Procesy gospodarcze jeszcze dłuższe. Będą bankructwa?

– To właśnie czas oczekiwania na wyrok jest w wielu przypadkach momentem kluczowym, mogącym przesądzić o dalszym funkcjonowaniu przedsiębiorstwa – podkreśla ekspert Pracodawców RP, Emilia Dudzińska.

Zobacz: MF chce wprowadzić w tym roku opłatę bankową

Jej zdaniem likwidacja odrębnego postępowania w sprawach gospodarczych, a w konsekwencji ewentualne zwiększenie liczby spraw rozpatrywanych przez sądy okręgowe (sprawy, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa 75 tys. zł od momentu wejścia w życie nowelizacji) może spowodować dla przedsiębiorców także uciążliwość techniczną i finansową z uwagi na ewentualne odwołania od decyzji sądów okręgowych do sądów apelacyjnych, których w całym kraju jest tylko 11.

Wpływ na wydłużenie postępowania mogą mieć m.in.:

• zmiany dotyczące momentu przedstawiania materiału dowodowego,
• fakultatywność wniesienia odpowiedzi na pozew,
• brak możliwości wydania wyroku na posiedzeniu niejawnym,
• zwiększenie roli sędziego w prowadzeniu procesu (będzie on decydować np. o tym, czy spóźnione wnioski dowodowe zostaną uwzględnione, czy nie),
• zaniżenie progu kwotowego w sprawach o prawa majątkowe z udziałem przedsiębiorców, dla których właściwe są sądy okręgowe.

Warto bowiem przypomnieć, że przed wejściem w życie nowelizacji sądy okręgowe rozpoznawały sprawy gospodarcze, gdy wartość przedmiotu sporu przekraczała 100 tys. zł.**W chwili obecnej kwota ta musi przewyższać 75 tys. zł.** Istnieje więc prawdopodobieństwo, że do sądów okręgowych trafiać będzie więcej niż dotychczas spraw.

– Należy zwrócić uwagę na fakt, ze dotychczasowe regulacje w zakresie sporów prowadzonych z udziałem przedsiębiorców były bardzo restrykcyjne – przypomina Emilia Dudzińska.

Zobacz: Koniec z anonimowością w urzędach

Powód w pozwie, a pozwany w odpowiedzi na pozew musiał przedstawić wszystkie twierdzenia, zarzuty oraz dowody na ich poparcie. W przypadku gdy nie było możliwości ich powołania lub możliwość taka pojawiła się później, strony miały 14 dni na ich przedstawienie.

Mechanizmy te pozwalały na utrzymanie dyscypliny dotyczącej prowadzonych czynności procesowych i korzystnie wpływały na szybkość prowadzonych postępowań.

– Dziś strony będą mogły aż do zamknięcia rozprawy przytaczać okoliczności faktyczne i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej – mówi Dudzińska.

Uwzględnienie spóźnionych wniosków dowodowych i okoliczności faktycznych może nastąpić jedynie na podstawie dyskrecjonalnej decyzji sędziego. W związku z tym proces koncentracji materiału dowodowego nie będzie tak wzmocniony, jak miało to miejsce w odrębnym postępowaniu gospodarczym.

Poza tym, pozwany ma prawo (a nie obowiązek) złożenia odpowiedzi na pozew, chyba że przewodniczący zarządzi jej wniesienie we wskazanym terminie, nie krótszym niż 2 tygodnie. Fakultatywność odpowiedzi na pozew może zachwiać koncentracją materiału procesowego i wpłynąć na długość prowadzonych postępowań.

Brak odpowiednika instytucji wydawania wyroków na posiedzeniu niejawnym (bez koniczności przeprowadzenia rozprawy) w postępowaniu prowadzonym na zasadach ogólnych, nie przyczyni się do sprawności procesowej.

– Warto jednak zwrócić uwagę, że dobrym rozwiązaniem z punktu widzenia ochrony interesów przedsiębiorstwa jest przeniesienie z odrębnego postępowania w sprawach gospodarczych prawa przedsiębiorcy do złożenia wniosku o odbycie posiedzenia lub jego części przy drzwiach zamkniętych, gdy mogą zostać ujawnione okoliczności stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa – kończy Emilia Dudzińska.