Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Powstanie szlak turystyczny Centralnego Okręgu Przemysłowego

Oprac. si
Krab z HSW.
Krab z HSW. Fot. Archiwum
Już na wiosnę przyszłego roku będą możliwe wycieczki szlakiem Centralnego Okręgu Przemysłowego. Utworzenie atrakcyjnej trasy finalizuje Podkarpacka Regionalna Organizacja Turystyczna.

Szczególna okazją jest okrągła 80 rocznica utworzenia COP. Powołano ten okręg do życia decyzją sejmu w lutym 1937 roku. Była to największa inwestycja gospodarcza międzywojennej Polski.

Kilkadziesiąt obiektów w 10 miastach i miasteczkach Podkarpacia znajduje się na COP-owskim szlaku. A PROT chce zwrócić uwagę na bogate dziedzictwo tego okręgu na Podkarpaciu.

Będzie można podziwiać nie tylko obiekty przemysłowe ale i architekturę mieszkaniową np. wille dyrektorów zakładów wybudowane w stylu art deco. Po wcześniejszej zapowiedzi zwiedzać będzie można np. hale Fabryki Firanek Wisan w Skopaniu czy Wytwórni Filtrów PZL w Sędziszowie Małopolskim.

Jak powstał COP

Koncepcja budowy Centralnego Okręgu Przemysłowego zrodziła się w latach dwudziestych. Rozporządzenie prezydenta RP z marca 1928 roku wprowadzało znaczne ulgi inwestycyjne dla przedsiębiorstw powstających na obszarze tzw. trójkąta bezpieczeństwa w widłach Wisły, Sanu i Dunajca. Obejmował w przybliżeniu zego woj. podkarpackiego.

Realnych kształtów koncepcja COP nabrała w 1935 roku, gdy zaczęło narastać zagrożenie ze strony Niemiec hitlerowskich. Nakreślił ją wicepremier Eugeniusz Kwiatkowski w lutym 1937 roku na posiedzeniu komisji budżetowej Sejmu.
W rejonie rzeszowsko-sandomierskim zaplanowano rozmieszczenie zakładów przemysłu: metalowego, mineralnego, drzewnego, chemicznego i spożywczego.

W Rzeszowie zaplanowano budowę Wytwórni Obrabiarek H. Cegielskiego. Produkowała działa przeciwlotnicze i przeciwpancerne. A także Państwowych zakładów Lotniczych - Wytwórni Silników nr 2., która miała produkować silniki dużej mocy dla Państwowych Zakładów Lotniczych - Wytwórni Płatowców w Mielcu. Zakłady te miały kooperować z zakładami lotniczymi w Warszawie.

Największą inwestycją COP, były Zakłady Południowe, czyli dzisiejsza Huta Stalowa Wola. Bez tej inwestycji w ogóle nie byłoby hutniczego miasta.

Powstało szereg innych zakładów. To właśnie tego okresu sięgają początki: dębickiego Stomilu, jasielskiego Gamratu, Zakładów Metalowych Nowej Dębie i Zakładów Chemicznych w Nowej Sarzynie.

Zakłady były bardzo nowoczesne, ale wyprodukowały niewiele sprzętu na potrzeby wojenne. Wielu historyków twierdzi, że Hitler przyspieszył wybuch wojny, aby Polska nie zdążyła uzbroić w nowoczesny sprzęt z zakładów COP.

Różnie układały się losy zakładów COP po wojnie

Przez wiele lat były „przyspawane” profilem produkcji do Rosji. Po 1990 roku wiele z nich dotknął kryzys, gdy załamał się eksport na Wschód.

WSK Mielec upadła. Inne zakłady przeszły gruntowną restrukturyzację i zmieniły właściciela. WSK Rzeszów nabyli Amerykanie z koncernu United Technologies Corporation. Zakład Lotniczy w Mielcu kupiła firma Sikorsky z USA. Dębicki Stomil nabył amerykański Goodyear.

Choć różnie układają się losy zakładów COP, trudno sobie wyobrazić, czym byłby bez nich nasz region. Przede wszystkim dawały i dają pracę dziesiątkom tysięcy mieszkańców Podkarpacia.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Michał Pietrzak - Niedźwiedź włamał się po smalec w Dol. Strążyskiej

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na nowiny24.pl Nowiny 24