Wycieczka: "Doliną Sanu"

Dolina Sanu (fot. Łukasz Domin)Wycieczka turystyczna "Doliną Sanu" - trasa samochodowa o długości ok. 53 km

Początek wycieczki: Nozdrzec (przeprawa promem! przez rzekę San do miejscowości Dąbrówka Starzeńska)

Przejazd przez atrakcyjne turystycznie miejscowości: Dąbrówka Starzeńska, Dynów, Szklary, Bachórz, Bachórzec, Dubiecko, Nienadowa, Babice, Krzywcza, Korytniki

Koniec wycieczki: Krasiczyn

Atrakcje turystyczne:

Dolina rzeki San na Pogórzu Dynowskim - To teren o łagodnych wzgórzach o wysokości od 350-450 m n.p.m. zbudowanych ze skał fliszowych, głównie z piaskowców i łupków, pociętych dolinami rzek i potoków karpackich. W rejonie Dynowa San skręca ku wschodowi meandrując wśród wzgórz dociera do Przemyśla. Jednym z charakterystycznych meandrów tego odcinka doliny jest stary meander i góra zakolowa w rejonie Dubiecka.

Walory krajobrazowe doliny Sanu, maja wysoką rangę. Na szczególną uwagę zasługują przełomy w okolicach Słonnego, Wybrzeża, Iskani, Babic i Nienadowej. To one urozmaicają w znacznej części krajobraz. W dolinie Sanu można dostrzec terasy, czyli spłaszczenia występujące nad sobą stopniami, świadczące o kolejnych etapach zmian poziomu dna doliny. Jednak najbardziej charakterystyczną cechą doliny Sanu w jej środkowym biegu są niezwykłe walory krajobrazowe, florystyczne i faunistyczne, które pozostają na długo w pamięci każdego, kto w ten rejon zawędruje. Z tego względu zasługują w pełni na szczególna ochronę, a zwłaszcza rzeka San, stanowiąca oś regionalnego systemu przyrodniczego.

Pałac w Nozdrzcu (fot. Łukasz Domin)NOZDRZEC

- Pałac Skrzyńskich - zbudowany w 1843 r. z inicjatywy Ludwika Skrzyńskiego według projektu Aleksandra Fredry. Spalony w 1915 r. przez wojska rosyjskie, przebudowany w 1920 r. W latach 1980-1988 został odbudowany,

- Neobarokowa kaplica dworska - zbudowana w 1889 roku,

- Kościół parafialny - późnobarokowy kościół pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika z 1746 roku i dzwonnica z 1845 roku,

- Młyn turbinowy "Stefania" - murowany młyn z 1918 roku, funkcjonuje do dnia dzisiejszego, jest sprawny technicznie i wykonuje usługi dla pobliskich rolników,

- Prom na rzece San - łączy miejscowości Dąbrówka Starzeńska, Siedliska i Huta Poręby z Nozdrzcem. Prom kursuje od kwietnia do grudnia. Przewóz osób i samochodów jest bezpłatny,

DĄBRÓWKA STARZEŃSKA

- Ruiny zamku Kmitów z parkiem z XV wieku - Według podań ludowych zamek miała rzekomo wybudować królowa Bona dla wojewody Firleja. Legenda głosi, że zamek łączy z Dynowem podziemny tunel. Rozbudowano go w kształcie prostokąta wraz z parkiem dzięki następnym właścicielom z rodu Stadnickich. Właściciel Stanisław Stadnicki, zwany Diabłem Łańcuckim, najeżdżał dobra dynowskie kasztelana Wapowskiego. W 1629 r. budowa zapór i zmiana koryta Sanu pogorszyła stosunki z sąsiadami Wapowskimi, którym rzeka zaczęła zalewać ziemie. Potem zamek był w posiadaniu Czartoryskich, Ogińskich, Podoskich i Starzeńskich. W 1863 r. na zamku przebywali przywódcy powstania styczniowego, gen. Marian Langiewicz i gen. Ludwik Mierosławski. Lata swojej świetności zamek ten przeżywał za czasów Starzeńskich, którzy w drugiej połowie XIX w. dobudowali dwór oraz przerobili zamkowe baszty na mieszkania. Zamek szczycił się bogatą biblioteką oraz pokaźnym zbiorem dzieł sztuki. Wybudowano tu kaplicą grobową (ok. 1900 r.). Zamieszkany do 1945 r., potem został spalony i wysadzony przez UPA. Zamek jest częściowo rozebrany i pozostaje w ruinie.

