Pranie w PRL-u: pamiętasz kultową pralkę Frania? Proszek Cypisek, ixi, Bis, płyn FF i mydło Biały Jeleń – kojarzysz te detergenty z PRL-u?

Frania – na pewno większość nas ją kojarzy. Tak nazywała się najpopularniejsza pralka elektryczna w czasach PRL-u, która była produkowana w Polce od lat 60, aż do roku 2014 – najpierw przez Zakłady Wyrobów Metalowych w Kielcach, a w XXI wieku przez firmę Emalia Olkusz. W latach 80. ten kultowy model musiał ustąpić miejsca nowoczesnym, jak na tamte czasy, bębnowym pralkom automatycznym.

Frania była urządzeniem wirnikowym, w którym bęben pralki był nieruchomy, a woda i wsad był obracany za pomocą kręcącego się wirnika, który był umieszczony na dnie górnej komory. W dolnej komorze znajdował się silnik. Podobne modele pralek produkowano w czasach PRL-u w kilku innych zakładach produkcyjnych w Polsce i były powszechnie nazywane imieniem Frania.

Część tego typu urządzeń była wyposażona w wyżymaczkę z korbką, która stanowiła wtedy prawdziwy synonim luksusu. Niestety tylko niektóre modele pralek miały opcję podgrzewania wody bezpośrednio w urządzeniu. Do większości pralek wirnikowych trzeba było wlać ciepło wodę za pomocą wiadra lub miski, a zaledwie część urządzeń była wyposażona w elektryczną pompkę, która samodzielnie opróżniała zbiornik.

W czasach PRL-u wiele osób prało ubrania czy bieliznę ręcznie z pomocą mydła Biały Jeleń (nadal można je kupić w sklepie), płatków mydlanych płynu do prania Kokosal czy FF.

Najbardziej popularne były te kultowe detergenty:

• proszek Cypisek,
• proszek mydlany Mewa,
• proszek Pollena 2000,
• proszek Radion,
• proszek ixi,
• proszek E.

Do wybielania ręczników, pościeli czy bielizny nasze babcie stosowały popularną w tamtych czasach Bielinkę, wiele gospodyń domowych wykorzystywało też wodę utlenioną z domowej apteczki.

W okresie PRL-u wiele gospodyń domowych krochmaliło bawełniane i lniane obrusy, komplety pościeli, ręczniki, a nawet bieliznę, żeby tkaniny wolniej się brudziły i dłużej zachowały nienaganny wygląd. Zapach gotowanego w kuchni przez nasze babcie krochmalu ryżowego czy ziemniaczanego często unosił się w całym domu. Krochmal sprawiał, że tkaniny były sztywniejsze i trudniej wnikała w nie ciecz i zabrudzenia. Chronił również przed namnażaniem się w pościeli czy ręcznikach drobnoustrojów i roztoczy.

Maglowanie pościeli, obrusów czy zasłon zastępowało ich prasowanie. Wiele osób w czasach PRL-u korzystało z tego typu usług, żeby uniknąć uciążliwego prasowania żelazkiem dużych powierzchni tkanin. Mechanizm działania magla był niezwykle prosty. Delikatnie zwilżone tkaniny były przepuszczane przez gorące walce, które pod wpływem wysokiej temperatury i nacisku stawały się gładkie, a fałdy z materiałów znikały. Najczęściej umieszczało się w maglu uprzednio wykrochmalone tkaniny.
Niewątpliwą zalety noszenia czystego prania do magla było to, że maglowanie kompletów pościeli czy obrusów dodatkowo miało działanie dezynfekujące. Część gospodyń domowych robiła to również w domu, ale było to niezwykle czasochłonne i uciążliwe zajęcie.