Pakiet ułatwień dla firm wicepremiera Morawieckiego

Proponowane rozwiązania realizują zapowiedzianą w Planie na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju poprawę otoczenia prawnego funkcjonowania przedsiębiorstw.

Pakiet to pierwsza odsłona ułatwień dla przedsiębiorców zapowiadanych w Planie na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. Odpowiada na problemy, z którymi na co dzień zmagają się polskie firmy, m.in.:

ciągnące się w nieskończoność i sformalizowane postępowania w urzędach, nieadekwatne do przewinień kary administracyjne, konieczność płacenia składek ZUS w stałej wysokości, przez najmniejszych przedsiębiorców, czasochłonne odzyskiwanie długów, liczne przepisy, m.in. dotyczące prowadzenia ksiąg rachunkowych, zatrudniania i BHP, które utrudniają działanie firmy i sprawiają, że przedsiębiorstwom nie opłaca się rosnąć, brak rozwiązań prawnych dla innowacyjnych start-upów, brak przepisów pozwalających na niezakłócone działanie firmy po śmierci właściciela.

Co proponuje

Propozycje Ministerstwa Rozwoju  wymagają zmiany wielu aktów prawnych, które wpływają na działanie przedsiębiorstw i urzędów. Rozwiązują zarówno systemowe, jak i prozaiczne problemy polskich firm, w wielu obszarach np.:

PRZYJAZNE RELACJE PAŃSTWO - OBYWATEL

Rozpoznawanie spraw administracyjnych trwa zbyt długo. Około 1/3 decyzji administracyjnych nie rozstrzyga spraw tylko przekazuje je do ponownego rozpoznania. Organy administracji nierzadko pracują opieszale – w 2015 r. WSA uwzględniły 1893 skargi na bezczynność/przewlekłość i wymierzyły organom łącznie ponad 200 grzywien
w związku z bezczynnością lub przewlekłością. Zasady wymierzania administracyjnych kar pieniężnych są bardzo mechaniczne. Nie istnieje możliwość ich miarkowania np. ze względu na wagę i okoliczności naruszenia, wysokość osiągniętej korzyści czy warunki osobiste. Często wymiar możliwej kary oznacza się tylko przez wskazanie górnej granicy lub ram o bardzo dużej rozpiętości, np. od. 10 tys. do 1 mln zł.

Propozycje rozwiązań

nowe zasady ogólne w Kodeksie Postępowania Administracyjnego, min.: rozstrzyganie wątpliwości faktycznych i prawnych na korzyść strony, dążenie organu do polubownego załatwienia sprawy,

wprowadzenie możliwości wykorzystania mediacji w administracji (między stronami o spornych interesach bądź między organem a stroną),

szybki i prosty tryb załatwiania mało skomplikowanych spraw, w tym milczące załatwienie sprawy zgodnie z żądaniem strony w określonych kategoriach spraw (przez upływ czasu lub niezgłoszenie sprzeciwu przez organ),

nowe, klarowne zasady stosowania kar administracyjnych (przesłanki odstąpienia od nałożenia kary, terminy, warunki udzielania ulg – rat, odroczeń, terminów przedawnienia),

usunięcie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy i zastąpienie go skargą wprost do WSA (dotyczy decyzji wydawanych przez ministrów lub samorządowe kolegia odwoławcze),

zaostrzenie przesłanek umożliwiających wydanie decyzji przekazującej sprawę do ponownego rozpoznania oraz szybka droga zaskarżenia takiej decyzji do WSA,

łatwiejsze zaskarżenie bezczynności organu do WSA,

brak konieczności wzywania do usunięcia naruszenia prawa w przypadku, gdy strona zamierza złożyć skargę do WSA np. na wyniki kontroli skarbowej, interpretacje podatkowe, uchwały organów jednostek samorządu terytorialnego,

skrócenie czasu rozpoznawania spraw przez sądy administracyjne (więcej spraw w trybie uproszczonym).

