy beskidzcy, na co dzień nauczyciele: Andrzej Borek i Krzysztof Maciejewski.

Pogoda pod chmurką nie przeszkadzała młodym turystom. Start rajdu dał możliwość obejrzenia zapory na Wisłoku i Zalewu Sieniawskiego. Wybudowana w latach 1971-78, w jarze na rzece Wisłok, zapora wodna długości 174 m, 9,5 m szerokości w koronie i wysokości 31 m tworzy zbiornik - Jezioro Sieniawskie o powierzchni 1,31 km² i pojemności 13,2 mln m3 Zbiornik powstał dla celów retencyjno-komunalnych, chroni przed powodzią i zasila w wodę szereg miejscowości, przede wszystkim Krosno Rymanów i Iwonicz-Zdrój.

Poniżej zapory, pomiędzy Beskiem a Mymoniem zachowana jest piękna część przełomu Wisłoka. Na cyplu nad jarem w miejscowości Mymoń znajdują się ślady grodziska wczesnośredniowiecznego. Młodzi turyści przeszli trasą nad brzegiem zalewu do kościoła w Sieniawie. Obecny kościół to XIX wieczna drewniana cerkiew. Sieniawa to łemkowska miejscowość, której początki sięgają XV wieku, kiedy wchodziła w skład dóbr Sienieńskich, a potem Ossolińskich. W kościele zasługują na uwagę zachowane malowidła sufitowe i ścienne oraz krzyż w tęczy i elementy ikonostasu. Obok kościoła jest murowana dzwonnica z 1847 r. i stary cmentarz z nagrobkami mieszkańców wsi z XIX i XX wieku. W 1768 roku odbył się na polach pomiędzy Sieniawą a Rymanowem generalny zjazd szlachty sanockiej i dukielskiej na którym ogłoszono akt przystąpienia do Konfederacji Barskiej Ziemi Sanockiej.

Uczyć podczas wędrówki

Tradycją rajdu są organizowane w trakcie wędrówki, na każdym postoju: konkursy, quizy i krzyżówki, rozwiązywane przez całą grupę rajdową.

Młodzież musiała rozpoznawać rośliny i zwierzęta objęte prawną ochroną, obiekty zabytkowe z terenu Podkarpacia. Wykazać się trzeba było znajomości ą drzew oraz postaci historycznych związanych z miejscowościami powiatu krośnieńskiego. Kolejnym etapem wędrówki była wieś Głębokie.

Choć początki miejscowości, która początkowo była nazywana Pawłowa Wola, sięgają również po wiek XV, to w odróżnieniu od łemkowskiej Sieniawy, zaludniona była przez ludność narodowości polskiej. We wsi spotkać można przykłady starego budownictwa ludowego i kilka wiekowych kapliczek. Chociaż zaczął siąpić deszcz, uczestnicy ruszyli poprzez dróżki, wśród zarośniętych krzewami tarniny pól, by wspiąć się na szczyt Łysej Góry.

Jeszcze niedawno tereny uprawne obecnie stają się trudnym do przebycia miejscem, zarośniętym przez jeżyny, dziką różę i tarninę, poprzecinanym spływającymi spod szczytów Kopca i Zamkowej Góry strumieni. Uciążliwość podejścia wynagrodziły widoki na okolice Rymanowa, Doły Jasielsko Sanockie i pasma pogórza. Kolejnym etapem wędrówki było widokowe miejsce zwane Wierchową. Stamtąd trasa wiodła do Posady Górnej gdzie w budynku Zespołu Szkół mieści się schronisko młodzieżowe.

W Posadzie na wędrowców czekał obiad. Wieczorem odbyły się indywidualne konkursy: krajoznawczy, ekologiczny i wiedzy o Polskim Towarzystwie Schronisk Młodzieżowych. Dzień zakończyło ognisko z tradycyjnym pieczeniem kiełbasy i konkurs piosenki turystycznej. Młodzież miała okazję poznać koleżanki i kolegów z innych szkół a opiekunowie wymienić się doświadczeniami w prowadzeniu edukacji krajoznawczej i regionalnej.

