Trawy nie koś za nisko, drzewo chroń przed sarnami

W okresie września wykopujemy marchew, pietruszkę, buraki, seler, cebulę. Oczyszczamy je z ziemi. Liście selera i pietruszki należy obciąć. Można je wysuszyć i wykorzystać w okresie zimy. Kończymy zbierać kapustę pekińską, fasolę szparagową oraz warzywa ciepłolubne, takie jak pomidory i papryka oraz warzywa dyniowate, czyli ogórki i cukinię.

- Po zebraniu warzyw, grządki należy odchwaścić i przekopać. W październiku zbieramy rzodkiewkę, która była wysiana na początku września, a także późne odmiany pora.

Listopad to okres zbioru roślin kapustnych. Główki kapusty oczyszczamy z zewnętrznych liści. Należy je przechowywać w chłodnej piwnicy - radzi Anna Cieszyńska, główny specjalista do spraw warzywnictwa w Podkarpackim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Boguchwale.

Dmuchawą albo odkurzaczem

Sprzątanie liści, zwłaszcza na dużych powierzchniach trawników jest zajęciem czasochłonnym, dlatego warto ułatwić sobie pracę, sięgając po specjalne urządzenia, jak odkurzacz ogrodowy, który usuwa i mieli liście.

Ręczna dmuchawa spalinowa to urządzenie o dużej mocy, które doskonale sprawdza się w ogrodach. Dmuchawa emituje niski poziom hałasu, co umożliwia użytkowanie jej na terenach gęsto zabudowanych. Jest lekka, a więc wygodna w użytkowaniu również dla kobiet. Dzięki wyposażeniu dmuchawy w stalowe noże mielące, następuje dokładne rozdrobnienie zbieranych liści.

Zmielone liście można wyrzucić do pojemników na śmieci, ale najlepiej przechować je przez co najmniej rok, tworząc z nich naturalny, bogaty w mikroelementy nawóz. Proces produkcji tego cennego nawozu doskonale będzie przebiegał w kompostowniku. Składowane liście i inne odpadki organiczne pochodzące z ogrodu, zamienią się w kompost, który na wiosnę użyźni ogród.

Usuwamy suche gałęzie

Wczesną jesienią należy usunąć z drzew i krzewów suche gałęzie. Jednak, aby zabieg ten został przeprowadzony prawidłowo i nie powodował niepotrzebnych chorób, a tym samym nie hamował rozwoju roślin, każdy ogrodnik powinien pamiętać o dwóch podstawowych zasadach dotyczących przycinania.

Po pierwsze, nie wolno niszczyć żywych gałęzi, bo osłabia to odporność rośliny. A po drugie, nie należy pozbawiać rośliny jednorazowo więcej, niż 20 procent jej objętości.

Grube konary najlepiej wycina się piłą ręczną lub mechaniczną piłą łańcuchową. Ta druga znacznie ułatwia i przyspiesza pracę przy ścinaniu konarów i cięciu ich na mniejsze części.

Bardzo ułatwimy sobie pracę, gdy do wykonania zabiegów użyjemy odpowiednich narzędzi. Do przycinania pojedynczych gałązek najwygodniejsze są sekatory oraz teleskopowe nożyce. Sklepy ogrodnicze oferują szeroki wybór tego typu produktów. Narzędzia wykonane są z najwyższej jakości materiałów oraz są lekkie i trwałe, co gwarantuje wysoki komfort użytkowania.

Możliwości zmiany parametrów narzędzi pozwalają na używanie ich w różnych warunkach występujących w ogrodzie. Teleskopowe nożyce do gałęzi mają regulowaną długość rękojeści nawet do 85 cm, dzięki czemu można nimi dosięgnąć odległych gałęzi.

Po jesiennych porządkach pozostaje dużo różnorodnych odpadów. Od materiału zielonego z zimozielonych żywopłotów, przez gałęzie krzewów, aż do twardych i suchych gałęzi drzew. Nie zaleca się ich spalania, gdyż nie jest to przyjazne środowisku. Lepszym rozwiązaniem jest rozdrobnienie odpadów i przerobienie ich na kompost, który przyda się w każdym ogrodzie.

Stosując specjalne rozdrabniarki ogrodowe, nawet grube i twarde konary mogą stać się przydatnym surowcem kompostowym.