Zabytkowy tabor na stacji kolejowej w Dynowie (fot. Łukasz Domin)DYNÓW

- Późnorenesansowy kościół parafialny - Kościół pod wezwaniem św. Wawrzyńca w Dynowie zaliczony został do najcenniejszych budowli sakralnych powstałych na Podkarpaciu. Jest najstarszym i najcenniejszym zabytkiem murowanym w mieście. Należy również do najstarszych murowanych świątyń Polski południowo-wschodniej. Wybudowany został w latach 1604-1617 na miejscu wcześniejszego, drewnianego kościoła w stylu gotyckim z murowanym prezbiterium przez Katarzynę z Maciejewskich Wapowską i jej syna Stanisława, kasztelana przemyskiego. Konsekrowany 29 lipca 1617 roku przez Andrzeja Próchnickiego, arcybiskupa lwowskiego.

W marcu 1657 r. kościół został zniszczony przez wojska Jerzego Rakoczego, księcia siedmiogrodzkiego. Odbudowano go w 1663 r. dzięki inicjatywie biskupa przemyskiego Stanisława Sarnowskiego. W latach 1891-1894 kościół został gruntownie odrestaurowany pod kierunkiem architekta Tomasza Prylińskiego. Kościół jest jednonawową świątynią z dwoma bocznymi kaplicami. Piękne, późnorenesansowe sklepienie kościoła jest bogato zdobione sztukateriami. Barokowe wyposażenie wnętrza pochodzi z XVII i XVIII wieku. Na uwagę zasługują: ołtarz główny, zabytkowy obraz Matki Bożej Dynowskiej z XVII wieku, zabytkowa drewniana chrzcielnica także z XVII wieku, barokowa ambona z pierwszej połowy XVIII wieku, rokokowy prospekt organowy oraz odrestaurowany zabytkowy obraz św. Stanisława.

W prezbiterium, tuż nad wejściem do zakrystii umieszczona jest murowana tablica, upamiętniająca śluby właścicielki miasta Katarzyny Wapowskiej, uczynione po tragicznej śmierci męża w 1574 roku. Druga pamiątkowa tablica ulokowana jest na ścianie przedsionka wiodącego do kościoła i zawiera nazwiska mieszkańców Dynowa - ofiar II wojny światowej. Kościół otoczony jest murem i kaplicami z końca XIX wieku. Od południa, w linii ogrodzenia usytuowana jest przepiękna, zabytkowa, późnorenesansowa brama . W południowo - zachodnim narożniku wznosi się XVIII-wieczna, późnobarokowa, rozbudowana w 1919 roku dzwonnica z kaplicą św. Teresy w przyziemiu. Dzwonnicę wieńczy dwukondygnacyjny hełm kryty blachą.

- Późnorenesansowa brama kościelna - zbudowana w 1663 roku, wzorowana na łuku triumfalnym o trzech przejściach zamkniętych w półkola. Na bramie po bokach znajdują się statuły aniołów, pochodzące z okresu przebudowy bramy w 1894 roku, a w płyciznach ściany dekoracje stiukowe z motywami roślinnymi i główkami puttów.

