Polska była, jest i będzie bezpieczna. Rozmowa z Jackiem Sasinem, wiceprezesem Rady Ministrów

Panie Premierze, co wojna za wschodnią granicą Polski zmienia w kwestii naszego bezpieczeństwa energetycznego?

Chcę z całą mocą podkreślić, że Polska była, jest i będzie bezpieczna zarówno pod względem militarnym, jak również energetycznym. To kluczowe z punktu widzenia interesu naszego państwa. Dzisiaj jesteśmy świadkami wydarzeń, przed którymi mój obóz polityczny przestrzegał od dawna. Można powiedzieć, że zawsze zdawaliśmy sobie sprawę z tego, że Rosja Putina stanowi zagrożenie dla wolnego świata. Krok po kroku próbuje wywrócić porządek świata. W tej wojnie, jaka toczy się od dawna, Kreml bardzo umiejętnie wykorzystuje swoje surowce naturalne. Szczególnie widoczne było to przed 24 lutego, czyli przed najazdem na Ukrainę, kiedy Moskwa szantażowała Zachód podwyższając ceny gazu. Zresztą dzisiaj w Europie Zachodniej nie brakuje opinii, że należy dogadać się z Putinem tylko po to, by można było prowadzić z nim interesy i kupować od niego ropę, węgiel, czy gaz.

Rosja nadal jest dość istotnym graczem na rynku surowców energetycznych. Polska opowiada się za nałożeniem na Moskwę surowych sankcji. Poradzimy sobie bez rosyjskiego gazu, czy węgla?

Od lat nasz rząd podejmuje szereg działań, dzięki którym my, Polacy, możemy czuć się bezpieczni i mniej uzależnieni od szantażu Moskwy, niż jeszcze kilka lat temu. Jeszcze w 2015 r. odsetek rosyjskiego gazu w całym polskim imporcie sięgał 90 proc. Przed wstrzymaniem dostaw z Rosji było to poniżej 50 proc. Udało się to osiągnąć m.in. dzięki takim działaniom, jak budowa gazoportu w Świnoujściu - pierwszej tego typu inwestycji w Europie Środkowo-Wschodniej i regionie Morza Bałtyckiego. Nasze bezpieczeństwo energetyczne umocni dodatkowo zainicjowana w 2016 r. budowa gazociągu Baltic Pipe. W 2023 r. umożliwi on przesył gazu bezpośrednio ze złóż zlokalizowanych w Norwegii do Polski. To pozwala nam z umiarkowanym spokojem spoglądać w przyszłość.

Jednocześnie w niektórych stolicach europejskich można usłyszeć, że należy przyspieszyć z transformacją energetyczną. Warszawa się na to zgodzi?

Nie ma naszej zgody na jakiekolwiek rozwiązania, które uderzą w polskie społeczeństwo. Dotyczy to także transformacji energetycznej. Nie ulegniemy dyktatowi bogatszych i silniejszych państw Unii Europejskiej. Jednocześnie wydarzenia w Ukrainie powinny wszystkim uświadomić, że model transformacji energetycznej, tak mocno forsowany w wielu krajach Europy Zachodniej, wymaga dziś zasadniczej rewizji. To czas, w którym jeszcze można wycofać się z decyzji mogących przynieść katastrofalne skutki dla europejskiej gospodarki i jej konkurencyjności, a co za tym idzie - dla kolejnych pokoleń Europejczyków. Należy porzucić mrzonki i próby przeprowadzania eksperymentów na rzecz racjonalnych działań, dzięki którym europejskie bezpieczeństwo, również w wymiarze energetycznym, ulegnie zasadniczemu wzmocnieniu. Dziś mówimy to tak samo mocno, jak przez wiele lat przestrzegaliśmy, że uzależnianie się Europy od rosyjskich źródeł energii jest katastrofalnym błędem: konieczne jest dostosowanie założeń unijnej polityki energetycznej do obecnej sytuacji i niezbędna jest głęboka europejska solidarność w tym zakresie.

Czy to znaczy, że Polska nie chce zielonej transformacji?

Absolutnie nie! Ale nie możemy ulegać mrzonkom, że ta zmiana odbędzie się bezkosztowo. Ciężar przekształceń spadnie na społeczeństwa. Na początku roku analitycy banku Pekao S.A. przedstawili raport w tej sprawie, z którego wynika, że ten koszt może sięgnąć nawet 2,4 biliona zł do 2030 r. a zatem łączny koszt na każdego obywatela Polski wyniesie ok. 64 tys. zł. To cena, na jaką nie możemy się zgodzić. Dlatego uważamy, że potrzebne są zmiany. Zdajemy sobie sprawę z tego, że w długiej perspektywie neutralność klimatyczna oprócz kosztów, przyniesie także ogromne zyski, takie jak stabilniejszy klimat, czystsze środowisko naturalne, poprawę zdrowia oraz ochronę bioróżnorodności. Chcemy żyć w czystym środowisku, ale transformacja nie może być aż tak kosztowna, jak wskazują na to analitycy.

W ostatnich tygodniach Polacy pokazali całemu światu jak w praktyce realizować takie wartości jak solidarność czy wspólnota. Pana zdaniem, jaka lekcja z tego płynie?

Wielu zachodnich polityków ma usta pełne frazesów, natomiast my pokazujemy jak takie wielkie idee realizować w praktyce, w naszym codziennym życiu. W pomoc naszym wschodnim sąsiadom włączyli się obywatele, instytucje, organizacje i spółki Skarbu Państwa. Ta pomoc cały czas jest udzielana. Zakres tego wsparcia jest ogromny, od zapewnienia bezpiecznego schronienia, po zakup niezbędnych do życia produktów, odzieży, czy artykułów spożywczych. W wielu firmach organizowane są zbiórki pieniędzy, które w całości trafiają do potrzebujących. Z danych przedstawionych Straż Graniczną wynika, że przez od 24 lutego, czyli dnia początku agresji Rosji, granicę polsko-ukraińską przekroczyło już 3,5 mln uchodźców z Ukrainy. To głównie kobiety i dzieci. Część z nich decyduje się wrócić do swoich domów, część postanawia przenieść się do innych państw. Dziś już wiemy, że wojna szybko się nie skończy i musimy być przygotowani na udzielanie pomocy w dłuższej perspektywie. Wierzę głęboko, że podobnie jak do tej pory poradzimy sobie z tym wyzwaniem.