MNIEJ UCIĄŻLIWE KONTROLE I OCHRONA PRZED ZMIANAMI INTERPRETACJI PRAWA

Kilkadziesiąt instytucji może kontrolować działające w Polsce firmy. Są to np. Urzędy Skarbowe, ZUS, Państwowa Inspekcja Sanitarna, Państwowa Inspekcja Pracy, urzędy celne. Przedsiębiorcy skarżą się na dużą uciążliwość
i uznaniowość kontroli. Wielu z nich nie wie jakie kompetencje mają służby kontrolne i według jakich procedur postępują. Problemem są także zmieniające się interpretacje prawa, których dokonują urzędy. Jeśli w przeszłości przedsiębiorca zastosował się do ówczesnej interpretacji, a została ona przez urząd zmieniona, to za takie samo działanie (mimo takiego samego stanu prawnego), może zostać pociągnięty do odpowiedzialności.

Propozycje rozwiązań

ochrona przed odpowiedzialnością za zdarzenia przeszłe, jeśli organ kontrolny zmieni interpretację prawa,

kontrole będą przeprowadzane nie w arbitralnie wybranych przedsiębiorstwach, ale w pierwszej kolejności tam, gdzie prawdopodobieństwo naruszenia prawa jest największe,

informacje o procedurach kontroli znajdą się na stronach internetowych organów kontrolnych,

przedsiębiorca będzie mógł złożyć skargę do sądu na postanowienie organu kontroli przedłużające czas trwania kontroli,

możliwość wspólnych kontroli różnych organów, jeśli dotyczą tego samego przedmiotu,

zakaz ponownej kontroli (gdy ma ona dotyczyć zakresu objętego uprzednio zakończoną kontrolą).

ZŁAGODZENIE PRZEPISÓW PRAWA PRACY WOBEC MAŁYCH PRZEDSIĘBIORCÓW

Obecne przepisy zniechęcają małe firmy do zatrudniania więcej niż 19 pracowników, gdyż wiąże się z licznymi obowiązkami – utworzeniem Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, przygotowaniem regulaminu wynagradzania i regulaminu pracy. W efekcie przedsiębiorcy unikają zwiększania zatrudnienia, stosują umowy cywilnoprawne zamiast umów o pracę lub sztucznie dzielą firmy.

Propozycje rozwiązań

podniesienie z 20 do 50 pracowników progów od których istniałby obowiązek tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, ustalania regulaminu wynagradzania oraz regulaminu pracy,

pracodawca zatrudniający co najmniej 20 pracowników, a mniej niż 50 pracowników byłby zobowiązany do utworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, ustalania regulaminu wynagradzania
i regulaminu pracy, tylko jeśli zawnioskuje o to zakładowa organizacja związkowa.

SUKCESJA JEDNOOSOBOWYCH FIRM

Przedsiębiorstwo „umiera” wraz z właścicielem. Dzieje się tak dlatego, że przejąć można tylko majątek zmarłego, bez możliwości korzystania z innych niezbędnych elementów do funkcjonowania firmy, takich jak np. nazwa i nr NIP, decyzje administracyjne, zezwolenia, koncesje. Śmierć przedsiębiorcy wpisanego do CEIDG oznacza też zasadniczo wygaśnięcie kontraktów handlowych i utratę pracy przez pracowników. Skala problemu dotyczy obecnie ok. 100 przypadków w miesiącu (taka liczba zgłoszeń o śmierci przedsiębiorcy trafia co miesiąc do CEIDG)
i będzie się zwiększać w perspektywie najbliższych lat. W Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) figuruje obecnie 80 tys. przedsiębiorców powyżej 65 roku życia.

Propozycje rozwiązań

kontrakty cywilnoprawne, umowy o pracę, prawa i obowiązki podatkowe, decyzje administracyjne (koncesje, zezwolenia) będą mogły pozostać w mocy,

będzie istniała czasowa możliwość posługiwania się w obrocie i w kontaktach z urzędami firmą oraz numerami: NIP i REGON zmarłego przedsiębiorcy,

przedsiębiorca wpisany do CEIDG będzie mógł za życia ustanowić przedstawiciela (prokurenta), który poprowadzi firmę także po jego śmierci,

spadkobiercy zmarłego przedsiębiorcy (lub sąd) będą mogli powierzyć jednej osobie sprawy przedsiębiorstwa do czasu zakończenia formalności spadkowych.

