Wódka coraz droższa, ale klienci i tak sobie radzą

Podwyżka akcyzy na wyroby spirytusowe zachwiała rynkiem. Od początku roku produkcja wódki w Polsce zmalała o ponad jedną trzecią, a sprzedaż spadła o 5 proc. - wynika z danych GUS, który porównał pierwszy kwartał 2014 oraz 2013 r. To reakcja na zwiększoną do 15 proc. akcyzę, która obowiązuje od początku roku. W pierwszych 5 miesiącach br. polscy producenci wpuścili na rynek 277 tys. hektolitrów wódki, czyli jedną czwartą mniej niż rok wcześniej. Dane krajowe idą w parze z tymi z poszczególnych przedsiębiorstw.

- W porównaniu do ubiegłego roku zmniejszyliśmy produkcję o ok. 25 proc. Trudno powiedzieć, czy to tylko reakcja na sytuację na rynku czy również wynika ze zwolnień, które objęły u nas ok. 40 osób - mówi Jacek Babiarz, prezes "Polmosu Łańcut", sprzedającego swoje wyroby przez grupę Belvedere.

Na zwiększoną akcyzę producenci zareagowali podnosząc ceny wyrobów.

- Część podwyższyła tylko ceny tzw. alkoholi premium, czyli tych dla klientów o grubszym portfelu, oszczędzając tym samym tzw. segment ekonomiczny. Pozostali podnieśli ceny wszystkich swoich produktów - wyjaśnia Iga Wasilewicz ze Związku Pracodawców "Polski Przemysł Spirytusowy". - Klienci raczej nie przerzucają się na inne alkohole, bo produkcja wina w tym okresie wzrosła o 10 proc., a piwa o 3. Zresztą ci, którzy chcą wypić mocniejszy alkohol, raczej nie zastępują go piwem lub winem - dodaje.

Wasilewicz zaznacza, że zawirowanie na rynku mocnych alkoholi dotyka nie tylko producentów, ale cały sektor. Największe straty mogą ponieść małe sklepy, które mają mniejszą elastyczność finansową i w przeciwieństwie do dyskontów nie oferują na tyle dużo innych produktów, żeby zrekompensować sobie niskie marże na alkohol. Jednocześnie małe sklepy są najważniejszym kanałem sprzedaży alkoholu, bo mocne trunki kupuje tam 62 proc. klientów. Jak prognozuje Polska Izba Handlu, w wyniku spadku sprzedaży nawet 30 proc. najmniejszych "monopoli" może mieć problem z utrzymaniem się na rynku.
Kłopotów obawia się także Tomasz Korab, kierownik sklepu "Polonez" w Rzeszowie. Jak wylicza, "półlitrówka czystej" jest teraz droższa o ok. 2,50 zł. Im większa objętość i lepsza jakość alkoholu, tym większa różnica.

- Staramy się nie podnosić cen, żeby nie odstraszać klientów, szukamy hurtowni, które oferują promocje. Ale mimo wszystko nie jesteśmy w stanie utrzymać cen na dotychczasowym poziomie, a klienci od razu na to reagują. - mówi Korab.

- Chcą wydawać tyle samo, ile dotychczas dlatego kupują po prostu tańsze alkohole, te mniej znanych marek. Drogie zostają nam na półkach - przyznaje.

Jak przypuszcza Iga Wasilewicz, brak wyraźnego wzrostu w produkcji piw i win wskazuje, że część fanów mocnych trunków może przechodzić w szarą strefę. Na bazarach pół litra czystej wódki z Ukrainy kosztuje ok. 15 - 17 zł. Popularnością na portalach aukcyjnych cieszą się też domowe destylatory do produkcji alkoholu, które można już kupić za 400 - 700 zł.

Polska jest największym w Europie i czwartym na świecie producentem wódki. W 2013 r. branża wyprodukowała 288 mln litrów napojów spirytusowych. Pozwoliło to na utrzymanie 93 tys. miejsc pracy, głównie w przemyśle, rolnictwie, handlu i gastronomii. Branża spirytusowa w 2013 r. przekazała do budżetu państwa ponad 10 mld zł wpływów z tytułu akcyzy i VAT. Budżety gminne zasiliło ok. 300 mln zł z tytułu zezwoleń na obrót napojami alkoholowymi o mocy powyżej 18 proc. Średnie spożycie alkoholu w Polsce w przeliczeniu na czysty alkohol jest poniżej średniej europejskiej i wynosi 10,1 litrów na mieszkańca.