Podkarpacie korzysta na współpracy transgranicznej Polska-Białoruś-Ukraina

Czym jest Program Współpracy Transgranicznej Polska-Białoruś- Ukraina? - Traktuje przygraniczne regiony tych trzech państw jako jeden wspólny obszar wsparcia tak, jakby granicy UE nie było - tłumaczy Andrzej Słodki, ekspert ds. programu współpracy transgranicznej Polska-Białoruś-Ukraina. - Sąsiadujące z sobą regiony łączą wspólne wyzwania, które dotyczą choćby stanu środowiska, ochrony zdrowia, dóbr kultury,  dostępu do informacji gospodarczej, czy integracji społecznej. Do zainwestowania przez nie był budżet rzędu 180 mln euro.

Dodaje, że dofinansowanie możliwe jest aż do 90 proc. kosztów projektów. - Pod jednym głównym warunkiem - władze lokalne, instytucje publiczne, czy organizacje pozarządowe muszą ze sobą współpracować, aby w ramach wspólnego projektu przynieść korzyści lokalnym społecznościom po obu stronach granicy. 

Pieniądze dla 25 projektów z regionu

Andrzej Słodki wylicza, że ze wszystkich 117 projektów, którym przyznano dofinansowanie, 25 jest zarządzanych przez instytucje z Podkarpacia. Dominuje współpraca z partnerami z Ukrainy (tylko w jednym jest także partner z Białorusi).

- Działania w projektach muszą zostać zakończone do końca tego roku. Większość jest jeszcze w trakcie realizacji. Warto już planować następne, wspólne przedsięwzięcia, ponieważ program będzie kontynuowany w latach 2014-2020.

Jako przykład dużego projektu związanego z rozwojem lokalnej gospodarki na Podkarpaciu podaje "Rozwój przedsiębiorczości poprzez udostępnienie terenów inwestycyjnych miasta i gminy Lubaczów i rekultywację terenów zdegradowanych rejonu jaworowskiego i Nowy Rozdół" (dofinansowanie ok. 4 mln euro). Inne przykłady?

- Gmina Lesko i miasto Hust na Ukrainie. Projekt przewiduje wybudowanie ok. 19 km wodociągów, stacji uzdatniania wody i zbiornika retencyjnego dla wsi Glinne i Jankowice, których mieszkańcy nie mieli dotychczas dostępu do bieżącej wody pitnej - wylicza. - Gmina Zagórz i miasto Horodok na Ukrainie - do sieci kanalizacyjnej podłączonych zostanie prawie tysiąc gospodarstw domowych, 30 przedsiębiorstw i 39 ha powierzchni terenów inwestycyjnych. Po polskiej stronie granicy sieć zostanie przedłużona o 38 km i powstaną 32 przepompownie ścieków.

Ogród biblijny w Starej Wsi

- Jeśli chodzi o turystykę, funkcjonuje już polsko-ukraiński szlak geoturystyczny Geo-Karpaty. W gminie Brzozów powstaje parking, centrum turystyczno-pielgrzymkowe i ogród biblijny przy bazylice w Starej Wsi. Pisaliśmy o potężnej inwestycji przy barokowym klasztorze Ojców Jezuitów. drzewo poznania dobra i zła, przejście przez Morze Czerwone, Golgota, Kana Galilejska, bazylika św. Piotra - m.in. te miejsca będą pokazane odwiedzającym. O. Jan Gruszka SJ, rektor Kolegium Ojców Jezuitów w Starej Wsi, tłumaczył na spotkaniu z dziennikarzami Nowin, że chcą  stworzyć miejsce dla spacerów, odpoczynku, refleksji, a nade wszystko do duchowego przeżywania: - Wejdziemy do ogrodu przez bramę w kształcie litery alfa i omega symbolizującą wieczność. Przejdziemy ścieżkami, napotykając stacje ilustrujące wybrane elementy tematyki Starego i Nowego Testamentu.

Po stronie ukraińskiej trwają prace związane z odbudową rezydencji króla Jana III Sobieskiego w Żółkwi. Słodki zwraca uwagę, że ciekawymi projektami są także "Promocja wspólnego dziedzictwa historyczno - kulturalnego Polski i Ukrainy-Twierdzy Przemyśl", "Transgraniczna współpraca na rzecz turystyki uzdrowiskowej pogranicza polsko-ukraińskiego", czy "Utworzenie Polsko-Ukraińskiego Centrum Hodowli i Promocji Konia Huculskiego". - W Odrzechowej i w Sołoczynie na Ukrainie stworzone zostaną warunki do bezstajennej  hodowli koni huculskich na wzór tradycyjnej hodowli prowadzonej w górach przez górali huculskich - mówi Andrzej Słodki. 

Współpraca procentuje na przyszłość

Jest też projekt "Wspólna sieć współpracy w sferze kultury i opieki społecznej na rzecz rozwoju miast polsko-ukraińskiego pogranicza". To współpraca Rzeszowa z Łuckiem i Iwano-Frankowskiem. Inny to "Jarosław-Użgorod: wspólna inicjatywa poprawy atrakcyjności turystycznej zabytkowych miast partnerskich" (powiększenie muzeum w Jarosławiu o sale wystawowe w podziemnym przejściu między trzema zabytkowymi kamienicami). Współpracuje też powiat ropczycko - -sędziszowski z rejonem stryjskim.

- "Muzea bez barier" to współpraca Muzeum Regionalnego w Stalowej Woli z Lwowskim Muzeum Historycznym. Przykłady można mnożyć - dodaje ekspert. - Program miał także swój udział w otwarciu nowego przejścia granicznego Budomierz-Hruszew. Dofinansowanie to ponad 5 mln euro. Z chwilą zakończenia projektów na pewno nie kończą się relacje zbudowane między partnerami, współpraca procentować będzie na przyszłość.