(Prawie) każdy może zostać księciem lub księżniczką

Jej Królewska Wysokość Księżniczka Cambridge Charlotte Elizabeth Diana. W ostatnich dniach najsłynniejszy noworodek na świecie. Córka księcia Williama i księżnej Kate. Jej rodzice, wypełniając akt urodzenia, w rubrykach "zawód wykonywany" wpisali sobie "książę Zjednoczonego Królestwa" i "księżniczka Zjednoczonego Królestwa".

Prababcią malutkiej dziewczynki jest Elżbieta II, królowa Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. A także królowa piętnastu innych państw, m.in. Australii, Nowej Zelandii czy Kanady. Jedna z najważniejszych osób na świecie. Przynajmniej jeżeli chodzi o prestiż, bo rzeczywista władza zarówno jej, jak i całej rodziny królewskiej jest o wiele mniejsza.

W świecie arystokracji wszystko jest zaplanowane z wyprzedzeniem. Malutka Charlotte Elizabeth Diana jest czwarta w kolejce do tronu, czyli zajęcia miejsca po prababci Elżbiecie II. Przed nią są książęta: dziadek Karol, ojciec William i jej zalewie dwuletni braciszek George.

Choć w dzisiejszych czasach arystokracja nie ma już takiego politycznego znaczenia jak dawniej, to jednak wiele osób marzy o byciu księżniczką czy księciem. Czy to świat nieosiągalny dla zwykłego zjadacza chleba? Okazuje się, że przeciwnie.

- Co trzeba zrobić, by uzyskać szlachecki tytuł? - na spotkaniu w Przemyślu z polskim księciem Janem Lubomirskim-Lancko- rońskim zapytał Robert Rybak, dyr. Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego nr 1 w Przemyślu.

Pomimo że w sali siedziało kilkadziesiąt osób i każdemu na usta cisnęło się to pytanie, jedynie dyr. Rybak miał odwagę je zadać.

- Oczywiście, że w dzisiejszych czasach każdy może uzyskać tytuł szlachecki. Niekoniecznie polski, ale wielu monarchii, choćby hiszpańskiej czy brytyjskiej. Trzeba mieć odpowiednie zasługi dla danego kraju czy monarchii - odpowiedział książę Lubomirski- -Lanckoroński.

On sam jest księciem, potomkiem jednego z najznakomitszych polskich rodów - Lubomirskich. Mocno związanych z naszymi terenami, m.in. Rzeszowem, Przemyślem, Przeworskiem. Nie ma tak wygodnego życia, jakie już wkrótce będzie miała księżniczka Charlotte. W rubryce zawód nie wpisuje "książę", ale "radca prawny".

- Utrzymuję kontakt z wieloma rodami arystokratycznymi w Europie - podkreśla książę.

W Europie jest wiele dynastii królewskich. Najbardziej znana to - oczywiście - ta brytyjska, ale królowie, królowe albo książęta piastują zaszytne tytuły m.in. w Hiszpanii, Belgii, Holandii, a także w tak liberalnych krajach skandynawskich, jak Dania, Szwecja czy Norwegia.

- W 2011 r. 2205 osób posiadało tytuły arystokratyczne w Hiszpanii - informuje Krzysztof Wielgus, II sekretarz ambasady polskiej w Hiszpanii.

- Obecnie ma to znaczenie honorowe i nie wiąże się z żadnymi przywilejami. Kwestię ich nadawania regulują liczne ustawy i rozporządzenia.

- Zgodnie z hiszpańską tradycją, to król nadaje tytuły szlacheckie, a te nie mogą być przedmiotem handlu - zaznacza Carmen Batres Rodriguez, radca ds. prasy i informacji ambasady Hiszpanii w Polsce. - Są natomiast dziedziczne. Od 2006 r. w tej materii mężczyźni nie są uprzywilejowani, tytuł uzyskuje pierworodny potomek, niezależnie od płci. To, że tytuły są dziedziczne, nie oznacza, że ich nadanie następuje automatycznie.

Po śmierci posiadacza tytułu jego główny spadkobierca, mężczyzna lub kobieta, w ciągu dwóch lat może złożyć podanie - poprzez ministerstwo sprawiedliwości - o pozwolenie na używanie tytułu. Ostateczną zgodę podpisuje król.

- Król, nadając tytuł szlachecki, wystawia dokument "Real carta", ale królewska decyzja wchodzi w życie dopiero po publikacji dekretu królewskiego, odpowiednika Dziennika Ustaw RP - dodaje Carmen Batres Rozriguez.

Od wstąpienia na tron w 1975 r. do abdykacji w 2014 r. król Hiszpanii Juan Carlos przyznał 47 tytułów. Obecnie ten przywilej należy do nowego króla - Filipa VI.

Tytuły szlacheckie rozpowszechniły się w niepodległej Holandii, szczególnie kiedy do dużego znaczenia i bogac- twa doszło mieszczaństwo, które często posługiwało się herbami. W 1848 r. parlament zniósł wszystkie przywileje szlacheckie i królewskie prawo nobilitacji.

- Obecna szlachta holenderska to przede wszystkim posiadacze ziemscy i potomkowie patrycjatu. Szlachectwo jest tylko honorowym zaszczytem, z którym wiążą się niektóre funkcje dworskie - informuje Natalia Zweekhorst z ambasady polskiej w Holandii.

Dania, choć panuje w niej królowa Małgorzatą II, już dawno zrezygnowała z nadawania szlacheckich tytułów.

- Nie nadaje się ich od momentu uchwalenia pierwszej duńskiej konstytucji, w 1849 r. Jedynym odstępstwem od tej reguły są tytuły nadawane przez królową w szczególnych przypadkach, w ramach rodziny królewskiej - twierdzi Joanna Tamborska, I sekretarz ambasady Polski w Danii.

W Belgii tytuły szlacheckie nadaje król. Co ciekawe, nie ma szczegółowych wymogów formalnych. Po petycji od chętnej osoby specjalna komisja ocenia zasługi kandydata dla Belgii. Zasadniczo sprawa dotyczy tylko obywateli belgijskich. Posiadanie tytułu nie wiąże się z żadnymi korzyściami.

W Królestwie Wielkiej Brytanii ceremonia nadania tytułu szlacheckiego przez królową jest niezwykle uroczysta, komentują ją media na całym świecie. Z rąk Elżbiety II tytuł szlachec- ki otrzymali m.in.: pisarz Ahmed Salman Rusdi z Indii, mający także brytyjski paszport, Paul McCartney, członek zespołu The Beatles, Mick Jagger, muzyk The Rolling Stones, muzyk Elton John, Alex Ferguson, przez 27 lat szkoleniowiec legendarnego klubu piłkarskiego Manchester United. Czym sie zasłużyli? Rozsławili Wielką Brytanię.

Okazuje się, że tytuł szlachecki można również stracić. Tak było w przypadku Freda Goodwina, prezesa Royal Bank of Scotland, który doprowadził tę instytucję na skraj bankructwa.

***
Polska arystokracja jest nieliczna. W czasie wojny większość wyjechała do Europy Zachodniej i poza kontynent. Dzisiaj najliczniejszymi szlachetnymi rodami w Polsce są Potoccy, Radziwiłłowie, Czartoryscy i Zamoyscy.