W przypadku małych żywopłotów zabiegi pielęgnacyjne można wykonać za pomocą ręcznych nożyc teleskopowych. Ręczne narzędzia polecane są raczej do prac w małych ogródkach.

W przypadku, gdy mamy duży ogród i sporo roślin, na których trzeba wykonać niezbędne zabiegi, warto rozważyć zakup nożyc elektrycznych. Dzięki takim profesjonalnym urządzeniom będzie można sprawnie i szybko ukształtować nawet gęste krzewy.

Zabezpieczamy trawnik

Trawnik w ogrodzie należy odpowiednio przygotować do zimy. Ostatnie koszenie powinno odbywać się mniej więcej w połowie października i nie powinno być bardzo niskie.

Anna Cieszyńska tłumaczy, że najlepiej pozostawić trawę o wysokości 4-5 cm, żeby w razie mocnego obniżenia temperatury nie uległa przemarznięciu.
W ogrodach często rosną też rośliny, drzewa i krzewy liściaste. Stąd często na trawniku zalegają liście.

Powinniśmy jak najczęściej te liście grabić, żeby nie pozostawała ubita ściółka, podobna do tej w lesie. W takim, bowiem przypadku może nastąpić gnicie trawy albo pojawią się choroby - choroba grzybowa w postaci czarcich kręgów, kiedy liście leżące na trawie pokryje różowawy, bądź czarny nalot. Trudno ją zwalczyć.
Choć chwasty o tej porze nie rosną tak szybko, wciąż powinno się je usuwać, by nie rozsiewały nasion, a jeśli jest sucho, nawet w czasie chłodów należy podlewać krzewy iglaste oraz zimozielone krzewy liściaste. Zaprzestajemy tych czynności dopiero podczas mrozów.

Rośliny cebulowe kwitnące wiosną, a zimujące w gruncie, można sadzić we wrześniu i październiku. - Warto robić to przed pierwszymi mrozami, gdyż cebule muszą mieć czas na zakorzenienie się przed nadejściem zimy. Do połowy października należy posadzić cebule czosnków ozdobnych, szafirków, cebulic, tulipanów, lilii oraz bulwki krokusów - radzi A. Cieszyńska.

Ochraniamy drzewa przed zwierzętami

Jesień, to czas zabezpieczania sadów i ogrodów przed stratami powodowanymi przez zające i zwierzynę płową. Niektórzy sadownicy stosują własnego pomysłu kompozycje zapachowe lub Pellacol.

Ogrodzenie sadu jest rozwiązaniem nie wszędzie możliwym do zastosowania i nie zawsze wystarczającym. Powinno być wysokie, 1,2-1,3 m przed zającami i królikami, do 2-2,5 m do ochrony przed większymi zwierzętami, a siatka wkopana w ziemię na głębokość 30 cm.

Wielu ogrodników i sadowników stosuje też perforowane osłonki (siatki), zakładane na każde drzewko.

Jedną z podstawowych metod ochrony sadów przed zającowatymi i jeleniowatymi jest stosowanie środków odstraszających - repelentów. Po wycofaniu wygodnego w użyciu preparatu do opryskiwania Sarna-Stop, wszystkie pozostałe: Emol-BTX LA, Pellacol10 PA, Repentol-6 PA wymagają pracochłonnych, czasami trzykrotnych, zabiegów smarowania pni i podstaw gałęzi szkieletowych każdego drzewka lub wieszania mydełek toaletowych. Te ostatnie do odstraszania saren i jeleni.

Stosuje się też inne metody. Przykładowo, poza sadem lub szkółką, na miedzach, w pobliżu zadrzewień śródpolnych - można tworzyć tzw. poletka ogryzowe ze zbędnego materiału szkółkarskiego, najlepiej gęsto posadzonych jabłoni, bądź ze ściętych gałęzi, co zapobiega ogryzaniu drzew przez zające.

Podczas nagłych opadów śniegu sprawdza się rozrzucanie w sadzie ściętych gałęzi jabłoni. Przed sarnami można zabezpieczyć drzewka zawieszając na wysokich palikach różne elementy odstraszające, jak duże kawałki kolorowego materiału, paski folii odblaskowej, białe płachty, pęczki włókien lub pakuł konopnych. Należy jednak pamiętać o tym, że zwierzęta szybko się z nimi oswajają i efekt jest krótkotrwały.