Operacja stawów? Pierwsze ćwiczenia już dzień po operacji

Jak dbać o nowy staw? Zalecenia dla pacjentów po zabiegach protezoplastyki:

- Po operacji stawu biodrowego nie należy zginać nogi w biodrze go powyżej 90 stop. Po wymianie stawu kolanowego - 90-100 stopni. Dlatego:

- nie należy siadać na niskich meblach.
- nie należy wykonywać przysiadów.
- w czasie siedzenia nie powinno się schylać do przodu.
- w toalecie warto zastosować podwyższoną deskę klozetową.
- operowanej nogi nie wolno zakładać na zdrową.
- podczas snu zakładamy poduszkę między nogi, aby zapobiec krzyżowaniu się kończyn.
- kąpiemy się pod prysznicem, na stojąco.
- ubieranie bielizny, spodni zaczynamy od nogi operowanej

Wymiany stawów: kolanowego, biodrowego czy barkowego to operacje, które pozwalają pacjentom odzyskać sprawność. Pomoc specjalistów rehabilitacji i fizjoterapeutów jest równie ważna także w przypadku innych interwencji ortopedycznych, m.in. po zabiegach artroskopowych stawów kolanowych, w tym po rekonstrukcji więzadeł, po operacyjnym leczeniu złamań.

Tego typu urazy są często udziałem osób młodych, które aktywnie, choć amatorsko, uprawiają sport, np. jeżdżą na nartach, grają w piłkę nożną, siatkówkę.

- Proces rehabilitacji po zabiegu jest zawsze dostosowywany do pacjenta indywidualnie. Duże znaczenie ma stan chorego, jego wiek, ogólna kondycja, dodatkowe schorzenia. Program dopasowany "na miarę" daje najlepsze efekty - wyjaśnia Bożena Sałata, ordynator oddziału rehabilitacji w Szpitalu Specjalistycznym im. Św. Rodziny w Rudnej Małej, k. Rzeszowa.

Plan pracy z pacjentem ustalają wspólnie: ortopeda, który przeprowadzał zabieg, lekarz rehabilitacji oraz fizjoterapeuta.

- Zarówno w przypadku wymiany stawu, jak i w sytuacji, gdy przyczyną hospitalizacji był uraz, pierwszym etapem powrotu do zdrowia jest zabieg operacyjny. Natomiast rehabilitację podejmuje się już w pierwszej dobie po operacji - wyjaśnia doktor Sałata.

W pierwszej kolejności stosuje się tzw. terapię ułożeniową, która zabezpiecza operowaną kończynę przed zwichnięciem protezy i pomaga w zmniejszeniu obrzęku. Podobnie postępuje się po zabiegu rekonstrukcji zerwanych więzadeł.
- W każdym przypadku pacjentom zleca się dodatkowo krioterapię miejscową.

Na kończynę zakłada się specjalny bezuciskowy rękaw, który zapewnia działanie niskiej temperatury. Zimno redukuje stan zapalny, który jest naturalną odpowiedzią organizmu na interwencję chirurgiczną. W efekcie zmniejsza się nie tylko obrzęk, ale i ból - tłumaczy Bożena Sałata.

Jeszcze na oddziale ortopedii pacjent jest poddawany także ćwiczeniom, które zwiększają zakres ruchu w kończynie. Chory wykonuje je pod opieką fizjoterapeuty lub korzysta ze specjalnej szyny CPM.

- Na urządzeniu ustawia się zakres ruchu, jaki chcemy uzyskać. Wówczas szyna pracuje za pacjenta. Co ważne, o zastosowaniu szyny bezpośrednio po zabiegu decyduje ortopeda, który operował - dodaje specjalistka.

Równie ważne są ćwiczenia izometryczne, które polegają na odpowiednim napinaniu mięśni. Taki trening istotnie wzmacnia gorset mięśniowy, który stabilizuje prawidłowo ustawioną kończynę, a tym samym -operowany staw. W efekcie pacjent jest chroniony przed kolejnymi urazami.

Uzupełnieniem rehabilitacji są ćwiczenia oddechowe.

Już w pierwszej dobie po zabiegu pacjent jest pionizowany - stawiany na nogi. Najpierw porusza się z pomocą balkonika, następnie dowiaduje się, jak chodzić z kulami łokciowymi i wreszcie fizjoterapeuci pomagają pacjentom opanować wchodzenie i schodzenie po schodach.

- Po zabiegu pacjenci mają naturalny odruch, by oszczędzać leczoną kończynę. Naszym zadaniem jest pokazać im, jak prawidłowo ją obciążać, jak przenosić ciężar ciała z jednej nogi na drugą. To ważne, bo dzięki temu chorzy od początku uczą się poruszać prawidłowo, unikają utrwalania nieprawidłowego wzorca chodu - mówi lekarka.

Po opuszczeniu oddziału ortopedii pacjent powinien jak najszybciej trafić na oddział rehabilitacji, gdzie proces usprawniania jest kontynuowany.

- Taki pobyt trwa zazwyczaj 2-3 tygodnie. W tym czasie kontynuujemy działania, które rozpoczęto na ortopedii. Ćwiczenia są uzupełniane o zabiegi fizykoterapii, np. laser, pole magnetyczne - mówi doktor Sałata.

Po opuszczeniu szpitala konieczna jest rehabilitacja w warunkach ambulatoryjnych. Tak by utrwalić prawidłowe nawyki i nadal wzmacniać mięśnie oraz doskonalić wzorzec chodu. Do dobrej kondycji ruchowej po operacji stawów biodrowych i kolanowych wraca się najczęściej po 3-6 miesiącach.

Kwartał zajmuje powrót do sprawności po rekonstrukcjach więzadeł. Należy jednak pamiętać, że to sprawy bardzo indywidualne. Wiele zależy od tego, jak szybko po urazie odbył się, zabieg, czy zanik mięśni był duży, czy pacjent, był chętny do współpracy w procesie rehabilitacji.

- Jeśli pacjent po zabiegu ortopedycznym zaniecha rehabilitacji i będzie prowadził siedzący tryb życia, to powrót do sprawności nie tylko znacząco się opóźni, ale mogą wystąpić trudności z poruszaniem się - ostrzega specjalistka.

www.klinika-rzeszow.pl