Weterani powstania styczniowego byli wzorem patriotyzmu dla młodego pokolenia niepodległej II RP. Ich zdjęcia są poruszające

21 stycznia 1919 r. specjalnym rozkazem marszałek Józef Piłsudski nadał powstańcom uprawnienia żołnierzy Wojska Polskiego. Otrzymywali stałą pensję od państwa i mieli prawo do noszenia specjalnych fioletowych mundurów - z czapką rogatywką zdobioną srebrnym orłem albo biało-czerwoną kokardą.

"Szczególnym uznaniem zasług powstańców z 1863 r. dla Ojczyzny był fakt, iż obchody rocznicy wybuchu powstania, dzień 22 stycznia roku 1919 r., połączono z uroczystością wskrzeszenia Orderu Virtuti Militari. Z tej okazji także w Krakowie odbyły się liczne uroczystości. Przed frontem wszystkich stacjonujących w mieście oddziałów odczytano, wydany z tej okazji, rozkaz dowódcy krakowskiego garnizonu gen. Stillera: Żołnierz czasów naszych, wolnej już i wielkiej Polski należną im oddaje cześć i hołd, a wskrzeszony dziś Order Virtuti Militari niech będzie bodźcem do naśladowania ich wielkich rycerskich cnót" - pisał przy okazji 148. rocznicy wybuchu powstania styczniowego "Dziennik Polski".

Specjalna komisja przyznała w grudniu 1919 r. prawa weteranów 3644 powstańcom. W roku 1923 było ich 1970; w 70. rocznicę powstania wszystkim żyjącym jeszcze wówczas 365 weteranom przyznany został Krzyż Niepodległości. Obchodów 75. rocznicy doczekało 52 powstańców, a 16 wzięło w nich bezpośredni udział. W ich imieniu przemówił Mamert Vandalii, urodzony w roku 1845 - zmarł w Warszawie w marcu 1942 r. w wieku 97 lat. Starszym od niego o rok był krakowianin Antoni Suss, który zmarł w Krakowie w styczniu 1946 r. w wieku 102 lat. Także w Krakowie, w 1960 r., w wieku 107 lat, zmarł inż. Adolf Czyński - ostatni świadek powstania styczniowego, które przeżył on jako dziesięciolatek.

Źródło: artykuł "Ostatni powstańcy", który ukazał się 22 stycznia 2011 r. w "Dzienniku Polskim".