Możesz mieć kreatywne dziecko

Zabawy, które rozbudzą ciekawość poznawczą

Dla niemowlaka:

- Pozwól na eksplorację świata otaczającego dziecko. Niech swobodnie pełza, raczkuje i odkrywa, że dywan jest szorstki, a podłoga śliska.
- Nazywaj przedmioty, które dziecko trzyma w rączce, opowiadaj o zjawiskach, które nas otaczają, nie popędzaj malucha w obserwacji i badaniu, pozwól mu wszystkiego dotknąć, powtórzyć zasłyszane dźwięki.
- Chwal za najmniejszy, także przypadkowy sukces.
- Naśladuj zabawy i zachowania dziecka, dasz mu komunikat, że jego aktywność jest warta uwagi.
- Baw się z dzieckiem w chowanego, to usprawni jego pamięć i nauczy wytrwałości.
- Zachęcaj do odkrywania prostych związków przyczynowo-skutkowych: kiedy odkręcamy kran - leje się woda, przyciskając kontakt - świecimy światło, wrzucając zabawkę do wanny - powodujemy plusk.

Dla dziecka w wieku 1-3 lata:

- Zaproś dziecko do wspólnego gotowania. Niech lepi ciasto, przesypuje kaszę, paluszkami bierze sól i doprawia zupę.
- Pozwalaj dziecku wąchać przyprawy, skosztujcie ich smak lub nazwijcie kolor.
- Kąpiel to okazja do wodnych eksperymentów, sprawdźcie, co pływa, a co tonie, przelewajcie wodę kubeczkami, nabierajcie łyżeczką.
- Wykorzystaj stare pocztówki i przygotuj 3-4 elementowe puzzle.
- Duży pokój lub długi korytarz to doskonałe miejsce do eksperymentów ruchowych, np. skakania po rozłożonych gazetach jak po kamyczkach, czy przepływania na poduszce jak po morzu,
- zapraszaj dziecko do obowiązków domowych jak do świetnej zabawy: w poszukiwacza brakujących skarpetek przy segregowaniu prania, czy zbieracza zaginionych zabawek w trakcie porządkowania pokoju - później taką postawę warto kontynuować w odniesieniu do obowiązków przedszkolnych, czy nauki w szkole,
- Zabieraj dziecko w nowe miejsca, także do kawiarni, czy supermarketu,
- bądź cierpliwy, wyrozumiały i zaopatrzony w liczne materiały do sprzątania,

Dla przedszkolaka:

- Ciekawość świata stymulujemy przede wszystkim poprzez naszą postawę, przedstawmy dziecku świat jako miejsce pełne niesamowitych miejsc, zjawisk i sytuacji, które koniecznie trzeba poznać.
- inspiruj dziecko, poprzez zadawanie mu pytań zachęcających do zastanawiania się: z czego coś jest zrobione, dlaczego działa.
- zapewnij dziecku różnorodne materiały do wykonywania prac plastycznych: od kredek i klei, po rolki po papierze toaletowym, czy skrawki materiałów, doceń rysunki dziecka na zaparowanej szybie samochodowej, czy wydreptane w śniegu kształty
- zachęcaj do kończenia opowiadań, wymyślania bajek, a po pewnym czasie dbaj o ich sensowność (ważne, aby dziecko potrafiło logicznie wytłumaczyć wybór określonego zakończenia, czy wątku),
- pobudzaj fantazję dziecka, zadawaj otwarte pytania: co by było, gdyby mama miała latającą miotłę? A tata latający dywan? Co by było, gdybyś miał czarodziejską różdżkę?
- poszukujcie nowych znaczeń i zastosowań: Do czego podobna jest chmura? Do czego można użyć pudełka po butach?
- z resztek materiałów i patyków stwórzcie kukiełki, które mogą ze sobą rozmawiać i dyskutować na trudne tematy np. bycia niegrzecznym w przedszkolu, czy obawy przed samodzielnym zasypianiem,
- chwal dziecko często, i za coś, podkreślaj to co udało mu się zrobić, co zainteresowało cie w jego pracy,

Dla ucznia:

- stwórzcie małe domowe laboratorium: pojecie gęstości zobrazuj dziecku poprzez zanurzaniem jajka w roztworze solnym o różnym stężeniu i sprawdzanie, kiedy jajko się unosi, a kiedy tonie;
- organizuj sytuacje, gdzie dziecko będzie mogło wykorzystać wiedzę szkolną lub w których dostrzeże jej użyteczność np. zabierz je na film z napisami, poproś o oszacowanie kosztu zakupów wybranych przez dziecko smakołyków
- wymyślajcie własne gry i zabawy np. przygotujcie grę planszową z fabułą podróży dookoła świata - wymyślanie zasad będzie wymagało zapoznania się z charakterystyką i kulturą wybranych państw
- zadawaj dziecku wiele pytań otwartych, akceptuj odpowiedź dziecka i jego zdanie, doceń samodzielność w myśleniu,
- zachęcaj dziecko do wymyślania zupełnie nowych, fantazyjnych przedmiotów i słów np. maszyny do produkcji tlenu i jej nazwy, zachęć również do urzeczywistnienia pomysłu, czyli konstrukcji takiej maszyny.

Cóż to takiego? Otóż nic innego, jak spontaniczna i niewyczerpana chęć dziecka do poznawania świata, ciągłego badania, eksperymentowania i odkrywania. U najmłodszych dzieci potrzeba nowych doświadczeń pojawia się samoistnie.

- Pierwsze trzy lata życia to czas niezwykle intensywnego rozwoju. Maluchy z niespożytą energią podejmują próby poznania najbliższego otoczenia wszystkimi zmysłami: dotykają, potrząsają, smakują, obserwują, naśladują, słuchają.

Interesuje ich wszystko: szumiący czajnik, dziura w chodniku czy zawartość szuflad. Na nowe doświadczenia reagują bardzo emocjonalnie - mówi Małgorzata Beściak-Strzyż, psycholog z Krainy Twórczego Rozwoju Smoki i Smoczki w Rzeszowie.

Jeśli będziemy zachęcać dziecko do dalszego poznawania i zapewnimy mu interesujące otoczenie, to z czasem nabędzie postawę otwartości na nowe doświadczenia.

Co więcej, łatwiej przyswoi nową wiedzę i umiejętności, gdy pójdzie do przedszkola, a potem do szkoły. Dlaczego? Dziecko cechujące się wysokim poziomem ciekawości poznawczej jest odważne, dociekliwe, stawia wiele pytań.

- Odczuwany przez dziecko brak wiadomości na dany temat wywołuje u niego zaciekawienie, a co za tym idzie, budzi potrzebę uzupełniania luk w wiedzy. Dla kilkulatka, a potem nastolatka nauka nie będzie żmudnym procesem, ale czymś wręcz pożądanym, ciekawym i przyjemnym - podkreśla psycholog.

Co zatem robić, by rozwijać w dziecku ciekawość poznawczą? Przede wszystkim od pierwszych miesięcy życia dbajmy, by dziecko miało okazję poznawać świat wszystkimi zmysłami, a unikajmy ograniczania jego inicjatywy zbyt częstymi zakazami: nie idź tam, nie dotykaj tego, pobaw się swoimi zabawkami itd.

Jeśli zabawa przestaje być bezpieczna, zainteresujmy dziecko nowym przedmiotem, najlepiej codziennego użytku. To, czego używają rodzice ma dla dzieci magicznie fascynującą wartość.