Rak jajnika - groźny, bo cichy

Diagnozę: „rak jajnika” słyszy każdego roku ok. 160 mieszkanek Podkarpacia. To drugi, po raku trzonu macicy, najczęściej występujący nowotwór narządów rodnych. Blisko 60 proc. pacjentek umiera mimo podjętego leczenia. Najczęściej dlatego, że chorobę wykryto zbyt późno.

Podstępny rak

- Choroba długo nie daje żadnych odczuwalnych objawów. Jeżeli wykryje się ją w początkowym stadium, gdy zmiana ogranicza się do jajnika, to rokowania są bardzo dobre. Dużo trudniej przebiega leczenie, gdy rosnący guz przebija ścianę jajnika i dochodzi do rozsiania procesu nowotworowego na jamę otrzewnej - wyjaśnia dr n. med. Jan Gawełko, ginekolog i radioterapeuta, szef Podkarpackiego Centrum Onkologii w Rzeszowie.

Jedyną szansą, by w porę wykryć chorobę, są regularne wizyty u ginekologa.

- Powinny mieć miejsce nie rzadziej niż raz w roku. W trakcie wizyty lekarz powinien wykonać także badanie ultrasonograficzne narządów rodnych - dodaje dr Jan Gawełko.

Zachorować można w każdym wieku

O tym, jak ważne są badania profilaktyczne, ma przypominać ogólnopolska kampania „Rzuć cień podejrzenia na swoje jajniki”, która właśnie się rozpoczęła. Czujność powinny zachować panie w każdym wieku. Ryzyko zachorowania znacząco wzrasta jednak po 50. roku życia, a szczyt zachorowań notowany jest u pań mających od 60 do 64 lat. Trzeba też pamiętać, że na zachorowanie bardziej narażone są kobiety będące nosicielkami mutacji genowej BRCA. Jej obecność oznacza, że kobieta jest wyposażona w słabsze mechanizmy obronne, które mogą nie poradzić sobie ze zwalczaniem komórek nowotworowych w razie mutacji.

Kiedy oznacza się markery?

Co ważne, że nie każda zmiana wykryta w jajniku podczas USG to nowotwór złośliwy. W większości przypadków są to niegroźne torbiele.

- Gdy w obrazie USG widać na jajniku zmianę budzącą wątpliwości zleca się oznaczenie markerów Ca 125 i HE4. Te wskaźniki pozwalają stwierdzić, czy mamy do czynienia ze zmianą złośliwą czy niegroźną cystą - wyjaśnia doktor Gawełko.

Bardzo pomocne jest także sprawdzenie przepływu krwi przez jajnik. Taką możliwość daje jedna z funkcji USG. Badanie, w połączeniu z oznaczeniem markerów, jest niezwykle ważne, gdyż może przesądzić o konieczności leczenia operacyjnego bądź rezygnacji z niego. Ma to kolosalne znaczenie, zwłaszcza w przypadku kobiet młodych, które jeszcze nie zostały mamami.

Aby wykonać oznaczenie markerów, wystarczy pobrać od kobiety kilka mililitrów krwi. Nie więcej niż przy zwykłej morfologii. Skierowanie może wystawić ginekolog lub onkolog. Pacjentka może także wykonać badanie na własną rękę. Gdy kobieta posiada skierowanie - płaci NFZ. Bez druczku z pieczątką lekarza pacjentkę czeka wydatek ok. 50 zł.

- Markerów nie należy jednak oznaczać zamiast badania ginekologicznego i USG. Wskaźniki te mogą być podwyższone u palaczek lub gdy kobieta ma endometriozę. Radzę zdać się na lekarza - zastrzega dr Jan Gawełko.

O tym pamiętaj!

============06 Zdjęcie Podpis 8.5 (2835585)============

============41 Ramka Tekst R semi (2835586)============
W przypadku raka jajnika najczęściej udaje się skutecznie pomóc kobietom poniżej 40. roku życia. Zdaniem lekarzy, dzieje się tak, dlatego że panie w tej grupie wiekowej bardziej sumiennie chodzą do ginekologa i chorobę udaje się wówczas wykryć we wczesnym stadium. To kluczowe.