Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Na policyjnym donosie też można zarobić

Anna Janik
Krzysztof Kapica
Sąsiad bierze rentę i pracuje na czarno, a teściowa nie płaci za wywóz śmieci - anonimy o podobnej treści trafiają niemal do wszystkich podkarpackich instytucji, od skarbówki po straż miejską. Można na nich zarobić średnio 50- 400 zł.

Na donosie można też zarobić współpracując z policją. Średnio 50- 400 zł.

Do urzędów skarbowych na Podkarpaciu w 2009 r. dotarło 716 donosów, w 2010 r. było ich już 775, a w 2012 r. aż 1116. 99 proc. z nich to listy anonimowe, ale zawierające mnóstwo szczegółów z życia opisywanych w nich osób, często najbliższych sąsiadów. Że z jednej pensji w krótkim czasie wybudowały dom, kupiły działki, samochody, wyjeżdżają z rodziną na zagraniczne wczasy.

- Są informacje o osobach wynajmujących mieszkania, dorabiających sezonowo. Czasem w piśmie wprost pada przypuszczenie, że większość kasy biznesmena pochodzi z prowadzenia "lewych interesów" - wyjaśnia Teresa Piechowicz z Urzędu Kontroli Skarbowej w Rzeszowie.

Życzliwi wolą się nie ujawniać

Na dodnosy najbardziej narażeni są prowadzący działalność gospodarczą, podejrzewani o niezgłoszenie jej do opodatkowania oraz ukrywający swoje dochody. Drugą stanowią sprzedawcy, którzy nie mają kas fiskalnych lub odmawiają wystawienia paragonu bądź faktury. Obserwujący przedsiębiorców wyciągają czasem bardzo daleko idące wnioski. Na przykład zgłaszają, że w firmie, którą prowadzi sąsiad na pewno działa się na granicy prawa, bo niektóre zlecenia po odebranym telefonie bierze sam szef, zamiast jechać razem z pracownikiem.

Co więcej w pismach domagają się podania wyników kontroli. Tych jednak żaden z urzędów nie ujawnia.

Jak usłyszeliśmy, duża część sygnałów okazuje się niezgodna z prawdą, bo bardziej niż z obywatelskiej postawy wynika z czystej ludzkiej złośliwości.

Doskonale wie to straż miejska, która nie raz bywa wciągana w sąsiedzkie a nawet rodzinne waśnie. - Nie raz zdarzało się, że rozwodzący się właśnie małżonkowie próbowali sobie zaszkodzić. Mąż zdradzał, że żona nie ma umowy na wywóz śmieci, a żona, że mąż zostawił swój nieużywany samochód na miejskim parkingu - opisuje Jadwiga Jabłońska, z-ca komendanta straży miejskiej w Rzeszowie.

"Nie mogę patrzeć jak okrada państwo"

Bywają też absurdalne skargi, np., że gałęzie z krzewu sąsiada wystają na cudzą posesję albo, że jego pies za głośno szczeka. Takich zgłoszeń w miesiącu bywa nawet kilkadziesiąt. Kilkanaście przyjmuje też rzeszowski ZUS. Sygnały najczęściej dotyczą rencistów pracujących "na czarno", chorych pracowników, którzy zwolnienia wykorzystują na wyjazdy oraz nieuczciwych pracodawców, niepłacących składek. Co dokładnie czytają inspektorzy ZUS?

- Na przykład "wnoszę o kontrolę pana K., który ma rentę. Pan K. zatrudnia się do prac budowlanych, które wymagają sprawności fizycznej, a fakt posiadania renty to wyklucza"- wylicza Małgorzata Bukała z oddziału ZUS w Rzeszowie. - Albo "domagam się sprawdzenia, dlaczego pani Z. bierze rentę, skoro pracuje na roli. Na dowód przesyłam zdjęcia, bo nie mogę dłużej patrzeć jak okrada nas wszystkich - parafrazuje. I dodaje, że donosy i anonimy, mimo ich specyfiki, traktowane są poważnie. Weryfikuje się je wtedy, gdy z treści takiego pisma można wyłonić informacje, które są możliwe do sprawdzenia.
Informacja kosztuje

