Miłość? To głównie chemia

Dzieci chemii nie znają, ale wiedzą co to miłość

Dzieci chemii nie znają, ale wiedzą co to miłość

Zapytaliśmy kilkulatki z Przedszkola nr 34 w Rzeszowie, z czym im kojarzy się miłość. - Ktoś kogoś lubi i się z nim przyjaźni - tłumaczy Emilka, a Kubuś dodaje: - I chce mieć męża. Według Julka miłość jest wtedy, gdy tato kocha mamę, a według Dominika, gdy ludzie się całują. A co to znaczy zakochać się? "Że można z kimś brać ślub", "Wtedy daje się pierścionki", "Można się przytulać, całować", "Podarować komuś kwiatki, słodycze, a czasami serduszka". Na pytanie o Walentynki, jeden przedszkolak tłumaczy, że to takie święto miłości, kiedy w domu się tańczy, śpiewa, a tato robi tort dla mamusi, a inny, że pisze się wtedy miłosne listy. "Panie luty, panie luty, zakładamy ciepłe buty i ze śniegu ulepimy dwa serduszka w środku zimy" - zaśpiewały dzieci.

- Małżeństwa nie powinny być zawierane w tym stanie chorobowym, jakim jest tak zwane zakochanie. To powinno być prawnie zakazane. Jeśli nie przez cały rok, to przynajmniej od marca do maja, kiedy ten stan staje się z powodu zakłócenia mechanizmu wydzielania hormonów powszechny i objawy szczególnie nasilone. Powinno się najpierw iść na odwyk, porządnie się odtruć i potem dopiero powrócić do myśli o małżeństwie - z humorem pisze w bestsellerze "Samotność w sieci" Janusz Leon Wiśniewski, z wykształcenia zresztą chemik pracujący we Frankfurcie nad Menem. - W stanie, w jakim są zakochani ludzie, dopamina przelewa się im przez kanały rozsądnego myślenia i zatapia mózg. (...) Gdyby zakochanie trwało zbyt długo, ludzie umieraliby z wyczerpania, arytmii lub tachykardii serca, głodu albo syndromu odstawienia snu. Ci, co by jednak nie umarli, w najlepszym wypadku skończyliby w szpitalu wariatów.

Wszystkiemu winien zapach

No to jak to jest z tą miłością? O jej rozłożenie na "czynniki pierwsze" poprosiliśmy dr hab. inż. Tomasza Rumana, prof. Politechniki Rzeszowskiej z pracowni chemii bioorganicznej. Ten bez wahania wyrysował nam związki mające udział w zakochaniu, zaznaczając, że niektóre działają nawet do kilku miesięcy.
- Za "miłość od pierwszego wejrzenia", czyli pierwszy atak zmysłowy być może odpowiadają feromony, czyli związki zapachowe oddziałujące w tak małych ilościach, że zwykle są niewyczuwalne - mówi naukowiec, który zaledwie jako 23-latek obronił pracę doktorską z chemii.

- Obecność i działanie feromonów potwierdzono u wielu zwierząt, ale ciągle jest to sprawa dyskusyjna, jeśli chodzi o ludzi.

Na internetowy handel fiolkami rzekomych feromonów patrzy więc z uśmiechem.

Tłumaczy, że u zakochanych obserwuje się podwyższone stężenie neuroprzekaźników, które stopniowo po pół roku - roku spada do normalnego poziomu. Są to: wywołująca radosne podniecenie dopamina oraz wspomagająca ją norepinefryna, która ponadto zmniejsza apetyt. Nie od rzeczy mówi się więc, że zakochani chudną z miłości. Wydzielanie obu tych związków zwiększa występująca np. w czekoladzie "miłosna" fenyloetyloamina. Ta sama, która u biegaczy podczas wysiłku może wywoływać euforię, objawiającą się poprawą nastroju, ale i zwiększeniem wytrzymałości i odporności na ból.
Z kolei adrenalina powoduje m.in. przyspieszoną pracę serca.

Kochający myślą inaczej

- Efektem miłości są nowe połączenia neuronalne w mózgu, które wpływają na sposób myślenia oraz działania osób w związku - dodaje doktor Ruman.

Czyli miłość jest w stanie zmienić sposób myślenia. Ale czy na lepsze, czy na gorsze? - na to pytanie naukowcy nie dają jednoznacznej odpowiedzi.

Pożądanie seksualne u kobiet i mężczyzn reguluje testosteron. Z kolei hormon oksytocyna u kobiet wywołuje uczucie bliskości, przywiązania. Jest wydzielany m.in. w trakcie orgazmu, przy porodzie, przy karmieniu piersią. Samice zwierząt, którym podawano oksytocynę były skłonne do opieki nawet nad obcym potomstwem.

- Jestem pewien, że 90 procent kobiet zafundowałaby swoim mężczyznom zwiększoną dawkę innego związku chemicznego - żartuje prof. PRz. - Mam na myśli wazopresynę, która kojarzona jest z uczuciem bliskości oraz stanem długoterminowego przywiązania u mężczyzn. Zbyt trudna byłaby jednak aplikacja do mózgu - śmieje się.

Żadna reakcja nie opisze uczuć

Gdyby wyodrębnić wszystkie te związki, wyglądałyby jak biały proszek, a fenyloetyloamina jak płyn. Miłość więc to tylko czysta chemia?

- Nie, absolutnie - śmieje się chemik z politechniki. - A nawet jeśli patrzy się na nią, jak na efekty różnych procesów chemicznych, to te mogą być trwałe, a nie tylko kilkuletnie - uspokaja.

Janusz L. Wiśniewski, który bywał na rzeszowskiej politechnice i miło wspomina np. prof. Zdzisława Hippe, pięknie podsumowuje rozważania o miłości jako serii reakcji chemicznych. Znaleźliśmy je w sieci: - Miłość jest chemią. Naukowcy mają prawo opisywać ją jako ciąg skomplikowanych reakcji. Ale nie oznacza to, że traci ona magię, niepowtarzalne piękno i wzruszenia, jakie w nas wywołuje. Żadna reakcja chemiczna nigdy nie opisze uniesienia, jakiego doświadczymy, gdy ukochana osoba szepcze nam "kocham cię". I obojętne jest, czy szeptała to na pierwszej randce, będąc na fenyloetyloaminowym haju, czy w noc po srebrnych godach, pod wpływem oksytocyny wpływającej na harmonię i przywiązanie.