- Kolejka wąskotorowa " Mały Express Pogórzanin" - kursująca na trasie Przeworsk - Dynów, wybudowana w latach 1900-1904, linia o długości 46 km. Głównym zadaniem kolejki był dowóz buraków do cukrowni założonej w Przeworsku przez księcia Lubomirskiego. Wagonikami wożono również drewno, żwir, kamień i produkty rolne. Przez wiele lat była głównym przewoźnikiem różnego rodzaju towarów. Kolej przetrwała zawieruchę dwóch wojen światowych, gdy była wykorzystywana do transportu broni i ewakuacji wojsk. Kolej przetrwała również okres PRL-u, a 1991 r. została wpisana do rejestru zabytków województwa przemyskiego. Pogórzanin jest jedną z zaledwie kilku obecnie czynnych w Polsce kolei wąskotorowych. Wycieczka tą niezwykłą "ciuchcią" umożliwia poznanie działającego od ponad 100 lat systemu kolejowego. Nie lada atrakcją jest też przejazd przez jedyny w Polsce tunel na kolejach wąskotorowych o długości 602 m. Na stacji Dynów organizowany jest 3 godzinny postój, co umożliwia podróżującym pieczenie kiełbasy przy ognisku lub zorganizowanie innych atrakcji.

- Dworzec kolejki wąskotorowej - zbudowany 1897 roku, wraz z dwoma budynkami administracyjnymi, magazynem spedycji kolejowej, budynkiem wagi kolejowej oraz z torowiskiem,

- Pozostałości murów miejskich - obwarowania ziemne z XV wieku,

- 2 cmentarze żydowskie - na jednym z nich znajduje się ohel (grób) Cadyka Cwi Elimelecha Szapiro. Żydzi uważają miejsce pochówku cadyka za święte.

- Pozostałości Dworu Trzecieskich - Znajduje się tu oficyna dworska z 1905 r. drewniana studnia z początku XX w. oraz pozostałości parku krajobrazowego. Po okazałym niegdyś dworze Trzecieskich pozostały jedynie liczne wspomnienia i fotografie. Dwór wybudowano w latach 1745-1760. Majątek w Dynowie kupił w roku 1740 Andrzej Trzecieski i najprawdopodobniej to jego syn Stanisław wzniósł tutaj klasycystyczny dwór. W rękach rodziny Trzecieskich duży majątek ziemski pozostał do II wojny światowej. Po jej zakończeniu i znacznej sprzedaży nie podlegał już dekretom władzy ludowej i nie uległ konfiskacie. Niestety, podczas wyzwalania Dynowa 27 lipca 1944 r. nastąpiła eksplozja zgromadzonych przez hitlerowców w stodołach Trzecieskiego materiałów wybuchowych. Wybuch ten zniszczył zupełnie szlachecki dworek.

- Murowana szkoła - powstała na przełomie XIX i XX wieku z bogatą dekoracją snycerską,

- Mała architektura - charakterystycznym elementem "małej" architektury dynowskiej są przydrożne figury i kapliczki. Każda z nich wiąże się z jakimś wydarzeniem i ma swoją historię, jak kamienny krzyż wystawiony przez hrabiego Skrzyńskiego w podzięce za uratowanie życia w wypadku konnym czy kapliczka ufundowana przez właściciela młyna nad drogą, w miejscu gdzie straszyło.

Pomnik Króla Władysława Jagiełły - usytuowany w samym centrum miasta, wybudowany w 1910 roku w pięćsetną rocznicę bitwy pod Grunwaldem,

- 2 schrony bojowe tzw. Linii Mołotowa - znajdują się po prawobrzeżnej części miasta, przy ulicy Bartkówka,

- Domy i kamienice wokół rynku miasta - zbudowane na przełomie XIX i XX wieku,

- Pomnik Papieża Jana Pawła II - przy kościele św. Wawrzyńca stoi pomnik wystawiony w 2000 r. w hołdzie Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II. Pomnik ofiarowano w 80 rocznicę urodzin wielkiego Polaka, a ofiarodawcami są rodacy z USA : dr Tomasz Gołąb i dr Danuta Ćwiklińska Gołąb. Identyczny, tylko, że o wiele większy pomnik znajduje się w Częstochowie, na Jasnej Górze.

