Od komputera można się uzależnić

Tomasz Kobylański (fot. Fot. Krystyna Baranowska)- Przesiadywanie przed komputerem może być szkodliwe?

M.M.: Nadmiar czasu spędzanego przed monitorem, czy to w czasie gry, czy na portalach społecznościowych, blokuje przede wszystkim rozwój interpersonalny. Dzieci i młodzież pochłonięta wirtualnym światem rzadko odzywa się w klasie. Jest często agresywna i wulgarna. Młodzi ludzie tracą rozwój tzw. inteligencji emocjonalnej, która jest bardzo ważna w funkcjonowaniu społecznym. Do internetu przenosi się życie towarzyskie. Wszystko jest tutaj dostępne, zarówno film, jak i muzyka oraz materiały szkolne.

T.K.: Nadmiar komputera u młodego człowieka może przejawić się jako frustracja. Taki nastolatek albo całkowicie się odcina, albo jest nadmiernie aktywny w swoim środowisku poprzez agresję czy stosowanie używek.

- Nasza przyszłość to subkultury wirtualne?

M.M.: Zauważamy, że subkultury teraz występują na mniejszą skalę. Kiedyś w szkołach częściej obserwowano zjawisko identyfikowania się z określonymi poglądami, pod postacią fantazyjnego stroju, fryzury, słuchania jednego rodzaju muzyki. To jest nadal, ale teraz subkultury stają się coraz mniej atrakcyjne dla młodego człowieka.

T.K.: Ostatnio w szkołach przeprowadzaliśmy ankietę i na pytanie, kto jest dla młodych ludzi autorytetem, odpowiadali, że Kuba Wojewódzki (aż 40 proc.), Jurek Owsiak i Szymon Majewski. Musimy pamiętać, że współczesny świat zdominowały wielkie koncerny. Media powodują, że młodzież i dzieci są obciążeni nadmiarem bodźców.

Marcin Mołoń (fot. Fot. Krystyna Baranowska)- Wyrasta nam pokolenie maniaków komputerowych?

T.K.: Poniekąd tak. Co ciekawe, młody człowiek spędzający nadmiar czasu przed monitorem, ma słabiej rozwinięte umiejętności komunikacji niewerbalnej.

M.M.: Badania przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych pokazują, że dzieci nadmiernie przesiadujące przed komputerem mają trudności z empatią, co prawdopodobnie wynika z braku ćwiczeń w obszarze odczytywania emocji z mimiki twarzy. Ma to znaczenie w odczuwaniu współczucia, w nawiązywaniu nowych kontaktów, w rozumieniu innych ludzi.

- A jak to się zwykle zaczyna?

T.K.: Nie wiadomo. Może od tego, że najpierw dziecko ma trudności interpersonalne i siada przed komputerem. Albo odwrotnie - dopiero po czasie nadmiernego przebywania przed monitorem te zdolności w nim zanikają. Dotychczas prowadziło się wiele zajęć dotyczących palenia papierosów, uzależnienia od alkoholu czy narkotyków. Teraz prowadzimy coraz częściej warsztaty przeciwdziałania agresji, cyberprzemocy, uzależnienia od komputerów i gier, a także od pornografii. Takie potrzeby zgłaszają nam szkoły.
- A jakieś skrajne przypadki cybermaniaków?

M. M.:- Zdarza się, że młodzi ludzie czasem idą na tzw. nocki, kiedy to zamykają się na cały weekend ze śpiworem i chipsami w mieszkaniach kolegów i tak spędzają swój wolny czas. Albo w domach grają do 4.-5. nad ranem, a potem nauczyciele zwracają nam uwagę, że dzieci śpią na lekcjach.

- Co na to rodzice, bądź co bądź wyrastający jeszcze w innym pokoleniu?

T. K.:- Niestety zdarza się tak, że dzieci spędzające nadmierną ilość czasu przed komputerem są dla swoich rodziców bezproblemowe. Przebywają dużo w swoich pokojach, nie zadają trudnych pytań. Jednakże na spotkaniach z rodzicami często wystarcza, żeby im pokazać ranking gier, w jakie grają ich dzieci, żeby zaczęli reagować i interesować się pociechą.

M. M.: Tu się jednak pojawia nowy problem i nowa sytuacja dla całej rodziny. Okazuje się, że w jakiś sposób trzeba dziecku wolny czas zapełnić i trzeba zacząć z nim rozmawiać. Na wsiach trudniej jest znaleźć alternatywę dla komputera, bo nie ma tak wielu możliwości spędzania wolnego czasu jak w miastach.
- Kontrola podstawą zaufania?

M.M. Rodzice mogą się nauczyć kontroli nad dzieckiem na każdym etapie wychowawczym. Mogą zakładać różnego rodzaju filtry do komputera, ograniczyć jego czas spędzany przed monitorem, sprawdzać, jakie strony przegląda. Wiadomo, że wszystkiego nie przewidzą, ale można minimalizować kontakt z niebezpiecznymi treściami.

T.K. Przykładowo komputer może stać w salonie, zamiast w sypialni dziecka. Trzeba pamiętać też o tym, że młodemu człowiekowi komputer na etapie wieku dojrzewania daje własną przestrzeń, do której dostępu nie mają rodzice. Granice tej intymności młodzi zawsze muszą czuć.

- A plusy wirtualnego świata?

T.K. Jest wiele pozytywnych stron korzystania z komputera. Dzieci nam mówią, że gry je uspokajają, wyładowując napięcie czy niwelując agresję. Z działaniem gier komputerowych bywa bardzo różnie. Uczeń agresywny, grając w agresywne grym może wyładować swoje nadmierne napięcie. Kiedy indziej uczeń spokojny siądzie do gry agresywnej i przeniesie te zachowania na ulicę.

M.M. Przede wszystkim ryzykowna jest częstotliwość grania w gry komputerowe, czyli nadmiar czasu spędzanego przed monitorem oraz treść gier komputerowych, często bardzo agresywnych i pełnych przemocy.