Tomasz Starzyk: Firmy będą musiały przyznać się do oszustw

Rząd w projekcie nowelizacji Ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów proponuje zapisy, które pozwoliłyby prezesowi UOKiK zmusić firmy do przyznania się do oszustw, m.in. w mediach. Co pan sądzi o tym rozwiązaniu?

To dobry pomysł. Obecnie prezes UOKiK, kiedy stwierdza nieprawidłowości, może nakazać zaprzestania złych praktyk. W skrajnych przypadkach - nałożyć karę pieniężną. To czasem nie wystarcza lub jest zbyt niską karą w stosunku do popełnionych czynów. Zgodnie z nowymi postanowieniami, prezes UOKiK będzie miał prawo nałożyć następujące obowiązki: poinformowania klientów, że w umowach zawarte są klauzule niedozwolone, poinformowania w mediach o swej nieuczciwej praktyce i wreszcie zobowiązać do zwrotu klientom korzyści uzyskanych w związku ze stosowaniem niedozwolonego postanowienia. To bezpośrednio bije w wizerunek firm, a to może przynieść znacznie boleśniejsze straty  niż jednorazowa kara finansowa.

Które firmy i w jakich sytuacjach najczęściej decydują się na niedozwolone postanowienia w umowach?

Choćby sektor budownictwa mieszkaniowego, turystyczny, sklepów internetowych, bankowy, a także sieci sklepów obuwniczych i odzieżowych. Tutaj nieprawidłowości dotyczą przeważnie odwołania, reklamacji lub odstąpienia od umowy kupna.

Część prawników twierdzi, że pomysł ten poprawi ochronę najsłabszych. Czy rzeczywiście?

Wszystko wskazuje na to, że tak. Przysłowiowy Kowalski ma niewielkie szanse w ewentualnym procesie sądowym przeciwko wielkim sieciom czy korporacjom. Nowe przepisy ucinałyby nieprawidłowości już w zarodku. Z drugiej strony, tak rygorystyczne przepisy mogą służyć jako kolejne instrumenty utrudniające prowadzenie działalności gospodarczej. Powinny więc być wykorzystywane ostrożnie i tylko w przypadku skrajnych nadużyć.