W Jarosławiu powstała kresowa galeria

W niewielkim lokalu przy ul. Opolskiej, dzięki połączeniu sił wielu pasjonatów i przy wsparciu finansowym Urzędu Marszałkowskiego, powstało wyjątkowe miejsce. - Impulsem do stworzenia tej galerii były nasze wcześniejsze wyjazdy na kresy, ale też rozmowy ze starszymi już dzisiaj kresowianami, którzy często po wojnie osiedlali się w okolicach Jarosławia. Ci ludzie, chcą często dzielić się z kimś swoimi skarbami w postaci zdjęć – mówi Elżbieta Rusinko, prezes TMLiKPW w Jarosławiu.

Nazwa galerii pochodzi od albumu „Świat kresów”, który ukazał się nakładem wydawnictwa KARTA. Jej twórców zainspirowały również rozmowy z autorem albumu Tomaszem Kubą Kozłowskim, podczas jednego z jego spotkań w Jarosławiu. W galerii chcą, żeby „Świat Kresów” był w przyszłości ważnym punktem na kulturalnej mapie miasta i żeby mieszkańcy Jarosławia współtworzyli to miejsce, nie tylko przez oglądanie zdjęć, ale też poprzez ich dostarczanie.

Zaginiony świat – życie dawnych i współczesnych mieszkańców kresów

Pod tym tytułem kryje się aktualna wystawa, którą galeria zainaugurowała swoją działalność. Przemiany jakie przeszły te tereny, wyłaniają się ze starych i nowych fotografii, które można teraz oglądać na Opolskiej. Są tam fotografie przedwojenne oraz współczesne. Wszystkie stare zdjęcia łączy to, że nie były nigdy wcześniej prezentowane publicznie. Są na nich mieszkańcy kresów II Rzeczpospolitej, o różnych statusach społecznych i różnych zawodów. Fotografie powstawały w czasie uroczystości rodzinnych czy świąt, ale też podczas zwykłych, szarych dni. Zdjęcia były robione we Lwowie, Truskawcu, Stanisławowie, Baranowiczach, Brzuchowicach, Tarnopolu czy Samborze. Oglądając fotografie możemy również prześledzić ciekawą historię ubioru czy obyczajowości kresowian.

- Po II wojnie światowej w Jarosławiu osiadło bardzo wiele rodzin kresowych. Dzisiaj te rodziny bardzo chętnie dzielą się swoimi cennymi archiwami w postaci zdjęć i dokumentów. Zwróciliśmy się z prośbą o udostępnienie tych fotografii i spotkaliśmy się z bardzo pozytywną reakcją. Na tyle, że mamy już kolejne zgłoszenia na następne wystawy – opowiada Elżbieta Rusinko.

Można posłuchać tutaj wiele niesamowitych rodzinnych historii

Mimo tego, że galeria działa na razie jeszcze bardzo krótko, to już dzieje się w niej wiele ciekawego. Ludzie, którzy do niej przychodzą, często próbują odnaleźć pewne podobieństwa do tego, co mają we własnych albumach rodzinnych. Toczą się tu dyskusje na temat losów i historii rodzinnych. Przychodzą do niej ludzie związani czy to nicią przyjaźni czy rodzinną. - Pełniąc dyżur w galerii, sama mogłam posłuchać już wielu ciekawych historii, od ludzi przyprowadzających tutaj swoich członków rodziny czy przyjaciół. Natomiast, co do nowych zdjęć z tej wystawy, to jest to dokumentacja tego, co jeszcze jest dzisiaj na tych terenach wartego uwiecznienia. Są to często już niestety resztki architektury, która czasami jest restaurowana, ale bardzo często popada w totalną ruinę jak np. w Czerwonogrodzie – wyjaśnia prezes TMLiKPW.

Fotografie współczesne robili członkowie Jarosławskiego Towarzystwa Fotograficznego ATEST 2000 w czasie wyjazdów na tereny dawnych województw: tarnopolskiego, lwowskiego czy wołyńskiego. Można na nich zobaczyć obraz dzisiejszego życia mieszkańców tych regionów. - Nowe zdjęcia nie powstawały z myślą o tej wystawie. Większość z nich została zrobiona po prostu w czasie podróży po tych terenach. Są na nich zwykli ludzie, dzisiejsi mieszkańcy i ich normalne, codzienne życie w miejscach, które znamy ze starych fotografii. Dzięki temu zestawieniu, konfrontujemy na tej wystawie ze sobą dwa światy: dawny polski i dzisiejszy już niepolski – mówił w czasie otwarcia galerii Artur Dobrucki, wiceprezes TMLiKPW.

W planie 6 wystaw do końca roku

Na ten rok galeria „Świat Kresów” ma już wypełniony grafik. Zaplanowanych jest 6 wystaw fotograficznych. Kolejne będą m.in: o krajobrazie, architekturze świątyń pogranicza czy Huculszczyźnie. Pod koniec roku zaplanowana jest też wystawa przedwojennego portretu. Pojawi się tutaj wiele znakomitych zdjęć robionych w atelier Lwowa, Tarnopola czy Stanisławowa.

- Ludzie mają masę takich zdjęć. Nie chcieliśmy ich umieszczać na tej, aktualnej wystawie, bo są to zdjęcia pozowane, statyczne. Zadecydowaliśmy więc, że zrobimy osobną z samymi portretami. Planujemy, że mniej więcej co 2 miesiące ekspozycje będą się zmieniać – wyjaśnia Elżbieta Rusinko.

W przyszłości w galerii „Świat Kresów”, być może zobaczymy także prezentacje dokumentów, czy obrazów związanych z ludnością kresów. Jej twórcy nie zamykają się tylko na jeden format sztuki. Na razie planują włączyć ją w program tegorocznej „Nocy Muzeów”, na którą szykują okolicznościową wystawę. Planują, że będzie się ona składała tylko z fotografii, które dostaną od ludzi chętnych do udostępniania własnych archiwów.