ŁATWIEJSZE ODZYSKIWANIE DŁUGÓW – PAKIET DLA WIERZYCIELA

Sprawy gospodarcze w Polsce rozpatrywane są często latami, a kiedy już się zakończą, komornicy egzekwują mniej niż 25 proc. zgłaszanych im wierzytelności. Najbardziej uderza to w niewielkie firmy i zagraża ich płynności finansowej.  W praktyce nie działają też przepisy dotyczące postępowań grupowych – od 2010 r.  nie zakończyła się żadna duża sprawa.

Propozycje rozwiązań

MR przygotowuje propozycje zmian, które w sposób kompleksowy mogłyby usprawnić dochodzenie należności. Propozycje te poddane zostaną konsultacjom ze środowiskami przedsiębiorców i praktyków oraz ekspertów. Szczegóły pakietu dla wierzyciela zostaną przedstawione w najbliższym czasie z Ministerstwem Sprawiedliwości.

Najważniejsze z rozważanych rozwiązań to:

zmiany w działaniu Biur Informacji Gospodarczej (m.in. poszerzenie baz danych gromadzonych przez BIG – zwiększenie możliwości kompleksowej oceny wiarygodności płatniczej kontrahenta),

klarowne reguły odpowiedzialności inwestora za zobowiązania wobec podwykonawcy budowlanego,

skuteczniejsze zabezpieczenie roszczeń (wydłużenie do 2 miesięcy po wygranej sprawie terminu, w którym upada zabezpieczenie, więcej informacji o działaniach dłużnika na szkodę wierzyciela, np. o sprzedaży majątku),

usprawnienie procesów cywilnych, m.in. zwiększenie górnego pułapu należności, które mogą być dochodzone w postępowaniu uproszczonym,

umożliwienie notariuszom wystawiania nakazów zapłaty (krótszy czas, mniejsze koszty, odciążenie sądów),

szybsze i skuteczniejsze postępowania grupowe, także dla firm.

PAKIET UŁATWIEŃ W PROWADZENIU DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

Różne przepisy prawa krępują rozwój polskiej przedsiębiorczości. Wymagania stawiane przed firmami nie zawsze są zasadne, a bywają bardzo uciążliwe. Przykładowo, w Polsce obowiązuje jeden z najdłuższych na świecie –
50-letni – okres przechowywania dokumentacji kadrowo-płacowej. Część przepisów zniechęca przedsiębiorców do wykazywania większych przychodów i zatrudniania nowych pracowników. Każdy podmiot korzystający ze środowiska ma obowiązek prowadzić ewidencję w tym zakresie, ponosić opłatę za korzystanie ze środowiska oraz składać marszałkowi województwa sprawozdania, nawet w sytuacji,  gdy z takiej opłaty jest  zwolniony

Propozycje rozwiązań

skrócenie czasu przechowywania przez pracodawców dokumentacji pracowniczej (do 7-10 lat),

prowadzenie przez pracodawców akt pracowniczych i dokumentacji pracowniczej w postaci elektronicznej,

zmiany w prawie finansowym (podniesienie limitu przychodów netto ze sprzedaży towarów, produktów
i operacji finansowych do którego podatnicy PIT mogą prowadzić podatkowe księgi przychodów
i rozchodów z 1.200.000 euro do 2.000.000 euro oraz podniesienie limitu przychodów uprawniającego do korzystania z opodatkowania działalności gospodarczej w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych ze 150.000 euro do 250.000 euro),

zmiany w prawie gospodarczym i handlowym (np. zwiększenie ochrony wspólników/akcjonariuszy mniejszościowych, usprawnienia w działaniu CEIDG),

zmiany w prawie ochrony środowiska (zwolnienie z obowiązku przeprowadzania kampanii edukacyjnej dla przedsiębiorców wprowadzających do obrotu do 1 t odpadów opakowaniowych, zwolnienie z obowiązku składania sprawozdań w sytuacji braku opłaty z tytułu korzystania ze środowiska),

