Polonistki radzą

Małgorzata Byszuk- Temat wymagał rozważenia problemu, jakie funkcje pełnią wspomnienia w utworach literackich, dlaczego twórcy tak często wplatają w tok akcji utworów wspomnienia bohaterów z przeszłości, dlaczego pisząc dzieło wspominają doświadczenia własne, doświadczenia narodu, a nawet całej ludzkości. Oczywiście nie wystarczy tylko określić, jaką rolę pełnią wspomnienia w literaturze. Należy jeszcze podać odpowiednie przykłady. Wspomnienia bohatera niewątpliwie służą jego lepszej charakterystyce, zgłębieniu jego psychiki. Pozwalają czytelnikowi dowiedzieć się jakie doświadczenia ma on za sobą, zrozumieć jego postępowanie. Wspomnienia bohaterów są przez autorów chętnie wykorzystywane do prezentacji własnych przemyśleń i poglądów na istotne kwestie ("Pamiętnik Rzeckiego z "Lalki; Bolesława Prusa, "Pamiętnik Joasi z "Ludzi bezdomnych Stefana Żeromskiego). Wspomnienia, doświadczenia autora mogą być też punktem wyjścia do rozważań nad współczesnością ("Treny J. Kochanowskiego, "Pan Tadeusz A. Mickiewicza, "Grób Agamemnona J. Słowackiego, "Wesele S. Wyspiańskiego). Wspomnienie to jedyny sposób powrotu do dzieciństwa, a czasem też do Ojczyzny ("Pan Tadeusz A. Mickiewicza, "latarnik H. Sienkiewicza, "Dzieciństwo L. Staffa, "Sitowie J. Tuwima. Sytuacja ojczyzny i pragnienie jej dobra nasuwa często wspomnienia z przeszłości, która przywoływana jest wtedy "ku pokrzepieniu serc" (powieści historyczne H. Sienkiewicza).

[obrazek4] Anna Murias- Drugi temat wybrało najwięcej uczniów w naszej szkole. Interpretując lektury szkolne kładzie się duży nacisk na uczucia i przeżycia bohaterów. Poczet literackich postaci, targanych gwałtownymi emocjami, jest okazały. Wystarczy wymienić chociażby Cezarego Barykę, Stanisława Wokulskiego, Wertera czy bohaterów romantycznych. Doskonałym przykładem są także bohaterowie "Trylogii" Sienkiewicza czy "Chłopów" Reymonta. Zaletą tematu było jego swobodne sformułowane. Uczeń mógł sam zdecydować, jak ukierunkować pracę. Dla maturzystów z polotem humanistycznym wyzwaniem było otwarte zakończenie tematu. Dzięki temu możliwe było poszerzenie rozważań o całą gamę uczuć - np. żal, żądzę władzy.

[obrazek6] Stanisława Lis- Temat cierpienia młodzież naprawdę lubi i chętnie podejmuje. Pytanie 3 można było opracować w formie eseju lub rozprawki, a nawet innych form językowych. Dlatego też był wart uwagi. Należało rozważyć, w jaki sposób pisarze XX wieku przemawiali w imieniu cierpiących i w jakim celu to robili. Jeżeli młodzież tak zrozumiała temat to prawidłowo. Gwarantował on dowolność wyboru literatury ilustrującej zagadnienie. Można było odwołać się zarówno do lektur szkolnych, jak i prywatnych. Ważny był kontekst społeczny, historyczny i filozoficzny ludzkiego cierpienia w XX wieku. Piszący powinni ten kontekst wskazać i o tym napisać. Każdy absolwent szkoły średniej zna teksty, na które mógł się powołać, poczynając od utworów Żeromskiego, przez teksty Alberta Camusa , Bułhakowa, Kafki, Herlinga - Grudzińskiego, praktycznie do prozy i poezji 90 - tych lat XX wieku. Przy tym temacie trzeba było wykazać się samodzielnością i dojrzałością myślenia, a także wysoką sprawnością językową. Ocenie podlega również układ graficzny tekstu, spójność, słownictwo, umiejętność cytowania i odniesienia się do kontekstów interpretacyjnych.

Dzięki radom sąsiadki
szare robi się białe,
sedes teściowej świeci przykładem,
Dariusz z Łodzi miał pryszcze,
teraz ma narzeczoną,
a Mariola z Wałbrzycha, księgowa z nadwagą,
z początku nie wierzyła, aż w końcu zażyła.

Reklamy - moja pociecha, uciecha.
Hydraulik z Rudy Śląskiej, do niedawna łysy,
patrzy dziś w lustro i włos mu się jeży,
czym zdumiona jest żona, wreszcie odmłodzona
wskutek nowej kanapy i kropli do nosa,
co sprawia, że kierowcy robią do niej pa
mknąc bezalkoholowo i bezkolizyjnie
wzdłuż domków rozłożonych na dogodne raty
i chwastobójczych ogródków.

Aż dziwne, skąd się jeszcze biorą nekrologi
i grabarze zrzeszeni w związkach zawodowych,
skoro schludny pan w kitlu ma sposób na mdłości,
niedrożność, obłożność i zęby,
jeśli prezes z Bydgoszczy odzyskał już pamięć
i nawet spłaca długi,
zaś pani Karolina, dzielna emerytka,
sprawnie już pada na oba kolana
bez niczyjej pomocy.

Co pozostaje? Nic, tylko drobiazgi.
Jakieś plamy na słońcu,
jakieś dziury w niebie,
jakieś zmarszczki na wodzie.
I ziemia jak ta ziemia:
brudna, grudna, trudna
pod maseczką ziołową.