Rajdowe konkursy

W konkursie krajoznawczo-turystycznym pytania dotyczyły przede wszystkim trasy rajdu oraz iwonickiego i rymanowskiego uzdrowiska. Najlepszymi z uczniów szkół podstawowych okazali się: Alicja Zborowska (Krempna), Natalia Jastrząb(Zarnowiec), Andrzej Gębuś(Bzianka), a wśród gimnazjalistów: Aleksandra Zborowska(Krempna) i Łukasz Mendrala(Iwonicz-Zdrój), oraz Arkadiusz Długosz(Długie). W konkursie ekologicznym kolejno uplasowali się wśród szkół podstawowych: Krzysztof Grądalski (Żarnowiec), Natalia Guzik(Bzianka), Lucjan Olchawa(Krempna), wśród gimnazjalistów Kornel Sołtysik(Iwonicz-Zdrój) i Rafał Frydrych(Długie). W konkursie wiedzy o PTSM wśród uczniów szkół podstawowych trzy osoby z równą ilością punktów zajęły 1 miejsce: Eryk Grzywacz(Krempna), Zuzanna Jurkiewicz(Brzozów), Magdalena Świdrak(Żarnowiec). Wśród gimnazjalistów najlepszymi okazały się Karolina Stareńczak(Iwonicz-Zdrój) i Magdalena Marszałek(Długie). W konkursie piosenki turystycznej wyróżniły się zespoły z Bzianki, Żarnowca, Brzozowa, Długiego i Iwonicza-Zdroju. Natomiast w konkursie drużynowym w kategorii szkół podstawowych I miejsce zajęła Szkoła Podstawowa w Krempnej, II miejsce Szkoła Podstawowa w Żarnowcu a III miejsce Szkoła Podstawowa w Biance. Wśród gimnazjalistów najlepszy okazał się Zespól z Gimnazjum w Iwonicza-Zdroju, na drugim miejscu PDD z Długiego i na trzecim Gimnazjum z Krempnej.
[obrazek2] Uczestnicy rajdu (fot. Krzysztof Maciejewski)Rymanowskie uzdrowisko

Drugi dzień rozpoczęliśmy od spaceru z Posady Górnej do rymanowskiego zdroju, a następnie przeszliśmy doliną Taboru, podziwiając tonące w zieleni drzew i kwiatach uzdrowisko. Uzdrowisko zostało założone w 1876 roku przez Annę z Działyńskich Potocką i jej męża Jana Potockiego i wkrótce po powstaniu stało się znane w całej Galicji. Kurowało się tu wiele znanych osób, leczył się m.in. Stanisław Wyspiański. Obecnie wśród kuracjuszy przeważają mali pacjenci.

Na chwilę zatrzymaliśmy się w kościele parafialnym, gdzie młodzież usłyszała anegdotkę związaną z pobytem bł. Jana Pawła II w Rymanowie-Zdroju. Otóż wędrując w latach pięćdziesiątych ub. wieku po beskidzkich szlakach z grupą młodzieży Karol Wojtyła trafił do kościółka w Rymanowie-Zdroju. Sroga siostra zakrystianka przepędziła młodzież z opiekunem do rzeki w celu wyczyszczenia obuwia. Po pewnym czasie do siostry trafiła przesyłka od późniejszego papieża zawierająca jabłka i marchewkę w podziękowaniu za dobrą opiekę nad kościołem.

Po przejściu deptakiem i urokliwymi ścieżkami zatrzymaliśmy się przy pijalni aby skorzystać z głównego dobrodziejstwa kurortu wody mineralnej. Niestety solanki nie wszystkim przypadły do gustu. Dlatego niektórzy woleli smak lodów. Podziwialiśmy natomiast nowo wybudowane altany w dolinie Czarnego Potoku i amfiteatr na wyspie.

Po spacerze przyszła pora na zakończenie rajdu na deptaku. Jan Materniak, wiceburmistrz Gminy Rymanów wspólnie z organizatorami imprezy wręczył młodzieży nagrody rzeczowe, książki i dyplomy. Nagrody zostały ufundowane przez Gminę Rymanów, Gminę Iwonicz-Zdrój oraz Uzdrowisko Iwonicz SA. Uczestnicy rozjechali się do rodzinnych miejscowości obiecując sobie spotkanie za rok na jubileuszowym XV rajdzie.