poszerzenie kręgu pracodawców, którzy mogą żądać od osób ubiegających się o pracę podania danych
o niekaralności,

zmiany w prawie ochrony zdrowia (przygotowywany wspólnie z Ministerstwem Zdrowia pakiet uproszczeń dotyczący likwidacji zbędnych procedur, zniesienia barier w prowadzeniu działalności gospodarczej, ograniczenia obowiązków raportowych i likwidacji zidentyfikowanych absurdów prawnych),

zmiany w prawie budowlanym (większe możliwości wydania zgody na odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych, zwolnienie niektórych robót budowlanych z obowiązku uzyskiwania pozwolenia na budowę lub zgłoszenia, skrócenie z 30 do 21 dni terminu rozpatrywania zgłoszeń, uznanie za nieistotne odstępstwo od projektu budowlanego zmiany wymiarów nieliniowego obiektu budowlanego nieprzekraczającej 2 proc. ).

MR proponuje również zmniejszenie o 30 proc. wynikających z przepisów o BHP obowiązków szkoleniowych dla operatorów maszyn budowlanych. Aktualnie obowiązujące wymagania są nadmierne i nieuzasadnione. Proponuje się znaczne ograniczenie liczby maszyn budowlanych, dla obsługi których potrzebne są specjalne uprawnienia. Ułatwi to potencjalnym pracownikom dostęp do rynku i pozwoli im zaoszczędzić około  1,8 mln godzin, które musieliby spędzić na wymaganych szkoleniach i egzaminach.

Uproszczone zostaną również postępowania przed Urzędem Dozoru Technicznego, m.in. w zakresie wydawania decyzji zezwalających na eksploatację urządzeń, wydłużenia okresu ważności decyzji i zaświadczeń technicznych, rezygnacji z obowiązku posiadania zaświadczeń kwalifikacyjnych do obsługi niektórych urządzeń transportu bliskiego.

PROSTA SPÓŁKA AKCYJNA

Osoby, które zamierzają rozpocząć działalność w formie spółki kapitałowej i korzystać z ograniczonej odpowiedzialności, stają obecnie przed wyborem między:

spółką akcyjną, której utworzenie i prowadzenie jest drogie (kapitał zakładowy: 100 tys. zł)
i skomplikowane, a, formalności związane z jej funkcjonowaniem – nieadekwatne do początkowej fazy wielu rodzajów biznesu

spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, która nie zapewnia różnorodnych form prostej inwestycji w przedsięwzięcie.

Ponadto więksi inwestorzy nierzadko narzucają start-upom niekorzystne warunki w umowach inwestycyjnych. Często łatwiej jest sprzedać innowacyjny produkt lub pomysł inwestorowi zagranicznemu niż próbować przekuć go w sukces rynkowy.

Propozycje rozwiązań

MR proponuje szeroką dyskusję ze środowiskami praktyków i ekspertów nad koncepcją nowego typu spółki kapitałowej, łączącej zalety spółki z o.o. i spółki akcyjnej. Prosta spółka akcyjna mogłaby stanowić wstępny etap rozwoju biznesu, w którym założyciele rozwijaliby innowacyjny pomysł i pozyskiwali potrzebne finansowanie, przygotowując się do wejścia w dojrzałą fazę rozwoju.

Podstawowe założenia regulacji dotyczącej prostej spółki akcyjnej to:

prosta rejestracja elektroniczna w 24 h za pomocą formularza (obok możliwości rejestracji metodą „tradycyjną”),

minimalne wymogi kapitałowe na etapie zakładania spółki,

umożliwienie wniesienia do spółki know-how i pracy bez skomplikowanych i kosztownych wycen na etapie rozpoczynania działalności,

umożliwienie dematerializacji akcji bez obowiązków spółki publicznej,

możliwość uregulowania w statucie różnego rodzaju akcji i typów uprzywilejowania oraz ograniczenia zbywalności akcji oferowanych w pakietach,

przeniesienie skomplikowanych relacji inwestorskich na poziom ustawy (opcjonalne postanowienia umów między akcjonariuszami) – a dzięki temu zapewnienie założycielom większego wpływu na treść tych relacji,

pozostawienie założycielom znacznej swobody w odniesieniu do organów spółki,

możliwie szybka likwidacja spółki w razie niepowodzeniaprzedsięwzięcia.

