Powstał „geoportal na mapie” który obrazuje historię lasów w Bieszczadach i Beskidzie Niskim [ZDJĘCIA]

W Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krośnie zaprezentowano portal, służący do porównania aktualnej ortofotomapy z niemieckimi fotografiami lotniczymi. Zdjęcia zrobili piloci Luftwaffe w 1944 roku, przygotowując działania w związku ze zbliżającym się frontem. Leśnicy dowiedzieli się o tym przy okazji poszukiwania przez IPN wojennej mogiły na terenie Nadleśnictwa Stuposiany.

- W momencie, gdy zobaczyłem zdjęcia okolic Tarnawy i Mucznego, przyszło nam na myśl, że tych zdjęć z naszego regionu zdjęć może być więcej. Były zdeponowane w archiwach USA. Pozyskaliśmy je. Potem pojawił się pomysł zestawienia ich ze zdjęciami aktualnymi - mówi Jan Mazur, zastępca dyrektora ds. gospodarki leśnej w RDLP w Krośnie.

RDLP w Krośnie zleciła realizację tego projektu. Wykonał go Antoni Łabaj, ekspert w dziedzinie zdjęć lotniczych i fotogrametrii.
Ze zdjęć lotniczych z 1944 roku (wykonanych doskonałą jak na tamte lata technologią), stworzona została ortofotomapa i umieszczona w serwisie internetowym Geoportal Krajowy. Każdy może sprawdzić jak wyglądały podkarpackie lasy w 1944 roku a jak obecnie. Wystarczy wejść na stworzoną w tym celu stronę internetową (historia podkarpackich lasów na zdjęciach lotniczych z 1944 roku).

- Dzięki aplikacji porównującej mapy można zobaczyć, jak zmieniły się ekosystemy leśne pod nadzorem Lasów Państwowych. Przekonać się, jak wyglądało zagospodarowanie lasów i ich powierzchnia uwiecznione na zdjęciach wykonanych przez Luftwaffe w 1944 roku, a jak wyglądają lasy dziś obfotografowane i zeskanowane technikami fotogrametrycznymi - mówi Antoni Łabaj.

Gdzie był dom, cmentarz, cerkiew karczma czy droga? Jak wyglądało życie w Bieszczadach, Beskidzie Niskim i na pogórzu w latach 40 ubiegłego wieku? W tej kwestii trzeba było do tej pory polegać na opowieściach dawnych mieszkańców.

- Teraz można zobaczyć te miejsca, zobaczyć, gdzie rósł las i w jakim stanie on był, jak była zagospodarowana przestrzeń i jak ludzie na tych terenach korzystali z przyrody - mówi Antoni Łabaj.

Archiwalne zdjęcia zostały przetworzone w taki sposób, że uzyskały metryczność.

- To znaczy, że faktycznie namiary odzwierciedlają rzeczywiste pomiary w terenie i każdy piksel zdjęcia został „przywiązany” z odpowiednią dokładnością do powierzchni ziemi. Można na nie nakładać wzorce danych obecnych. Możemy użyć GPS i znaleźć stare zabudowania, studnie, wioski, które nie istnieją, a kiedyś były. Możemy również obserwować lasy - tłumaczy Antoni Łabaj.

Wystarczy wybrać narzędzie porównywania i można zestawiać dawny obraz z obecnymi zbiorami danych, m.in. wykonanymi przez główny urząd geodezji i kartografii. Dodatkowo można również porównywać go z aktualną mapą topograficzną, przedstawiającą rzeźbę i pokrycie terenu.

Dr Wojciech Krukar, ekspert od map, toponomastyki i historii Podkarpacia, wykładowca PANS w Krośnie podkreśla, że zdjęcia z 1944 roku są nowym źródłem do poznania historii Beskidu Niskiego i Bieszczadów.

- Pozwalają na uzyskanie bardzo szczegółowych informacji o topografii terenu, sieci osadniczej i drogowej, strukturze przyrodniczej regionu. Mogą również pomóc w określeniu dokładnej lokalizacji miejsc zapomnianych i wyjaśnianiu ich historii - mówi Wojciech Krukar.

Jan Mazur podkreśla, że zdjęcia to dowód, że las na tym terenie kiedyś wyglądał inaczej. Dowodzi też, że to, co niektórzy dziś nazywają reliktową puszczą karpacką, 80 lat temu nie istniało. - Prawie 40 procent dzisiejszych lasów było polami ornymi, łąkami i pastwiskami. Zdjęcia pokazują, od czego po wojnie zaczynali leśnicy na tym terenie i jaką prace wykonali przez kilkadziesiąt lat - mówi.

Projekt RDLP Krosno jest dostępny pod adresem geoportal-krajowy.pl/historia-podkarpackich-lasow.