Zamek w Krasiczynie (fot. Łukasz Domin)SZKLARY

- Tunel kolei wąskotorowej - tunel łączący Ziemię Przeworską z Pogórzem Dynowskim . Budowali go między innymi włoscy jeńcy wojenni. W momencie budowy tunel był najdłuższą tego typu budowlą w Europie. Jego całkowita długość wynosi 602 m, obiekt znajduje się pod 30 metrową warstwą ziemi.

BACHÓRZ

- Neoromański kościół parafialny - pw. św Wojciecha, wybudowany w latach 1872-1873, ufundowany przez Wandę Ostrowską,
- Stacja kolejki wąskotorowej - wybudowana w 1905 roku,
- Mauzoleum rodziny Skrzyńskich w tzw. "Dębinie" - znajduje się w nim murowana krypta grobowa. W jej podziemiach spoczywają prochy rodu Skrzyńskich. Według legendy mauzoleum zostało wybudowane w centralnym miejscu dawnego średniowiecznego grodziska.

BACHÓRZEC

- Modrzewiowy barokowy kościół pw. św. Katarzyny - wybudowany w latach 1760 - 1763. Zaliczany jest do zabytków architektury drewnianej.
- Ruiny zespołu dworskiego pałacu Krasickich - wybudowany na przełomie XVIII i XIX wieku. Do zespołu zalicza się także park krajobrazowy i aleja kasztanowo-lipowa z 1838 roku.
- rezerwat przyrody "Broduszurki" - powierzchnia rezerwatu to 25,91 ha. Znajdują się tutaj torfowiska i duża ilość różnego rodzaju roślin objętych ścisłą ochroną.

DUBIECKO

- Zespół pałacowo-parkowy rodu Krasickich: W pierwszej połowie XV wieku Stanisław Mateusz Stadnicki zbudował w nowej lokalizacji wsi zamek na planie czworoboku z wewnętrznym dziedzińcem. Całość otoczona była murem i fosą. Tutaj urodził się w 1551 roku Stanisław Stadnicki zwany "Diabłem Łańcuckim" - jeden z największych warchołów Rzeczpospolitej szlacheckiej. Z tej gotycko-renesansowej budowli zachowały się częściowo piwnice południowego skrzydła oraz dwa pomieszczenia na parterze obecnego pałacu. W 1588 roku zamek zakupił Stanisław Krasicki potem przeszedł mocą testamentu na jego syna. W ich czasach zamek przechodził systematyczne zmiany. Po pożarze jakiemu uległ w połowie XVII wieku został odbudowany jako pałac barokowy. W 1735 roku urodził się tu Ignacy Krasicki. Na przełomie XVIII i XIX wieku pałac przebudowano w stylu klasycystycznym, przy tej przebudowie zatracił pierwotny kształt. Od 1852 roku był własnością rodu Konarskich, którzy w 1909 roku dobudowali oficynę w stylu neogotyckim. Z pierwotnego założenia zachowały się piwnice, dwa pomieszczenia na parterze obecnego pałacu oraz fragmenty dawnych fortyfikacji.

- Park krajobrazowy - znajdują się tam unikatowe gatunki drzew. Założony został w XVIII w. przez Różę z Charczewskich, bratową Ignacego Krasickiego,

- Cerkiew greckokatolicka pw. Podniesionego Krzyża Św. - wybudowana w 1927 roku. Obecnie znajduje się tam muzeum.
- Kościół parafialny pw. Niepokalanego Serca NMP - kościół z 1934 roku wraz z XV wieczną gotycką kropielnicą,
- Prywatne Muzeum skamieniałości i minerałów Roberta Szybiaka - unikatowym eksponatem jest ptak z oligocenu znaleziony na Pogórzu przemyskim,