REFORMA GŁÓWNEGO URZĘDU MIAR (GUM)

GUM, jako polska narodowa instytucja metrologiczna, nie prowadzi prac naukowych i badawczych ani nie realizuje transferu technologii do przemysłu. Taki stan przekłada się na niski poziom innowacyjności i konkurencyjności polskiego przemysłu, który nie ma partnera w zakresie rozwijania szeroko rozumianych technologii pomiarowych.

Propozycje rozwiązań

Nadanie podstawowej roli w działalności GUM zadaniom związanym ze wspieraniem i inspirowaniem rozwoju krajowego przemysłu, a także prowadzeniem oraz koordynowaniem prac naukowych i badawczo-rozwojowych
w obszarze technologii pomiarowych.

KOLEJNE KROKI

W najbliższych dniach i tygodniach przedstawimy do konsultacji i uzgodnień konkretne projekty zmian w prawie.

Część rozwiązań, np. prosta spółka akcyjna, są w fazie koncepcji i wymagają dyskusji z zainteresowanymi środowiskami. Trwają również prace koncepcyjne nad nowymi zasadami płacenia składek przez przedsiębiorców prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze. Zmierzają w kierunku wprowadzenia daniny stanowiącej procent od przychodu przedsiębiorcy zamiast konieczności ustalania dochodu i opłacania osobno podatków
i składek na ubezpieczenia społeczne. Byłoby ono przeznaczone dla najmniejszych firm z ustaloną górną granicą obrotów. Prace prowadzi Minister Rozwoju wspólnie z Kancelarią Prezesa Rady Ministrów (spójnie z rozwiązaniami dotyczącymi jednolitego podatku). Ta kwesta jest istotna, ponieważ w 2016 roku przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą każdego miesiąca muszą odprowadzić 1 121,52 zł składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Daje to w skali roku kwotę 13 458,24 zł, co przy przychodzie na poziomie 30 000 zł oznacza prawie 45% obrotów firmy. Konieczność opłacania stałej daniny stanowi bardzo dużą barierę w podejmowaniu
i prowadzeniu działalności, w szczególności w zakresie najprostszych i prowadzonych na najmniejszą skalę usług. Zgodnie z danymi GUS w szarej strefie funkcjonuje obecnie 711 tysięcy Polaków, z których ponad 20% jako jeden
z powodów wskazuje właśnie zbyt wysokie obciążenia publicznoprawne.

Jesienią zostanie przedstawiony drugi pakiet proprzedsięborczy, który będzie dotyczył m.in. „Konstytucji Biznesu”, zapowiadanej w Planie na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju.

BANK POMYSŁÓW

Zachęcamy do dzielenia się pomysłami na ułatwienie prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Bank Pomysłów umieszczony pod adresem: www.biznes.gov.pl/pomysly to platforma komunikacji i miejsce zgłaszania idei oraz usprawnień.

Bank Pomysłów jest narzędziem społecznościowym pozwalającym na przekazywanie do Ministerstwa Rozwoju dobrych pomysłów związanych z obrotem gospodarczym w Polsce, prowadzeniem przedsiębiorstwa, innowacyjnością czy źródłami finansowania dla firm.

To również miejsce, gdzie można się podzielić swoimi przemyśleniami na temat prowadzenia biznesu lub wskazać konkretne problemy, które napotykają przedsiębiorcy. Na dobre pomysły można zagłosować, a zawarte w nich usprawnienia skomentować.

Najbardziej popularne pomysły będą weryfikowane w Ministerstwie Rozwoju pod kątem np. ich celowości, ryzyka, niezbędnego budżetu, regulacji, których może zmiana dotyczyć