Redukcja materiału, obowiązek szkolny ukraińskich uczniów i nauka religii

Rozpoczął się nowy rok szkolny 2024/2025. Czy może Pani przedstawić dokładną liczbę uczniów, którzy w tym roku zasiedli w szkolnych ławkach na Podkarpaciu?

W tym roku edukację w naszym regionie kontynuuje dokładnie 287 362 uczniów. Ponad 179 000 z nich to uczniowie szkół podstawowych, a ponad 100 000 uczęszcza do szkół średnich.

Jakie najważniejsze zmiany czekają uczniów w tym roku szkolnym?

Ministerstwo Edukacji wprowadziło kilka istotnych zmian, które, moim zdaniem, przyniosą uczniom wiele korzyści. Najważniejszą z nich jest redukcja podstawy programowej o 20 proc.. 2 września, podczas inauguracji ogólnopolskiego roku szkolnego w Mielcu, miałam okazję rozmawiać z uczniami. Wszyscy wyrazili zadowolenie z tej zmiany, ponieważ dzięki niej zyskają więcej czasu na przygotowanie się do egzaminów, w tym do matury. Zmniejszenie ilości materiału do przyswojenia pozwoli na bardziej dogłębną analizę i zrozumienie treści na lekcjach. Dla uczniów niezwykle istotne jest także to, że będą mieli więcej czasu na realizację swoich marzeń, rozwijanie hobby oraz inne plany, gdyż łatwiej będzie im opanować materiał w szkole.

Czy ta zmiana dotyczy zarówno szkół podstawowych, jak i średnich? Obejmuje wszystkie przedmioty?

Tak, redukcja podstawy programowej dotyczy zarówno szkół podstawowych, jak i średnich, obejmując wszystkie przedmioty. Już na początku roku szkolnego dostępne będą nowe informatory dotyczące egzaminów, zarówno maturalnych, jak i po ósmej klasie, aby uczniowie i nauczyciele mogli się z nimi zapoznać. Uważam, że młody człowiek powinien przede wszystkim nauczyć się czytać ze zrozumieniem, pisać teksty oraz analizować teksty kultury. Powinniśmy jednak zadać sobie pytanie, czy bardzo szczegółowe zagadnienia z gramatyki lub niszowe informacje z historii są naprawdę potrzebne młodemu człowiekowi do nauki pamięciowej. Uczmy się historii Polski i naszego regionu. Poznajmy literaturę regionu, w którym mieszkamy, ponieważ to nasze małe ojczyzny.

To z pewnością dobra wiadomość. Co jeszcze zmieni się w tym roku?

Kolejną istotną zmianą jest integracja dzieci ukraińskich z polskim systemem edukacyjnym. Wszystkie dzieci, które dotąd realizowały obowiązek szkolny w ukraińskim systemie online, powinny teraz być zapisane do polskich szkół. Chcemy, aby te dzieci mogły rozwijać swoje kompetencje społeczne, uczestnicząc w zajęciach razem z rówieśnikami. Nie będziemy wprowadzać nakazów ani szczegółowych kontroli, ale uważamy, że młody człowiek potrzebuje towarzystwa innych młodych ludzi. Siedzenie cały czas w domu, patrzenie w komputer i nauka online nie sprzyjają rozwojowi kompetencji społecznych. Jeśli na terenie Podkarpacia są jeszcze ukraińskie dzieci, które nie są zapisane do polskich szkół, serdecznie zapraszamy do dołączenia do naszego systemu edukacji.

A co z zadaniami domowymi? Było sporo dyskusji na ten temat.

Nauczyciele nadal mogą zadawać prace domowe, jednak ważne jest, aby uczniowie mieli wystarczająco dużo czasu na ich wykonanie. Nie powinniśmy od razu stawiać „jedynek” za brak zadania. Prace domowe powinny być na tyle ciekawe i angażujące, aby uczniowie chętnie je wykonywali. Zależy nam na tym, aby nie obciążać uczniów zbyt dużą ilością pracy domowej, która mogłaby prowadzić do nadmiernego stresu.

Jak wygląda kwestia nowej podstawy programowej, szczególnie z języka polskiego? Wzbudzała ona sporo kontrowersji.

