Wystawa o roli i symbolice chleba w ludowej kulturze Bułgarii w rzeszowskim muzeum etnograficznym

Według oficjalnego opisu wystawy, chleb pełnił i pełni w kulturze bułgarskiej szczególną i ważną rolę. Jest nie tylko codziennym pożywieniem, ale stanowi także zmaterializowaną formę wszelkich wartości egzystencjonalnych i duchowych. Pieczywa obrzędowe to swoiste „listy do Pana Boga”, w których ludzie za pomocą znaków - symboli, czytelnych jeszcze i dziś - wyrażają swe prośby, potrzeby, marzenia i dążenia. Takie „zapisane” pieczywo towarzyszyło dwóm najważniejszym cyklom obrzędowym: obrzędowości rodzinnej i dorocznej, zarówno tej związanej z kalendarzem liturgicznym, jak i gospodarczym.

W ikonografii i kulturze bułgarskiej bardzo częstym jest przedstawienie „koła życia” pokazującego rozwój człowieka od narodzin poprzez dzieciństwo, wiek dojrzały, aż do śmierci – piszą organizatorzy wystawy "Chleb życia, chleb śmierci". Ten naturalny przebieg życia pojedynczego człowieka nakłada się na cykl obrzędowości dorocznej i liturgicznej związanej ze zmieniającymi się w przyrodzie nieodmiennie porami roku. W cyklu tym po Wiośnie zawsze następuje Lato, później Jesień, a następnie Zima. Różnica zasadnicza pomiędzy tymi, niby spójnymi cyklami polega na tym, że „koło” dla przyrody obraca się w nieskończoność, natomiast człowiek ma zapewniony tylko jeden jego obrót.

Wystawa w rzeszowskim Muzeum Etnograficznym (ul. Rynek 6) prezentuje taki symboliczny, pełny obrót „koła życia” rejestrującego wybrane aspekty obrzędowości dorocznej i schematycznie zarejestrowane koleje życia człowieka od momentu narodzin, aż do śmierci, zaś lejtmotywem w tej podróży jest typowe dla każdego wydarzenia i uroczystości - pieczywo obrzędowe.

Eksponaty pokazywane na wystawie pochodzą z Bułgarii, najstarsze obiekty, to przedmioty powstałe w połowie XIX w., najmłodsze to wyroby wykonywane i użytkowane współcześnie. Pochodzą one z kolekcji prywatnej Elżbiety i Piotra Branekovych oraz ze zbiorów Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie. Ekspozycję uzupełniają także obiekty ze zbiorów własnych Muzeum Etnograficznego w Rzeszowie dotyczące rodzimej tradycji związanej z chlebem, a także pieczywo obrzędowe.

Wernisaż wystawy zaplanowano na 10 listopada (godz. 17). Ekspozycja będzie czynna do 16 kwietnia 2023 roku.