Sklepy nie mogą nakłaniać klientów do użycia karty i odmawiać zapłaty gotówką

Z Nowinami skontaktował się pan Tomasz z Rzeszowa (nazwisko do wiadomości redakcji). 10 dni nie posiadał karty debetowej, bo mu się rozmagnetyzowała i czekał na nową. Z tego powodu płacił wyłącznie gotówką, czego już dawno nie robił. Był zaskoczony tym, że ta niegdyś prozaiczna czynność może sprawiać problemy. W kilku sklepach sugerowano mu płatność kartą z powodu rzekomego braku pieniędzy w kasie.

– Kasjerki mówiły, że nie mają jak wydać reszty i sugerowały użycie karty. O co w tym chodzi? – pyta się pan Tomasz.

Poprosiliśmy Narodowy Bank Polski o wyjaśnienie. Służby NBP poinformowały nas, że w myśl art. 59ea ustawy z dnia 19 VIII 2011 r. o usługach płatniczych akceptant, czyli podmiot który przyjmuje płatności kartą, nie może uzależniać zawarcia z konsumentem umowy o świadczenie usługi lub umowy sprzedaży towaru od dokonania zapłaty w formie bezgotówkowej ani odmówić przyjęcia zapłaty znakami pieniężnymi emitowanymi przez NBP. „Każdorazowo odmowa przyjęcia płatności gotówkowej, a do tego sprowadza się również odmowa wydania reszty i sugerowanie płatności kartą jest niestosowaniem się do obowiązującego prawa” – informuje NBP.

NBP zaznacza jednocześnie, że „rozliczenie pomiędzy sprzedającym a kupującym jest przedmiotem zawartej pomiędzy nimi umowy i może być kształtowane w sposób ustalony przez strony.” Wynika z tego, że kupujący musi się dobrowolnie zgodzić na transakcję bezgotówkową.

Trzeba dodać, że sklepy i firmy tracą na transakcjach bezgotówkowych. Od każdej transakcji bezgotówkowej agent rozliczeniowy pobiera na rzecz banku, wydawcy karty, opłatę interchange, która jest składową tzw. opłaty MCS (Merchant Service Charge) ponoszonej przez akceptanta na rzecz agenta rozliczeniowego. Maksymalny poziom opłaty interchange jest uregulowany w prawie europejskim i wynosi: 0,2 proc. wartości transakcji dla kart debetowych oraz 0,3 proc. wartości transakcji dla kart kredytowych.
W mediach społecznościowych trwa akcja zachęcająca Polaków do płacenia wyłącznie gotówką. Zdaniem autorów akcji z płacenia gotówką wypływa wiele korzyści: niezależność od wielkich międzynarodowych organizacji płatniczych; anonimowość (banki nie muszą wiedzieć, na co wydajemy pieniądze); bezpieczeństwo - mając w portfelu niewielką gotówkę tracimy mniej, niż gdyby ukradziono nam kartę; oszczędność, gdyż płacąc gotówką kontrolujemy wydatki.