NIENADOWA

- Zespół dworski rodu Dembińskich - powstał w I połowie XIX wieku. Znajdują się tutaj dwie oficyny, kordegarda oraz park krajobrazowy z przełomu XVIII i XIX wieku,

BABICE

- Kościół parafialny pw. św. Trójcy - powstał w latach 1792 - 1794. Gruntownie przebudowany w 1860 roku,
- Zespół dworski - w zachodniej części Babic, zachował się zespół dworski z II połowy XIX w. obejmujący: drewniano-murowany dwór, murowany spichlerz oraz murowaną kuźnię dworską z oryginalnymi "skręcanymi" kolumnami portyku.
- Drewniana cerkiew Zaśnięcia Matki Boskiej - z końca XVIII wieku, wraz z drewnianą dzwonnicą.

KRZYWCZA

- Cerkiew greckokatolicka - wybudowana w 1911 roku,
- Zespół dworski - dwór wybudowany na przełomie XIX i XX wieku wraz parkiem krajobrazowym z przełomu XVIII i XIX wieku,
- Barokowy kościół Nawiedzenia NMP -powstał w XVII wieku, przebudowany w 1760 roku,

KORYTNIKI

- Kościół pw. św. Maksymiliana Kolbe - dawna cerkiew greckokatolicka, zbudowana w 1886 roku, obecnie kościół parafialny

KRASICZYN

- Zamek w Krasiczynie - "Architektoniczna Perła Pogórza" - to jeden z najpiękniejszych skarbów architektury renesansowo - manierystycznej w Polsce. Należy również do najpiękniejszych zamków w Europie. Jego ozdobą są ogromne sgrafittowe dekoracje na ścianach m.in. z doskonale zachowanymi portretami królów i scenami myśliwskimi. Szczególnie warto zobaczyć imponujący dziedziniec i cztery okrągłe baszty: Boską, Papieską, Królewską i Szlachecką. W tej pierwszej mieści się kaplica, porównywana z kaplicą Zygmuntowską. Historia krasiczyńskiej warowni sięga XV w., choć obecny kształt uzyskała dwa wieki później dzięki rodzinie Krasickich. To właśnie od ich nazwiska pochodzi nazwa miejscowości. Głównym budowniczym był Marcin Krasicki. W tamtych czasach należał on do grupy najbardziej zasłużonych mecenasów sztuki w Polsce. Spośród późniejszych właścicieli najlepiej znani są Sapiehowie. W ich rękach budowla pozostawała od 1835 r. do końca II wojny światowej. Wokół zamku sadzili oni lipy po narodzinach każdej córki, a dęby z okazji przyjścia na świat syna. Napisy na kamieniach umieszczonych przy pniach informują, które drzewa posadzono w takich okolicznościach

- Kościół parafialny pw. św. Barbary i Marcina - zbudowany w 1760 roku,

Polecane restauracje

W czasie wycieczki można zatrzymać się na pyszny obiad w stylowej "Karczmie pod Semaforem" w Bachórzu obok budynku kolejki wąskotorowej, albo w Dubiecku w zespole pałacowo - parkowym.

By zagłosować na wycieczkę "Doliną Sanu" wyślij SMS o treści nwycieczka.4 pod numer 71466. Koszt SMS-a 1,23 z VAT

JAK DOŁĄCZYĆ DO KONKURSU?
Prześlij swoją propozycję wycieczki samochodowej po Podkarpaciu i wygraj zestaw głośnomówiący. Propozycja powinna zawierać: nazwę wycieczki, długość trasy oraz opis ciekawych miejsc mijanych na trasie. Do zgłoszenia można dołączyć autorskie zdjęcia. Na zgłoszenia czekamy do 13 czerwca pod adresem [email protected]

Więcej informacji: konkurs "Samochodem po Podkarpaciu"