Odkryją tajemnicę zapomnianych macew

Cmentarz żydowski w Ustrzykach Dolnych może kryć więcej nagrobków niż dotychczas przypuszczano. Setki nie odkrytych macew leżą prawdopodobnie głęboko w ziemi na nabrzeżach Strwiąża.

Na wykopaliska nie ma na razie pieniędzy, ale wkrótce poznamy treść napisów na już odsłoniętych nagrobkach. Tłumaczone są na podstawie dokumentacji fotograficznej przez jedno ze stowarzyszeń żydowskich w Nowym Jorku, w dodatku bezpłatnie. Zdjęcia przedstawiają płyty nagrobne z dobrze czytelnymi inskrypcjami, bądź też częściowo zatartymi.

- Czekamy z niecierpliwością na wyniki badań - mówi Jacek Łeszega z Karpackiego Stowarzyszenia Turystyczno-Kulturalnego.

Znacznie większe liczby

W zeszłym roku Łeszega wraz z przyjaciółmi i dzięki pieniądzom z Fundacji Batorego przez kilka tygodni pracował przy porządkowaniu cmentarza. Wolontariusze natrafili wówczas na macewy, o których dotąd nie wiedziano.

- To dlatego w przewodnikach wydanych przed 2007 r. czytamy, że na kirkucie w Ustrzykach jest jedynie ok. 80 nagrobków, a nie 237 - tłumaczy Łeszega. - Przypuszczam, że wśród odkopanych macew są nie tylko te z XIX i początków XX wieku, ale i znacznie starsze. Muszą to jednak potwierdzić specjaliści z USA.

Nie zapomnieć o ewangelikach

Według ostatnich ustaleń, kolejne kamienne płyty nagrobne znajdują się najpewniej na nabrzeżu Strwiąża. Mogą ich być setki.

- Ponownie staramy się o finansową pomoc z programów Unii Europejskiej, by kontynuować prace - mówi Łeszega. - Chodzi nam zresztą nie tylko o kirkut ustrzycki, ale też inne w Bieszczadach. Naszym celem jest również renowacja starych cmentarzy ewangelickich, m.in. w Stebniku, gdzie do drugiej wojny światowej była niemiecka kolonia o nazwie Steinfels.