Ratują cerkiew w Sokolikach

Od pewnego czasu informacje na temat stanu technicznego Cerkwi Wielkiego Świętego Męczennika Dymitra z Salonik w Sokolikach Górskich nie napawają historyków i konserwatorów sztuki optymizmem. Znajdująca się za naszą wschodnią granicą cerkiew, od kilkudziesięciu lat, systematycznie popadała w ruinę.

Ostatnio jednak coś się zmieniło. Dzięki staraniom miłośników dziedzictwa kulturowego Karpat, cerkiew została objęta nadzorem Ukraińskiego Komitetu Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego parafii Wielkiego Świętego męczennika Dymitra z Salonik s. Nyżnij Turiw rejonu Turka regionu Lwowskiego. Dzięki temu zaczął się jej remont, który pozwoli uchronić zabytek od kompletnej dewastacji.

Obecnie na terenie wybudowanego w 1931 roku, obiektu trwają prace remontowe. Cerkiew na początek przykryto tymczasowym dachem, który ma ją zabezpieczyć przed deszczem oraz zbliżającą się zimą. Remontowana jest również charakterystyczna kopuła świątyni i planowane są dalsze prace konserwacyjne i rekonstrukcyjne.

Jeżeli cerkiew szybko nie zostanie odremontowana popadnie w zapomnienie nie tylko sama świątynia, ale również pamięć o mieszkańcach kiedyś żyjących i pochowanych na nieistniejących już cmentarzach w Sokolikach Górskich.

Polskie Sokoliki już nie istnieją

Sokoliki Górskie, to wieś, która już dzisiaj nie istnieje po polskiej stronie granicy. Po ukraińskiej stronie Sanu pozostała natomiast osada z przystankiem kolejowym Sokoliki, jeździła tam linia kolejowa Lwów-Użhorod, kilkoma domami administracyjnymi należącymi do wsi Sokoliki i z popadającą w ruinę cerkwią pod wezwaniem św. Wielkiego Męczennika Dymitra z Salonik. Cerkiew widać również, ze strony polskiej. Obecnie na terenie Sokolik mieszka 42 osoby, jest 6 domów i 10 mieszkań na stacji kolejowej.

Sokoliki znajdują się nad Górnym Sanem, pomiędzy potokami Litmirz i Bukowiec, u stóp góry Kiczery Sokolickiej. Wieś nazwę otrzymała od sokoła, o którym śpiewano w pieśniach i legendach, a przeciwko której obrócił się los.

W 1939 roku, rozpoczęła się pierwsza akcja wysiedleniowa mieszkańców z Sokolik Górskich. Najpierw wywieziono ich na północ na Wołyń. Jednak część mieszkańców powróciła i odbudowała swoje domy.

Po II wojnie światowej po raz drugi rozpoczęto wysiedlenia. Najpierw wywieziono mieszkańców ze strony sowieckiej, a następnie w czerwcu 1946 roku, to samo zrobiono z mieszkańcami ze strony polskiej. Zabudowa wsi została zniszczona przez wojsko, po to by nikt już nie chciał z powrotem wracać na te tereny.

W 1951 roku Poddębce i inne wsie zostały przyłączone do Związku Radzieckiego w ramach umowy o zmianie granic z 1951 roku. Obecnie we wsi Poddębce (Піддубне) zamieszkuje około 200 potomków osób wysiedlonych z Sokolik.

Przed wojną z cerkwi św. Wielkiego Męczennika Dymitra, po okolicy niosły się chóralne śpiewy wiernych i dym z kościelnego kadzidła. Po wojnie cerkiew popadła w dewastację. Przez wiele lat była używana przez radzieckich pograniczników jako stajnia i magazyn. Dzisiejsza cerkiew stoi samotna, opuszczona popadająca w ruinę a wyposażenie rozgrabione.

Ikony z Sokolik Górskich

Mieszkańcy Sokolik Górskich wyjeżdżając ze wsi, zabrali ze sobą kilka ikon i Ewangelię Świętą z cerkwi Świętego Dymitra Sołuńskiego. Teraz znajdują się one właśnie w cerkwi wsi Poddębne. Ikony, które zabrali były bardzo charakterystyczne, bo pisane na blasze. Obiecano jednak, że ikony i Ewangelia zostaną zwrócone po odbudowie cerkwi Świętego Dymitra w Sokolikach Górskich.

W związku z odnalezieniem części ikon, fundacja zajmująca się ratowaniem cerkwi poszukuje informacji na temat tego, co stało się z pozostałą częścią ikon z ikonastasu cerkwi w Sokolikach Górskich.

Poszukiwane są również zdjęcia jak wyglądała cerkiew Świętego Dymitra i wieś Sokoliki Górskie przed wojną.

Kontakt i wsparcie odbudowy cerkwi można nawiązywać ze Stowarzyszeniem na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia "Pro Carpatia".

Pieniądze, które zostana przekazanę na odbudowę cerkwi można wpłacac na numer rachunku odbiorcy: 83 2190 0002 3000 0046 40100102. Nazwa odbiorcy: Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia "Pro Carpatia". Adres odbiorcy: 35-074 Rzeszów ul. Gałęzowskiego 6/319

Tytuł przelewu: Remont cerkwi w Sokolikach Górskich na Ukrainie. Kontakt: Edward Stygar tel. 602 18 23 90, email: [email protected]