W służbie Bogu, bliźnim i Polsce

Ich rodzicami byli Izydor oraz Teresa (z d. Strzępek) Bełchowie. Prości rolnicy z dziewięciorgiem dzieci. Nie tylko Stanisław i Józef oddali się służbie Stwórcy. Dwaj bracia Franciszek i Andrzej zostali zakonnikami, pierwszy dominikaninem (jako o. Pius), drugi michalitą, zaś siostra Zofia zakonnicą - wiele lat przebywała na misjach w Afryce.

Harcerz, kapelan, publicysta, doktorKsiądz Stanisław Bełch urodził się 13 stycznia 1904 r. we wsi Różanka k. Strzyżowa. W 1910 r. z całą rodziną, w tym z rocznym wówczas bratem Józefem, zamieszkał w Sobniowie. Tu pobierał pierwsze nauki, a następnie został uczniem jasielskiego gimnazjum, gdzie w 1924 r. zdał maturę. Później wstąpił do Seminarium Duchownego w Przemyślu, tam też w 1928 r. otrzymał święcenia kapłańskie. Służbę wikariusza pełnił m.in. w Jasienicy Rosielnej, Przemyślu, Dobro-milu, Sokołowie Małopolskim i Krośnie. Udzielał się w Katolickim Stowarzyszeniu Młodzieży i Chrześcijańskim Związku Zawodowym. Był też bardzo aktywnym instruktorem harcerskim w stopniu podharcmistrza. W 1939 r. wyjechał do Rzymu, gdzie rozpoczął studia na Papieskim Uniwersytecie „Angeli-cum”. Już w trakcie wojny, od stycznia 1940 r. był kapelanem Wojska Polskiego we Francji, a później w Anglii. Prowadził również pracę duszpasterską wśród młodzieży i inteligencji.

Działał na wielu polach: pisał, publikował, zakładał szkoły polskie. W 1947 r. założył Fundację Veritas, a Katolicki Fundusz Wydawniczy przekazał Katolickiemu Ośrodkowi Wydawniczemu Veritas. W 1948 r. wyjechał do USA, na Uniwersytecie Nordham w Nowym Jorku uzyskał stopień magistra. Przez kilka lat wykładał etykę na Uniwersytecie Notre Dame w Indianie. W 1957 r. powrócił do Londynu i na Polskim Uniwersytecie na Obczyźnie zrobił doktorat. Prowadził działalność naukową i wydawniczą - m.in. był tłumaczem na język polski, kierownikiem i redaktorem wydania „Sumy teologicznej” św. Tomasza z Akwinu. Do ojczyzny wrócił dopiero w 1987 r. i zamieszkał w Domu Księży Emerytów w Korczynie. Do końca życia pracował naukowo. Zmarł 3 czerwca 1989 r. i spoczął na cmentarzu w Sobniowie.

Twórca harcerstwa sobniowskiegoPięć lat młodszy od Stanisława ks. Józef Bełch przyszedł na świat 4 lipca 1909 r. - także w pod-strzyżowskiej Różance. Podobnie jak brat był uczniem szkoły w Sobniowie, od 1918 r. kontynuował naukę w jasielskiej szkole powszechnej. W latach 1920-1928 uczęszczał do gimnazjum w Jaśle. Należał do najbardziej aktywnych harcerzy działającej w tej placówce od 1912 r. drużynie harcerskiej im. gen. Bema. W 1927 r. założył w Sobniowie filię tej drużyny w formie zastępu, który prowadził. Na jego bazie rok później powstała samodzielna drużyna harcerska. Również w Sobniowie kierował wypożyczalnią książek, urządzał przedstawienia teatralne i akademie.

Po maturze w 1928 r. i odbyciu służby wojskowej wstąpił do Seminarium Duchownego w Przemyślu. Po święceniach kapłańskich w 1934 r. był wikariuszem m.in. w Przybyszówce, Łańcucie i Leżajsku. Działał społecznie, malował, pisał. W 1937 r. wydał pracę „Wici - Agraryzm - Siew w świetle zasad katolickich”, za którą otrzymał podziękowanie od prymasa Polski ks. kardynała Hlonda. W 1946 r. został magistrem teologii na Uniwersytecie Jagiellońskim. W czasie okupacji administrował parafią k. Mościsk. Pod pseudonimem „Róża” był kapelanem Armii Krajowej w stopniu kapitana. Podobną funkcję pełnił w latach 1944 - 1945 w Grodzisku.

Na zawsze w jednym grobie W 1945 r. wstąpił do Stronnictwa Narodowego i był szefem propagandy na okręg rzeszowski. Wydawał gazetki podziemne. Kiedy został proboszczem w Tywoni k. Jarosławia wciąż działał w podziemiu niepodległościowym. Ścigany przez Urząd Bezpieczeństwa uciekał i ukrywał się m.in. na terenie Szczecina i Sobniowa. Jesienią 1950 r. został aresztowany przez funkcjonariuszy bezpieki. W toku śledztwa dwa lata przebywał w więzieniu we Wrocławiu. Później, do 1954 r., był więźniem w Rzeszowie i Rawiczu. Przez lata dolegała mu „choroba powięzienna”, zrehabilitowany został dopiero po śmierci. W 1955 r. mianowano go administratorem parafii Smogorzów Wielki, a po dziesięciu latach - parafii Sobótka w archidiecezji wrocławskiej. W 1987 r. zamieszkał w Domu Księży Emerytów w Korczynie koło Krosna, gdzie nadal pracował naukowo i pisał. Tam też zmarł - 10 września 1993 r. Został pochowany na rodzinnej ziemi, w grobie, gdzie wcześniej złożono ciało ks. Stanisława.

Starszy z braci patronuje jednej z jasielskich ulic na os. „Jasło-Sobniów”.