Jako polonistka nie dostrzegam powodów do obaw. Nowa podstawa programowa daje nauczycielom większą autonomię, na przykład w zakresie doboru lektur. Jeśli nauczyciel uzna, że pewne teksty są kluczowe, może je wprowadzić do programu nauczania. Zależy nam na tym, aby uczniowie rozwijali umiejętność czytania ze zrozumieniem oraz analizy tekstów, a nie skupiali się jedynie na zapamiętywaniu szczegółowych faktów.

Jak będą wyglądać egzaminy ósmoklasisty? Czy odchudzona podstawa programowa wpłynie na ich formę?

Egzamin ósmoklasisty będzie dostosowany do nowej, odchudzonej podstawy programowej. Lektury obowiązkowe będą jasno określone, co pomoże uczniom w przygotowaniach. Jeśli na egzaminie pojawią się fragmenty tekstów, pytania będą dotyczyć tylko tych fragmentów, a nie całych lektur.

Co z ukraińskimi uczniami, których obowiązuje już obowiązek szkolny? Ilu z nich rozpoczęło naukę na Podkarpaciu?

Obecnie na Podkarpaciu zarejestrowanych jest 4355 ukraińskich uczniów, co stanowi spadek w porównaniu do lat bezpośrednio po wybuchu wojny. Może to być efektem powrotów do Ukrainy lub przeprowadzek do innych regionów Polski. Rozumiemy wyzwania, przed którymi stoją ukraińskie dzieci. Jesteśmy dobrze przygotowani, aby im pomóc. Nasze szkoły oferują klasy przygotowawcze oraz wsparcie asystentów wielokulturowych, którzy pomagają uczniom w nauce języka polskiego. Nasze doświadczenia pokazują, że ukraińskie dzieci szybko adaptują się w polskich szkołach i skutecznie uczą się języka. Przez wiele lat pełniłam funkcję dyrektora szkoły i osobiście przyjęłam ponad 60 takich dzieci. Mogę zapewnić, że ukraińskie dzieci doskonale odnajdują się w polskim systemie edukacji.

Czy w tym roku szkolnym pojawiły się nowe przedmioty lub znaczące zmiany w dotychczasowym programie nauczania?

W tym roku przedmiot „Historia i Teraźniejszość” (HiT) nie będzie nauczany w pierwszych klasach szkół średnich, jednak od przyszłego roku planowane jest wprowadzenie nowego przedmiotu, który go zastąpi. Warto natomiast zwrócić uwagę na nowości, które już obowiązują, takie jak edukacja z zakresu pierwszej pomocy. Będzie ona realizowana na różnych poziomach edukacyjnych w ramach istniejących przedmiotów, takich jak wychowanie fizyczne czy godziny wychowawcze. Jest to istotne z wielu względów, zwłaszcza aby młody człowiek czuł się pewnie, pomagając innym w sytuacjach zagrożenia. W planach znajduje się także wprowadzenie edukacji zdrowotnej oraz obywatelskiej. W szczególności uczniowie oczekują na zajęcia z zakresu edukacji obywatelskiej. Wiemy, że młodzi ludzie mają swoje zdanie na temat społeczeństwa, w którym żyją i chcą aktywnie uczestniczyć w jego kształtowaniu, dlatego powinni mieć możliwość dyskutowania o tym, jak chcieliby, aby to społeczeństwo wyglądało.

Sprawa nauczania religii w szkołach. Czy w tym roku coś się zmienia w tej kwestii?

Na razie nie planujemy zmian w liczbie godzin religii; pozostaje ona na poziomie dwóch godzin tygodniowo. Otrzymałam jednak informacje, że w niektórych szkołach na Podkarpaciu już od dłuższego czasu realizowana jest tylko jedna godzina religii tygodniowo, co wynika z innych okoliczności. Jedyną zmianą w zakresie nauczania religii jest możliwość łączenia klas w szkołach, gdzie liczba uczniów na zajęciach jest niewielka, co ma na celu bardziej efektywne prowadzenie lekcji. Dyrektorzy szkół mają już od dawna na tyle autonomii, że mogą sami ustalać, czy religia jest nauczana jako pierwszy, ostatni, czy też środkowy przedmiot. Jeśli religia jest w środku planu lekcji, uczniowie mogą korzystać z biblioteki lub z opieki świetlicowej. Zazwyczaj dyrektorzy starają się wychodzić naprzeciw oczekiwaniom rodziców i wprowadzają taki system, w którym religia odbywa się na początku lub na końcu dnia szkolnego.