Więźniowie z Załęża nakręcili film o sobie

To jest najciekawszy fragment pierwszego filmu fabularnego nakręconego w Polsce przez więźniów. Film zrealizowali osadzeni w Zakładzie Karnym w Załężu k. Rzeszowa.

Premiera filmu zatytułowanego "Droga" odbyła się w piątek w kościele parafialnym w Załężu. Gospodarzem był proboszcz parafii ks. Józef Kandefer, a jednocześnie kapelan więźniów, autorzy, ich koledzy, oraz wychowawcy - Krzysztof Nowak i Barbara Bałuszyńska.

Droga skazańca

"Droga" trwa 40 minut i jest teatralną, czarno-białą formą bez słów, zilustrowaną muzyką. Film został nakręcony zużytą kamerą cyfrową. Występują w nim sami więźniowie i jedna kobieta, spoza murów. Sprzętu i komputera dostarczył ks. Kandefer i władze więzienia. Zdjęcia trwały ponad trzy tygodnie, realizowane były w Rzeszowie, w kościele w Załężu i w zakładzie karnym.

Opowiada on o mężczyźnie, który po otrzymaniu wezwania do odbycia kary, postanawia się zmierzyć z tym ciężarem, przyjmuje krzyż i dźwiga go przez miasto w drodze do więzienia. Tam zostaje poddany próbie, m.in. przez innych więźniów. Identyfikuje się z cierpiącym Chrystusem, przechodzi przemianę i wychodzi na wolność.

Film nakręcili więźniowie z zakładu półotwartego, a nie z "zamku", czyli więzienie o zaostrzonym rygorze. Osadzeni ci mają głównie małe i średnie wyroki i mogą pracować poza murami.

Pomysł więźniów

Temat filmu wybrali więźniowie tworzący grupę teatralną "Teatr, którego nie ma". Wykorzystali doświadczenie, jakie zdobyli uczestnicząc w ub. roku w Drodze Krzyżowej w Załężu.

- Najpierw miało być misterium Męki Pańskiej, skończyło się na filmie, zrealizowanym na I ogólnopolski konkurs form teatralnych. Jest to pierwszy tego typu film, jaki powstał w polskim więziennictwie - mówi wychowawca Krzysztof Nowak.

Ks. Kandefer podkreśla, że "Droga" jest w całości dziełem więźniów. - Mój udział sprowadził się tylko do otwierania im świątyni. Nie zasiadłem nawet w konfesjonale, w scenie spowiedzi bohatera.

Film o nas

Autorzy mają bardzo osobisty stosunek do "Drogi".

- Ten film opowiada o człowieku, takim jak my. Który się potknął, który się znalazł w zakładzie karnym. Aktor grający głównego bohatera bardzo wczuł się w rolę, ponieważ tak to u niego wyglądało - mówi Krzysztof, współscenarzysta, asystent reżysera. - W życiu bardzo łatwo można się potknąć - dodaje.

Wartość wolności

Podobnie jak on swojego nazwiska nie zdradza reżyser "Drogi" Edward Bogorya (pseudonim).

- Jest to współczesna droga krzyżowa, alegoria życia wielu osadzonych - mówi. - Chciałem ten film zrobić z wielu powodów. Żeby odkupić swoje winy? W pewnym sensie też. Mógłbym biernie odbywać karę, ale tego nie chciałem. Przyjąłem wyzwanie, przyjąłem krzyż, tak jak bohater, tak jak wielu innych. Przeżywam pobyt w zakładzie karnym. Przyjąłem karę z pokorą. Zdaję sobie sprawę z tego, że tak powinno być. Jest mi z tym lepiej. Minął już tak długi czas, może jeszcze kilka miesięcy i stanę się wolnym człowiekiem. Nie można wiedzieć więcej o wartości wolności, jeśli jej się nie utraciło.

Droga poza mury

Film kończy się wyjściem na wolność głównego bohatera. Tak też się stało w przypadku odtwórcy głównej roli, Antoniego Machowskiego (nie ukrywa nazwiska). Trzy dni po zakończeniu zdjęć uzyskał zwolnienie warunkowe.

- Człowiek w coś musi wierzyć, szczególnie w takim miejscu, w jakim ja się znalazłem w pewnym momencie swojego życia - mówi. - Wiara w Boga jest bardzo potrzebna, żeby przetrwać to wszystko. Człowiek musi wierzyć, bo inaczej wariuje tam. Żeby myśleć o wyjściu stamtąd, trzeba w coś wierzyć. Dla jednego może to być Bóg, dla innego rodzina, dla trzeciego zupełnie coś innego.

Ksiądz integruje więźniów

Film obejrzeli w skupieniu liczni mieszkańcy Załęża. Mówią, że już się zżyli ze swoimi "przymusowymi" sąsiadami.

- W ciągu ostatnich kilku miesięcy czujemy obecność więźniów. Ks. Kandefer integruje więźniów z nami - mówi Andrzej Kochanowicz. - Pomagają przy plebanii, występowali podczas dni osiedla. Myślę, że ludzie pozytywnie ich odbierają. Widzą, że nie są tacy źli jakby można było sądzić.