Prąd do budowy domu już nie będzie tak drogi. Inwestorów w końcu objęto ochroną przed podwyżkami cen energii

Budowa domu nigdy nie należała do tanich przedsięwzięć, ale 2022 roku była wyjątkowo kosztowna, m.in. z powodu drożejących materiałów budowlanych. Co więcej, wielu ekspertów prognozuje, że w 2023 r. koszty budowy będą dalej rosnąć (mocno podrożeć ma np. chemia budowlana). Do tego coraz trudniej jest sfinansować budowę domu za pomocą kredytu, gdyż banki bardzo surowo oceniają zdolność kredytową.

Co gorsza, do niedawna inwestorzy budujący dom nie byli objęci ochroną przed podwyżkami cen energii. Ustawa chroniąca gospodarstwa domowe nie uwzględniała bowiem odbiorców prądu budowlanego.

– Osoba fizyczna zużywająca energię elektryczną na cele inne niż na potrzeby gospodarstwa domowego (w szczególności np. na potrzeby budowy własnego domu), gdy nie jest mikro, małym i średnim przedsiębiorcą – jak się wydaje – nie skorzysta z żadnego instrumentu wsparcia przed podwyżkami energii elektrycznej – alarmował na początku zimy Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.

Do wątpliwości RPO odniósł się Paweł Pikus, dyrektor Departamentu Elektroenergetyki i Gazu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska. Jak wyjaśnił, 15 grudnia 2022 r. zmieniono ustawową definicję odbiorcy uprawnionego do ochrony tak, by obejmowała także inwestorów. Teraz również oni mogą zatem korzystać z ochrony przed podwyżkami. Jak podaje prawo.pl, warunkiem jest jednak, by inwestor budował dom na potrzeby własne (lub osoby najbliższej). Nie może także być deweloperem ani stawiać budynku w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Przypomnijmy, że w tym roku rząd wprowadził kilka mechanizmów mających chronić obywateli przed drastycznymi podwyżkami cen energii elektrycznej. Wśród nich znalazły się m.in.:

• cena maksymalna za prąd dla gospodarstw domowych,
• zamrożenie cen energii elektrycznej na poziomie z 2022 r. (do określonego limitu zużycia),
• dodatek elektryczny dla osób stosujących ogrzewanie elektryczne.

Po zmianach w prawie z 15 grudnia również inwestorzy mogą korzystać z większości z tych form ochrony. Żeby to zrobić, muszą jednak złożyć oświadczenie o tym, że spełniają odpowiednie warunki, by być odbiorcą uprawnionym do ochrony.

Warto pamiętać, że inwestorzy nie są uprawnieni do dodatku elektrycznego, gdyż prąd pobierany na placu budowy nie ma nic wspólnego z ogrzewaniem elektrycznym domu czy mieszkania, a więc nie dotyczą go przepisy o dodatku.

Przypomnijmy, że w trakcie budowy domu inwestor jest rozliczany za zużywany prąd w ramach tzw. taryfy budowlanej (taryfy C), a nie typowej dla gospodarstw domowych taryfy G. Korzystanie ze „zwykłego” prądu zamiast budowlanego podczas prac stanowi złamanie prawa. Żeby zapewnić dopływ energii na placu budowy, wykonuje się albo od razu przyłącze docelowe (czas oczekiwania ok. pół roku i więcej), albo przyłącze tymczasowe (czas oczekiwania 1–2 miesiące).

Prąd budowlany jest droższy od tego sprzedawanego gospodarstwom domowym o ok. 20 proc., a w praktyce ceny bywają jeszcze wyższe. Warto też pamiętać, że inwestor korzystający z przyłącza tymczasowego płaci według taryfy budowlanej aż do czasu wybudowania przyłącza stałego i dopełnienia formalności związanych ze zmianą taryfy z C na G (po zakończeniu budowy). Jeśli te prace i procedury się opóźnią, może dojść do sytuacji, gdy dom jest już gotowy, a inwestor wciąż płaci za prąd według droższej taryfy C. Dlatego – jeśli inwestorowi nie zależy tak bardzo na czasie – warto rozważyć wykonanie przed rozpoczęciem budowy od razu przyłącza stałego.

Wysokie ceny prądu budowlanego mogą mocno nadszarpnąć domowy budżet wielu inwestorów w 2023 r. (a trzeba pamiętać, że większość budujących dom i tak przekracza założony budżet). Czy osoby budujące dom mogą jakoś obniżyć horrendalne rachunki za prąd zużywany na placu budowy? Żeby mniej płacić, można wykonać następujące kroki:

• uważnie porównać oferty wielu sprzedawców prądu i wybrać najkorzystniejszą (można nawet zmienić sprzedawcę na tańszego w trakcie budowy),
• wybrać taryfę C najlepiej dopasowaną do harmonogramu prac (np. taryfa dwustrefowa, pozwalająca wykonywać ważniejsze prace w godzinach, gdy prąd jest tańszy),
• zaplanować prace budowlane w sposób optymalny, by ograniczyć do minimum zużycie energii elektrycznej,
• jak najszybciej zakończyć budowę, by móc przejść z taryfy C na taryfę G.

Warto również pamiętać, by planować budżet budowy ze sporym zapasem. Brak tzw. poduszki finansowej w okresie, gdy koszty budowy dynamicznie rosną to zwyczajna lekkomyślność, na którą lepiej sobie nie pozwalać – to bowiem prosta droga do poważnych problemów z pieniędzmi.