Czasem za wiedzę można też dostać niezłe pieniądze. W ten sposób "dorabiają" tajni współpracownicy policji, czyli tzw. osobowe źródła informacji (OZI). Do ich pozyskiwania wyznaczeni są odpowiedni policjanci pionu kryminalnego, którzy nie tylko nawiązują kontakty z OZI, ale sprawdzają podawane przez nich fakty. Takich donosicieli policja ma we wszystkich środowiskach. To przyjaciele, krewni, klienci, pracownicy a nieraz dziewczyny paserów, złodziei, handlarzy narkotyków. Nie brakuje też księży, bogatych przedsiębiorców i tzw. bywalców salonów. Swoich sprzymierzeńców policja szuka także w gronie osób notowanych w przeszłości.

- Wszystkim wydaje się, że OZI to jacyś specjalni agenci, tymczasem to są najzwyklejsi ludzie, którzy z różnych powodów spotykają się z określonymi osobami i bywają w różnych miejscach - mówi nasz informator.

Jeśli informacje przez nich przekazywane uda się potwierdzić, dostają pieniądze z tzw. funduszu operacyjnego. W tym roku polska policja przeznaczyła na niego aż 51 mln zł. Jednorazowe wypłaty dla współpracowników wynoszą od 50 do 400 zł. Ci, którym policja wyznacza konkretne zadania do zrealizowania znacznie powyżej tej kwoty. Pieniędzy w ten sposób zarobionych nie muszą ujmować w swoim zeznaniu rocznym PIT, bo podatek od tych kwot odprowadza policja. Ponieważ funkcjonariuszy obowiązuje ustawowy zakaz zdradzania ich tożsamości są też zupełnie anonimowi. Na specjalną prośbę ich danych nie umieszcza się również w wewnętrznych dokumentach policji.

Informatorów też się sprawdza

Zdarza się, że w zamian za współpracę dostają prezenty w formie materialnej, np. drogi alkohol, zegarek lub portfel. Zaprasza się ich na obiady do bardzo dobrych restauracji, co dodatkowo daje policji możliwość zacieśnienia kontaktów i sprawdzenia, czy informator dostał należne mu pieniądze. Kontrolnie sprawdza się też samych konfidentów, np. prosząc ich o zdobycie informacji, które policjanci już mają.

- Robi się to po to, żeby wyeliminować tych współpracowników, którzy dezinformują funkcjonariuszy. Zdarzają się bowiem celowe "zmyłki" z ich strony, fałszywe sygnały, które mają skierować uwagę policji w inne obszary - wyjaśnia nasz informator. - Pozyskiwanie OZI w ogóle nie jest łatwe, bo u nas w kraju pokutują jeszcze złe skojarzenia z przeszłości dotyczące współpracy z policją. W Stanach pomoc funkcjonariuszom w ujęciu sprawców to powód do dumy, u nas raczej do wstydu, bo nikt nie chce być donosicielem - dodaje.

Dużo chęci, żeby zaszkodzić drugiemu

Skoro pieniądze nie są wystarczającym motywem, dlaczego tak chętnie i za darmo informujemy inne służby? Przedstawiciele skarbówki zjawisko tłumaczą wzrastającą świadomością obywateli, którzy nie chcą być dłużej oszukiwani.

- Niektórzy wprost zastrzegają, że to nie zazdrość jest powodem zgłoszenia. Podkreślają, że wszyscy muszą być równi wobec prawa, nie chcą także pozwolić na "okradanie" państwa - wyjaśnia Teresa Piechowicz z UKS.

Z kolei socjolog Leszek Gajos z Rzeszowa uważa, że w ten wątpliwy moralnie sposób próbujemy rekompensować sobie własne niepowodzenia. Bierze się to również z innego niż na Zachodzie podejścia do bogacenia się.

- W Stanach, jeśli ktoś ma jedną krowę, a sąsiad dwie robi się wszystko, żeby również mieć dwie. U nas dąży się do tego, żeby sąsiad miał jedną, bo przecież na pewno dorobił się nieuczciwie - obrazowo tłumaczy. Jak podejrzewa, przez coraz wyraźniejsze różnicowanie się materialne społeczeństwa, donosicielskie tendencje będą się nasilać.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na nowiny24.pl Nowiny 24